Николай Петровский (Теветкел) «Чӑваш Республикин халӑх поэчӗ» ята тивӗҫнӗ. Хушӑва республика Элтеперӗ паян, кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
Николай Александрович – поэт, прозаик, драматург, критик, публицист, куҫаруҫӑ. 1976 ҫултанпа СССР писателӗсен союзӗн членӗ. Вӑл 1937 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялӗнче ҫуралнӑ. Ялти шкулта, Сӗнтӗрвӑрринчи профессипе техника шкулӗнче, Шупашкарти ӳнер училищинче пӗлӳ илнӗ. Мускавра А.М.Горький ячӗллӗ Литература институчӗ ҫумӗнчи аслӑ курсӗсене пӗтернӗ.
Иртнӗ ӗмӗрти 60-мӗш ҫулӗсенче ҫырма пуҫланӑ. Европа поэзийӗн классикӗсен произведенийӗсене чӑвашла куҫарнӑ. Ҫавӑн пекех вӑл У. Шекспирӑн пӗтӗм 154 сонетне чӑваш вулаканӗсем патне ҫитернӗ.
Утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче чӑваш поэчӗ, прозаикӗ, драматургӗ, Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Николай Теветкел (Петровский) 85 ҫул тултарнине халалласа литература каҫӗ иртнӗ.
Мероприятие культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсем, ӑсчахсем, вулавӑш ӗҫченӗсем, вулакансем, ҫыравҫӑн ҫывӑх ҫыннисемпе тӑванӗсем хутшӑннӑ.
Библиотека директорӗ Роза Лизакова Николай Теветкел пултурлӑхне пысӑка хурса хакланӑ май «Теветкел Николай Александрович» ятпа поэтӑн юбилейӗ тӗлне вулавӑш ӗҫченӗсем библиографи указательне хатӗрленине пӗлтернӗ.
Николай Теветкел 1937 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялӗнче ҫуралнӑ. Унӑн тӗп кӑларӑмӗсен хушшинче ҫаксене асӑнса хӑварма пулать: «Хӗвел кӗлти», «Авӑн уйӑхӗ», «Янӑравлӑ тӳпе», «Сонетсем», «Сывлӑмпи», «Хура сулӑ», «Шурӑ ката» т.ыт.те.
Чӑваш наци вулавӑшӗнче чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче «Телейсӗр мар эп» кӗнекене хӑтланӑ. Унӑн авторӗ – Елена Иванова-Фомина сӑвӑҫ.
Чӑваш кӗнеке издательствин ӗҫченӗ Ольга Иванова Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен Фейсбукри страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Елена Андреевна Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялӗнче ҫуралнӑ, Ҫӗнӗ Кӗлӗмкасси ялӗнче ӳссе ҫитӗннӗ. Хальхи вӑхӑтра Тӑвай районӗнчи Нӳшкасси ялӗнче пурӑнать. Ҫыравҫӑн 2014 тата 2017 ҫулсенче икӗ сӑвӑ пуххи кун ҫути курнӑ. «Телейсӗр мар эп» – поэтӑн виҫҫӗмӗш кӗнеки. Автор хӑйӗн пултарулӑхӗпе малалла паллаштарать. Кӑларӑма 2017–2021 ҫулсенче ҫырнӑ сӑвӑсем, куҫарусемпе асаилӳсем кӗнӗ».
«Эпӗ вӗреннӗ ҫын мар. Ӗмӗр тӑршшӗпе таҫта та ӗҫленӗ. Почтальон та пулнӑ, фермӑра та вӑй хунӑ. Хам пӗлнӗ пек кӑна ҫыратӑп», – тенӗ хӑйӗн пирки Елена Иванова-Фомина сӑпайлӑн.
Хӑтлава Йӗпреҫ район ентешлӗхӗн хастарӗсем тата ҫыравҫӑн пултарулӑхне хаклакансем пуҫтарӑннӑ. Мероприятие Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Надежда Кириллова ертсе пынӑ.
Инкеклӗ лару-тӑру министерствин Чӑваш Енри тӗп управленийӗ пӗлтернӗ тарӑх, республикӑра тепӗр ҫын путса вилнӗ. Арҫын 65 ҫулта пулнӑ.
Вӑл утӑ уйӑхӗн 7-мӗшӗнче килтен тухса кайнӑ та таврӑнман. Тепӗр кунхине, паян, ирхине 6 сехетре Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялӗ ҫывӑхӗнчи пӗвере унӑн виллине тупнӑ.
Палӑртмалла: Чӑваш Енре ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 21 ҫын путса вилнӗ. Вӗсенчен иккӗшӗ – ачасем.
Николай Теветкел поэт ҫуралнӑ Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялне ҫумӑр ҫусан кӗме ҫук. Кун пирки «Хыпар» хаҫатра пӗлтернӗ.
Ял старости пулнӑ Сергей Наумов хаҫата евитленӗ тӑрӑх, «ыйтӑва ял тӑрӑхӗн администрацийӗнче те пӗрре кӑна мар ҫӗкленӗ — вӗсен яланах укҫа ҫук». Савка ялӗсем тӳре-шарана кӗтсе-шанса лармаҫҫӗ иккен — халӑхран 50 пин тенкӗ пуҫтарнӑ. «Анчах палӑртнине пурнӑҫлама ку укҫа ҫителӗксӗр. Тепӗр 50 пин тенкӗ кирлӗ. Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ чупмасан халӑхшӑн камӑн тӑрӑшмалла? 5 ҫул каялла ҫул тӑватпӑр тесе 4 машина хӑйӑр тӑкрӗҫ те — пулчӗ ҫул тӑвасси», — пӑшӑрханнӑ староста пулнӑ ҫын.
«Ҫул пулать. «Красный партизан» хуҫалӑх Елчӗк районӗнчи Яманчурел ялӗнчен вак чул тиесе килме ҫитес вӑхӑтрах машина уйӑрӗ», — лӑплантарнӑ ял ҫыннисене хаҫат урлӑ Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Федоров.
Нумаях пулмасть Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялӗнче уяв иртнӗ. Халӑх ял уявне пухӑнса савӑннӑ.
Ял-йыша ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Федоров, Культура аталанӑвӗн центрӗн директорӗ Александр Майоров, Йӗпреҫ хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Фадеев, Йӗпреҫри интернат шкул директорӗ Николай Майоров саламланӑ.
Ял уявӗнче чи маттуррисене, пултураллисене саламланӑ, дипломсемпе, грамотӑсемпе, тав ҫырӑвӗсемпе чысланӑ. Унтан халӑха пултарулӑх ушкӑнӗсем юрри-ташшипе савӑнтарнӑ. Спорт лапамӗнче волейболла, футболла вылянӑ, тӑршшӗне сикнӗ, 100 метр чупнӑ, кире пуканӗ йӑтнӑ, михӗпе ҫапӑҫнӑ.
Юлашкинчен пурне те шӳрпепе хӑналанӑ. Уяв ташӑ каҫӗпе вӗҫленнӗ.
Наци вулавӑшӗнче паян Николай Теветкелӗн ҫуралнӑ кунне палӑртса культура ӗҫченӗсем тата тӑванӗсем пухӑнчӗҫ. Мероприятие вулавӑшӗн «Чӑваш кӗнеки» пайӗн ертӳҫи Галина Соловьева ертсе пычӗ.
Николай Теветкел 1937 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗн чикки ҫумӗнче вырнаҫнӑ Савкка ялӗнче ҫуралнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл тӗрлӗ ӗҫе алла илнӗ, тӗрлӗ вырӑнта ӗҫленӗ — платникре те, малярта та, ӳнерҫӗре те. Паллӑ сӑвӑҫ 20 ытла кӗнеке авторӗ, унӑн пултарулӑхӗпе эпир «Ҫамрӑклӑх сӑввисем», «Ҫын чӗртнӗ ҫутӑсем», «Хура сулӑ», «Сывлӑмпи», «Хӗвел кӗлти», «Авӑн уйӑхӗ», «Марине вӑййисем», «Пушӑ гильза» тата ытти кӗнекесенче паллашма пултаратпӑр. «Киремет» трагедийӗ тӑрӑх вара К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче спектакль те лартнӑччӗ.
Николай Теветкел чӑваш культурине ытларах енӗпе сонетсем ҫырса пуянлатрӗ. Ҫавӑн пекех вӑл ӑста тӑлмач та. Вӑл тӑрӑшнипе эпир А. Рембон, В. Гюгон, Р. Киплингӑн, А. Мацкевичӑн, Уильям Шекспирӑн тата ыттисен пултарулӑхӗпе чӑвашла паллашма пултартӑмӑр.
Пултарулӑх каҫӗнче Николай Теветкелӗн ӑсталӑхне палӑртрӗҫ, сӑвӑҫ питӗ пысӑк сӑмах ӑсти пулнине каларӗҫ.
Утӑн 14-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялӗнче савӑнӑҫлӑ уяв иртрӗ — ӑна никӗсленӗренпе 90 ҫул ҫитнине паллӑ турӗҫ. Ял уявне пуҫланӑ май ҫакӑнта ҫуралса ӳснӗ Йӗпреҫри этнографи музейӗн директорӗ Александр Майоров хӑйӗн сӑмахӗнче ял пуриншӗн те питӗ хаклӑ та тӑван пулни пирки пӗлтерчӗ — тавралӑхӗ те, ҫаранӗ те, вӑрманӗ те, пӗвисемпе шывӗсем те. «Тӑван килпе атте-анне вара пахаран та паха», — терӗ вӑл уява уҫнӑ май.
Савкка ялӗ епле пуҫланса кайни пирки те каласа пачӗ Александр: выслӑх пуҫланнӑ май ку вырӑна чи малтан Пучинке ялӗнчен Фёдоров Максим Фёлорович куҫса ларнӑ иккен. 1922 ҫулта ҫапла май урам йӗркеленнӗ — Мӑшӑр урам, ҫулталӑкран тепӗр урам — Хӑрах урам. Александр Майоров яла куҫнӑ малтанхи ҫынсен ячӗсене пӗлтерчӗ: Клементийпе Василий Руссановсем, Егор, Иван тата Фёдор Варламовсем. 1930 ҫулта кунта колхоз йӗркеленнӗ, ятне «Красная Нива» (чӑв. Хӗрлӗ пусӑ) панӑ пулнӑ. Тӗрлӗ вӑхӑтра ун председателӗ вырӑнне Тимофеев Аркадий, Сергеев Николай, Пименов Василий, Степанов Егор тата ыттисем йышӑннӑ.
+0.3 °C