Сталинград


Кавказ хăнисем


Çул çинче

Ирхине. Хĕвел тухса сарăлсанах çичçĕр çитмĕл тĕcлĕ çеçке-çулçă çинче симĕссен-кăваккăн, хаклă ахах-мерчен пĕрчисем пек ялтăртатса курăнакан сывлăш шăрçисем куçсене ачашлаççĕ. Хĕвел тухнипе пĕрлех чечексем те хăйсен куçĕсене ытларах чарса савăнăçлăн пăхма тытăнаççĕ. Сатри вĕçен кайăксен концерчĕ уççăн та илемлĕрех янăрама тытăнать, кӳлĕ хĕрринче карăш картлатни, вăрман хĕрринче куккук куклани, ял енче автансем шарлатса авăтни, аслă улăха шăрçа пек сапаланса тухакан кĕтӳри выльăх сассисем тата ытти пĕтĕм чĕрчун сассипе пĕрлешсе пĕр сасă пулса кайнипе, темле симфониллĕ сумлă кĕвĕ янăранă пек туйăнать. Ку янăрав итлесе тăранма çук канлĕ, хаваслă. Ку сасăсем чĕрене çамрăклантараççĕ, чуна çĕклентереççĕ, пурăнас килтереççĕ пурнăçа. Чĕре паттăрланать. Çакăн пек вăхăтра пĕтĕм çĕршыва ыталас килет вара. Çакăн пек пуçланать çĕнĕ кун.

...Канаш станци чылай аякка, хыçа тăрса юлнă. Поезд сăрта хирĕç хулленрех, васкамасăр, чух хашлатса улăхать. Унăн йышлă кустăрмисем вĕçсĕр вăрăм чугун çулĕ тăрăх илемлĕ кĕвĕ каласа пыраççĕ. Халиччен поезд çине ларман çынна çав кĕвĕ тата илемлĕрех илтĕнет.

Малалла

Çĕнтерӳ чечекĕ


Янравлă çурхи çеçенхир.

Вăл çакнă пин-пин шăнкăрав.

Çерем çивитти — çӳçенми.

Чечек ун çинче шăкăрах.

Илем шăкăрах çĕр çинче.

Пăхсассăн куç-пуç алчăрать.

Хĕвел çулĕ евĕр, инçе

Чĕп-чĕрĕ кавир тăсăлать.

 

Пĕлетĕп: ун тăрăх утсан

Сип-симĕс сăрт тухĕ ума.

Вĕçмест халĕ хĕмлĕ тусан,

Тăпра та пăрахнă çунма.

Карать çил кăвак хĕлĕхне.

Май ирĕ, ача пек, чечен.

Çав сăртăн çара тӳпине

Ӳссе ларнă хĕрлĕ чечек.

 

Сăртран курăнатчĕ хула,

Вутра çунакан Сталинград.

Ăна тĕтĕм витнĕ, хура.

Çавах парăнми вăл тăрать.

Юн тĕслĕ кĕрхи Атăла

Хăр вилĕм каçатчĕ кумса.

Юхатчĕç хумсем тăвалла,

Хăрушă та çăткăн хумсем.

 

Мĕн вăхăт ун хыççăн ăсанчĕ?

Анчах та — ăçта эс ан пул —

Паян та тупатăп шăранчăк.

Шăраннă вутра тимĕр, чул.

Шăранчăк ятне те пĕлетпĕр.

Ун ячĕ — асап та инкек.

Вăл шурă — пуç чашăкĕ евĕр,

Е хĕрлĕ — юн катăкĕ пек.

 

...Сăртра рота йышăнчĕ вырăн.

Малалла