Чӑваш Енӗ Наци вулавӑшӗнче «Асамлӑ тӗрӗ» чӑваш тӗррин куравӗ ӗҫлеме пуҫланӑ.
Вӑл клуб 10 ҫул ӗнтӗ ӗҫлет. Библиотекӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав ҫулсенче 200 ытла ҫынна тӗрлеме вӗрентсе кӑларнӑ.
Клуба Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Ҫӗрпӳ районӗнчи (халӗ — муниципаллӑ округ) Тӗнсӗр ялӗнче ҫуралнӑ Евгения Жачева хутшӑннипе пуҫарса янӑ. Клуба вӑл 5 ҫул ертсе пынӑ.
Халӗ клуба Надежда Кузнецова ӑста ертсе пырать. Заняти кӗҫнерникунсерен иртӗ.
Ҫӗрпӳре пурӑнакан арҫын пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртмен ҫӗр лаптӑкӗнче наркотиклӑ ӳсен-тӑран ӳстернӗ. Куншӑн вӑл судра явап тытнӑ.
Пӗлтӗр ҫу уйӑхӗнче вӑл тӗнче тетелӗ урлӑ наркотиклӑ ӳсен-тӑранӑн вӑррине саккас панӑ. Унтан ӑна Тӗнсӗр ялӗ ҫывӑхӗнчи пушӑ лаптӑк ҫине акнӑ. Хайхискер пӗр эрне унта велосипедпа темиҫе хутчен кайса килнӗ, ӳсен-тӑрана киле татса пынӑ.
Полицейскисем килте ухтарнӑ чухне 1 килограма яхӑн наркотиклӑ ӳсен-тӑран тупнӑ. Арҫын хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ, ӳкӗннӗ.
Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, халӑх художество промыслисен ӑсти Евгения Жачева авӑн уйӑхӗн 23-мӗшӗнче пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ.
Евгения Жачева чӑваш халӑх тӗрри ҫинчен нумай ӗҫ ҫырнӑ. «Чӑваш тӗнчи» хаҫатра унпа нумаях пулмасть пичетленнӗ материалта ӑста «Чи пӗлтерӗшли вӑл маншӑн — чӑваш тӗррин ҫӗввисене тупни. Эпӗ ку енӗпе ӗҫлеме пуҫланӑ ҫулсенче 18 ҫӗвӗччӗ, халӗ — 63. Ҫакӑ маншӑн питӗ хаклӑ, мӗншӗн тесен вӑл халӑха кирлӗ. Кашни тӗрӗре хӑйне евӗрлӗ ӑнлав пур. Ӑна тӗпчеме, ӑнкарса илме питӗ кӑсӑклӑ. Ӗлӗкхи тӗрӗсем мана питӗ килӗшеҫҫӗ. Вӗсен кашни расна пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ мана уйрӑмах интереслентерет», — тесе пӗлтернӗччӗ...
Евгения Жачева 1940 ҫулхи юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялӗнче ҫуралнӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялӗнчи пӗвере пулӑсем вилни пирки унччен пӗлтернӗччӗ. Следовательсем ку ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ. Следстви версийӗ тӑрӑх, пӗвере пулӑсем вилнӗшӗн «Ҫӗрпӳ беконӗ» сысна комплексӗ айӑплӑ. Дикректорӑн ҫумне – тӗп инженерне айӑпласшӑн.
Аса илтерер: ку ӗҫ кӑҫал ҫу уйӑхӗнче пулнӑ. Сысна комлексӗ ял ҫумӗнчи ял хуҫалӑх ҫӗрӗсем ҫине 14 пин тонна тислӗк тӑкнӑ. Тӗп инженер ҫакна тивӗҫлипе тӗрӗслесе тӑман. Ҫумӑр ҫунӑран тислӗкӗн пӗр пайӗ пӗвене лекнӗ, ҫавна май унта аммиак шайӗ нумай хутчен ӳснӗ. Куншӑн пулӑсем вилнӗ. Тӑкак 23 пин тенкӗпе танлашнӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялӗнчи пӗвере пулӑсем вилни пирки унччен хыпарланӑччӗ. Ун чухне ял ҫыннисем те лайӑх мар шӑршӑшӑн кӑмӑлсӑрланнӑ. Ара, сӑмсана ҫуракан шӑршӑ таврара сарӑлнӑ.
Вырӑна специалистсем тӗрӗслевпе ҫитнӗ. Чӑнах та, пӗверен сысна каяшӗ шӑрши кӗнӗ, шыв пӑтраннӑ. Пӗвере 90 яхӑн пулӑ вилнӗ. Сысна каяшӗ шӑрши ӑҫтан кӗме пултартӑр? Ҫывӑхра «Ҫӗрпӳ беконӗ» предприяти пур.
Тислӗк чӑнах та унтан юхса килнине специалистсем ҫирӗплетнӗ. Предприяти тӗлӗшпе административлӑ протокол ҫырнӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялӗнче пурӑнакансене экологи ыйтӑвӗ канӑҫ памасть. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, ялта сывлама ҫук – лайӑх мар шӑршӑ кӗрет.
Урамри ырӑ мар шӑршӑ тумтире те ҫапса лартнӑ-мӗн. Ку кӑна мар, тӗнсӗрсене пӗвере пулӑсем вилни те канӑҫсӑрлантарать. Кун пирки эпир маларах хыпарланӑччӗ.
Ялти ҫынсем каланӑ тӑрӑх, Тӗнсӗр ялӗнчи пӗвене тислӗк евӗр шӗвек юхтарнӑ. Вӗсен шухӑшӗпе, ку инҫех мар вырнаҫнӑ выльӑх-чӗрлӗх комплексӗн айӑпӗ. 3 ҫухрӑмра лараканскерте сысна ӗрчетеҫҫӗ, тислӗке вара пӗвене юхтараҫҫӗ.
Тӗнсӗр ялне вырӑнти администраци, ЧР Ҫутҫанталӑк министерствин тата патшалӑх ветеринари сулжбин ӗҫченӗсем ҫитнӗ. Анализсем пӗвене чӑнах та вараланине кӑтартсан материалсене йӗрке хуралӗн органӗсене ярса парӗҫ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялӗнче пурӑнакансен пӑшӑрханмалли тупӑннӑ. Ялти пӗвери пулӑсем вилнӗ.
Пулӑсем нумаййӑн вилнине, шыв ҫийне тухнине ял ҫыннисем темиҫе кун маларах асӑрханӑ. Патшалӑх ветеринари службин ӗҫченӗсем ӗнер, ҫӗтме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, вырӑна тухса ҫакна тӗрӗсленӗ. Чӑнах та, вӗсем пӗвери пулӑсем вилнине ҫирӗплетнӗ. Халӗ ведомство ҫакӑ мӗн сӑлтавпа пулнине тӗпчет.
Шыва тата пулла илсе Чӑваш Енри ветеринари лабораторине тӗрӗслеме ӑсатнӑ. Кунсӑр пуҫне тӗрӗслев кӑтартӑвне Шупашкарти районсен хушшинчи ҫутҫанталӑка хӳтӗлекен прокуратурӑна ярса панӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Тавӑшкасси вулавӑшӗнче «Чӑваш Ен литератури: ҫулталӑкри чи вуланакан кӗнеке — 2012» республика конкурсне пӗтӗмлетнӗ.
Тавӑшкассинче ку конкурса чӑвашла тӑхӑр кӗнеке хутшӑннӑ. Вӗсен йышӗнче — Г.Г.Кабаковӑн «Пурнӑҫ хакӗ», А.П.Казановӑн «Ырату», Анатолий Кипечӗн «Тамӑкри ачан сасси», М.З.Крыловӑн «Пурнӑҫ сыппи вӑрӑм», В.Р.Кузьминӑн «Вӗҫев», С.Л.Павловӑн «Тӗтре», Н.А.Петровскаян «Тухатмӑш», Улька Эльменӗн «Упраймарӑм сана», Юхма Мишшин «Анатран хӑпарать шурӑ пӑрахут» кӗнекисем.
Конкурсра чи нумай сасӑ пухса ҫак тӑрӑхра, Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Михаил Крыловӑн «Пурнӑҫ сыппи вӑрӑм» кӗнеки ҫӗнтернӗ. Вулакансене ҫак хайлав питӗ килӗшнӗ-мӗн. Вӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак кӗнекере Михаил Зиновьевич халӑх ӑс-хакӑлӗ, кӗҫӗннисем аслисене хисеплени ҫинчен каласа кӑтартать, ӗлӗкхи каларӑшсене илсе кӑтартать. Хайлавӑн тӗп шухӑшӗ — ырӑ усала яланах ҫӗнтерни. Аслӑ ӳсӗмрисем ҫак кӗнекене ҫамрӑксене вулама сӗннӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялта пурӑнакан ҫирӗм ҫулхи каччӑ психика чирӗсене сиплекен пульница сӑлтавсӑр лекмен ӗнтӗ. Ӑна социаллӑ тетелте экстремизмлӑ шухӑшлӑ материала вырнаҫтарнишӗн айӑпланӑ пулнӑ. Республикӑри СУ СКР управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх асӑннӑ материал халӑхсем хушшинчи танмарлӑха ҫутатнӑ, вулаканта курайманлӑх, хирӗҫӳ туйӑмӗсене ҫуратнӑ.
Полици ӗҫченӗсем яша кӗске вӑхӑт хушшинче тупма пултарнӑ, ӑна хирӗҫ вара пуҫиле ӗҫӗ пуҫарса янӑ. Судпа психиатри экспертизине тунӑ хыҫҫӑн ҫамрӑк ӑс-тӑн енӗпе пӑсӑлни палӑрнӑ.
Ҫапла майпа 20 ҫулхи ялти ҫамрӑка психиатри станционерне сипленме яма йышӑннӑ.
+13.3 °C