Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шӗнерпуҫ ялӗнчи клуба юсаса ҫӗнетнӗ. Унпа ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, республикӑн премьер-министрӗ Иван Моторин паллашнӑ. ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Сӗнтӗрвӑрри районӗнче ӗҫлӗ ҫул ҫӳревпе пулнӑ май Шуршӑл ял тӑрӑхне ҫитсе курнӑ.
Асӑннӑ ял тӑрӑхне кӗрекен Шӗнерпуҫӗнчи клуба икӗ уйӑх юсанӑ. Ун валли «Культура малой Родины» (чӑв. Пӗчӗк тӑван ҫӗршывӑн культури) программӑпа килӗшӳллӗн укҫа уйӑрнӑ. Программи — «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти йышӑннӑскер.
Клубра ҫивиттине ҫӗнетнӗ, алӑксемпе чӳречесене тата ҫутӑ пӑралукӗсене ылмаштарнӑ. Мӗнпур ӗҫе пурнӑҫлама пӗр миллион тенкӗ ытларах тӑкакланӑ.
Иван Моторин клуба пӑхса ҫаврӑннӑ, вырӑнти «Илем» фольклор ансамбльне ҫӳрекенсемпе калаҫнӑ. Йыш Екатеринбурга, Ӗпхӗве, Самарӑна,
ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионне концертпа тухса ҫӳрет.
Паян, утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Ӗҫчен ҫынсен кунне палӑртаҫҫӗ. Ҫапла, календарьте апла кун та пур иккен. «ТурСтат» информаци агентстви ҫак кун тӗлне ятарлӑ тишкерӳ хатӗрленӗ. Ӗҫчен ҫынсен кунӗ елне агентство интервьюерӗсем тӗнче тетелӗ пулӑшнипе ыйтӑм ирттернӗ. Ҫынсене вӗсем чи ӗҫчен халӑх ӑҫта пурӑннине хуравлама ыйтнӑ.
Ыйтӑма хутшӑннисен пысӑк пайӗ ӳрӗк ҫынсем Мускавпа Питӗрте пурӑнаҫҫӗ тесе каланӑ. Екатеринбург, Ҫӗнҫӗпӗр тата Чулхула хулисенче те ӗҫчен халӑх тӗпленнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен.
Ыйтӑма хутшӑннисенчен Мускавшӑн 37% сасӑланӑ, Питӗршӗн — 23%, Екатеринбургшӑн — 14%, Ҫӗнҫӗпӗрпе Чулхулашӑн — 8%.
Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенче, сӑмах май, кашни виҫҫӗмӗш ҫын ӗҫченнисен шутне кӗрет-мӗн.
Паян Шупашкара «Счастливы вместе» (чӑв. Пӗрле телейлӗ) телесериалта Гена Букин сӑнарне калӑпланӑ артист килӗ.
Хула администрацийӗн культура тата туризма аталантарас енӗпе ӗҫлекен управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейӗн кино актерӗ тата телеертӳҫӗ Виктор Логинов Ӳнер академийӗн журналистикӑпа телевидени уйрӑмӗнче вӗренекенсемпе 15 сехетре тӗл пулӗ. Артистпа курнӑҫӑва академи йӗркеленӗ.
Виктор Логинов Екатеринбургри патшалӑхӑн театр институтӗнче театрпа кино актёрӗн ӑсталӑхне алла илнӗ. Екатеринбургри академи драма театрӗнче тата Урал ҫыравҫисен Камера театрӗнче ӗҫленӗ. 2006 ҫулта Мускава «Счастливы вместе» телесериалта ӳкерӗнме тухса кайнӑ. Унта вӑл Гена Букин сӑнарне калӑпланӑ. Екатеринбургра ҫав сӑнара хисеп туса палӑк та лартнӑ.
«Хам ҫуралнӑ кӗтес, чӑваш культури ҫинчен ҫӗр ҫинчи ҫынсем пӗлччӗр теттӗм яланах», — ҫапла пӗлтернӗ кӗске метражлӑ «Юман» фильм режиссерӗ Елена Рябцева «CinePromo» кинокомпание.
Асӑннӑ компани сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, раштав уйӑхӗн 8-17-мӗшӗсенче Раҫҫейӗн 20 ытла хулинче «Катарсис» пӗтем тӗнчери кинофестиваль иртет. Фестивале кӗртнӗ кинофильмсене Мускав, Питӗр, Улатимӗр, Пермь, Киров, Ҫӗнҫӗпӗр, Екатеринбург, Псков, Владивосток тата ытти ҫӗрте кӑтартӗҫ. Фестиваль «Кинопроизводство со смыслом» (чӑв. Пӗлтерӗшлӗ кинопроизводство) ятпа иртет.
Асӑннӑ кинофорум программине кӗске метражлӑ икӗ фильм лекнӗ. Вӗсенчен пӗри — Елена Рябцева ӗҫӗ. «Юман» пирки эпир темиҫе те хыпарланӑччӗ. Халӗ тата тепӗр ҫӗнӗлӗх пӗлтӗмӗр. Фильм сюжечӗ Еленӑра (вӑл — ҫав ӗҫӗн сценарисчӗсенчен пӗри) тахҫанах ҫуралнӑ иккен. Экспедицие кайсан пӗччен пӗр хӗрарӑмпа паллашнӑ. Ывӑлӗшӗн тунсӑхлаканскер йыттине те ачин ячӗпе чӗннӗ иккен. Ҫав истори Елена чун-чӗринче тарӑн йӗр хӑварнӑ. Сценарие ҫӗнетнӗ, контекста ылмаштарнӑ хыҫҫӑн «Юман» фильм ҫуралнӑ.
Нумаях пулмасть Екатеринбургри «Таганская слобода» паркра Халӑхсен культурин кунӗ иртнӗ. Ҫулсерен йӗркелекенскере хальхинче 16-мӗш хут пухнӑ. Унта Свердлов облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Евгений Куйвашев та хутшӑннӑ.
Вӑтам Урал тӑрӑхӗнче пурӑнакан 160 халӑх хушшинче пирӗн чӑвашсем те тӗлӗнтерме пултарнӑ. Иртен-ҫӳрене те, уява пухӑннисене те, журналистсене те. Ӗмӗрне ҫырас ӗҫе халалланисем ентешӗмӗрсен тухйисене уйрӑмах сӑнанӑ. «Чӑвашсен пуҫа тӑхӑнмалли кӑсӑклӑ», — пӗлтернӗ, сӑмахран, «Облгазета.ру» тӗнче тетелӗнчи хаҫат.
Уявра чӑвашсен «Ентеш» фольклор ушкӑнӗ такмаксене чӑвашла та вырӑсла каласа ташланӑ. Ҫавӑн чухне иртен-ҫӳрен чарӑнса тӑрса вӗсен пултарулӑхӗпе киленнипех ҫырлахман — ташша тухнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Раҫҫей банкӗ Футбол енӗпе иртекен тӗнче чемпионатне халалласа укҫа кӑларнӑ. Вӑл — полимертан. Банкнота номиналӗ – 100 тенкӗ. Тираж 20 миллиона яхӑн экземпляр тесе пӗлтереҫҫӗ.
Ҫӗнӗ укҫа кӑвакрах симӗс тӗслӗ. Укҫан пиччен енче пултаруллӑ вратарьсем пек пулма ӗмӗтленекен арҫын ача. Тӳнтер енче — ҫӗр чӑмӑрӗ евӗр футбол мечӗкӗ. Ун ҫинче Раҫҫей картти курӑнать. Футбола юратакансене Раҫҫей ялавӗн тӗсӗпе сӑнланӑ тата тӗнче чемпионачӗ иртекен хуласене асӑнса кайнӑ.
Футбол енӗпе тӗнче чемпионачӗ ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗччен Мускав, Питӗр, Калининград, Волгоград, Хусан, Чулхула, Самар, Саранск, Дон ҫинчи Ростов, Екатеринбург тата Сочи хулисенче иртӗ.
Екатеринбургри чӑваш наци-культура автономийӗ йӗркеленнӗренпе 10 ҫул ҫитнине савӑнӑҫлӑ лалру-тӑрура уявлама хатӗрленет. Ҫавна май унтисем Акатуй та ирттерӗҫ. Тӑван халӑхӑмӑрӑн уявӗ ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче «Таганская слобода» ҫемье канӑвӗн паркӗнче иртӗ.
Уяв программи пуян пулассине шантараҫҫӗ. Автономин правленийӗн пайташӗ Наталья Макеева халӑх тетелӗсенчен пӗринче хыпарланӑ тӑрӑх, ӗлӗкхи йӑла-йӗркене кӑтартса ҫӗр ӗҫченӗн гимне халӑхпа юрласшӑн, наци вӑййисене вылясшӑн, ташласшӑн. Ал ӑстисен ӗҫӗсенчен курав та хатӗрлӗҫ.
Екатеринбургри чӑвашсем ытти ҫул та наци уявӗсене ирттернӗ. Ҫулсерен Сурхурие, Ҫӑварние, Акатуя, Кӗр сӑрине пухӑннӑ. Автономин фольклор ушкӑнӗ те пур. Вӑл тӗрлӗ мероприятисене хастар хутшӑнать.
Пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнчи суйлава ҫӗршывӑн пур кӗтесӗнче те хутшӑнчӗҫ. Камчаткӑран пуҫласа Калининград таран ҫеҫ мар, чикӗ леш енчи Раҫҫей ҫыннисем те сасӑларӗҫ. Тӗрмере ларакансене те саккун суйлава хутшӑнма май парать. Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци тытӑмӗн республикӑри управленийӗ суйлав участокӗсене следстви изоляторӗсенче те йӗркеленӗ.
Вӑхӑтлӑха ирӗксӗр юлнисене кандидатсемпе стендсем йӗркелесе паллаштарнӑ-мӗн. Шалти кабель телекуравӗ тата радио урлӑ та пӗлме май туса панӑ. 1-мӗш следстви изоляторӗнче этем правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен Чӑваш Енри уполномоченнӑй Надежда Прокопьева та пулнӑ.
Изоляторти суйлав пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх ҫакӑ палӑрнӑ: Владимир Путиншӑн сасӑлакансем суйлавҫӑсен ҫурринчен сахалтарах пулнӑ. Сасӑ шучӗпе иккӗмӗш вырӑнта — Ксения Собчак. Орелти тата Екатеринбургри следстви изоляторӗсенче вӑл виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫӗнчи «Шуҫӑм» халӑх фольклор ушкӑнӗ (ӑна Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Валерий Фролов ертсе пырать) Свердловск облаҫӗнче иртнӗ «Кӗр пурлӑхӗ» уява хутшӑннӑ. Ку ансамбле 1994 ҫулта пуҫарнӑ. 2002 ҫулта фольклор ушкӑнӗ халӑх ятне тивӗҫнӗ.
Ҫӗр ӗҫне вӗҫленине халалланӑ Урал тӑрӑхӗнчи уява Чӑваш Енри, Курганти, Челябинскри, Екатеринбургри тата Свердловск облаҫӗнчи 100 ытла юрӑ-ташӑ ӑсти хутшӑннӑ.
Патӑрьелсем анат енчисен йӑли-йӗркине кӑтартнине Свердловск облаҫӗнчи куракансем ӑшшӑн йышӑннӑ.
Урал тӑрӑхӗнчи концерт хыҫҫӑн наци апат-ҫимӗҫне астивсе пӑхнӑ. Уяв «Туслӑх» клубӑн (ертӳҫи — Таисия Никифорова) 10 ҫулхипе пӗр килнӗ.
Юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Шупашкартан ҫӗнӗ авиарейс уҫӑлӗ. Ун чухне самолетсем Екатеринбурга вӗҫме пуҫлӗҫ.
Вӑтам Уралти хулана каяс текенсене самолетсем эрнере ик хутчен турттарӗҫ.
АН-24РВ турбовинтлӑ самолет Шупашкарти аэропортран ирхи 9 сехетре хускалӗ, Екатеринбурга вун пӗрте ҫитӗ.
Пассажирсене «Псковавиа» авиакомпани турттарӗ. Хальхи вӑхӑтра вӑл Шупашкартан Питӗр хулине ҫӳрет. паллашма май пур/ ӗҫлеме тытӑнӗ.
Юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗнчен самолетсем хӗллехи расписанипе ӗҫлеме пуҫлӗҫ. «Победа» тата «Nordwind Airlines» авиакомпанисем Шупашкартан Мускава кашни кунах, каҫхи 9 сехет те 50 минутра тата 10 сехет те 05 минутра, хускалӗҫ. Питӗр тата Ӗпхӳ хулисене те расписани улшӑнмалла.
-11.7 °C