Тулли уйăх çутинче
— Ва-ха-ха-ах! — ахăрса таçтан сиксе тухрĕ Денис. Çавăнтах пичĕке тăрринче пиçиххине çыхса тăракан Миттяна кăшкăрчĕ:
— Мĕншĕн пуçĕ çине лӳшкемерĕн?
— Не мог прицелиться, — хуравларĕ лешĕ ним пулман пек.
Васкамасăр ана пуçларĕ. Çак вăхăтра ыттисем те ахăлтатса кула-кула пытаннă вырăнĕсенчен тухса пуçтарăнчĕç.
— Эсир... эс, — чунĕ тăвăнса çитнипе ниçта сăмах тупаймарĕ Кирилл. — Мĕн тума апла хăтланатăр?
— Мĕн каласшăн вара? Мĕн, мĕн? — тĕксе ячĕ Денис ăна хăйăр çине.
Мăшкăл курни Кирилăн юлашки вăйне туртса илчĕ пулас. Чышмасан та йăванса кайĕччĕ вăл. Кутăн чакса пырса хăйăр купи çине тăсăлса ӳкрĕ. Вăрахчен выртрĕ çаплипе. Арçын ачасем çаплипех шӳтлешрĕç, кулчĕç. Калăн хăйăр çинче выртакан Кирилл вĕсемшĕн çын та мар — пушă вырăн. Дениспа юлташĕсем тахçанах тулли наçилккасемпе складран тухса кайрĕç. Кирилл ерипен тăрса васкамасăр шкул енне утрĕ. Кайранхи урока кĕмерĕ вăл. Коридорта чӳрече сакки çинче выртакан сумкине хулпуççи урлă çакса ярса килне кайрĕ. Шкултан таврăнсан вăрах выртрĕ диван çинче маччана пăхса. Складра мĕн пулса иртнине пуçĕнче ниепле те шăнăçтараймарĕ.
Ашшĕ тепĕр пӳлĕмре телевизор пăхать пулас. Сасă Кирилăн пӳлĕмнех илтĕнет. Амăшĕпе асламăшĕ таçта кайса кĕнĕ. Шкултан таврăнсан Кирилл вĕсене курмарĕ. Вăрах выртрĕ пулин те диван çинчен тăма аран хал çитерчĕ. Киле панă ĕçсене тума сĕтел хушшине вырнаçса ларчĕ. Вулама пикенчĕ. Мĕн çырнине нимĕн те ăнланмарĕ. Тетрадьне уçса çырма тытăнни те варалани кăна пулчĕ. Саспаллисем темĕн пысăкăш, кукăр-макăр çырăнчĕç. Алли чĕтрерĕ. Складра пулса иртни куçĕ умĕнчен кая пĕлмерĕ. Шапăр юхса анчĕç вĕри куççулĕсем тетрадь çине. Урăх тӳсеймерĕ. Сиксе тăрса тула тухса чупрĕ.
Вĕрен ăçтан илнине те, ăна мĕнле çыхнине те халĕ ыйтсан каласа параймĕ. Пĕтĕмпех хăйпе хăй пулса пычĕ çав самантра. Турникрен çакăнса тăнине кăна лайăх астăвать. Тĕтреллĕ кура пуçланă куçĕсем умне ăнсăртран çак вăхăтра пахчана тухнă асламăшĕ пырса тăчĕ.
— Ачам, мĕн хăтланан? — аллисемпе пĕççине çапса таçта кайса çухалчĕ вăл.
Тем хушăра çĕçĕ тупса килсе вĕрене касса ячĕ.
— Мĕншĕн çăлтăн мана?! Мĕн тума вилме памарăн?! — ӳлесе макăрчĕ Кирилл.
Ĕсĕклесе йĕрекен мăнукĕн пуçне чĕрçи çине хурса, йывăç вулли çумне таянса ларчĕ асламăшĕ.
— Лăплан, лăплан. Пĕтĕмпех лайăх пулĕ, — куштăрканă аллипе ачашларĕ Кирила пуçĕнчен.
— Мĕншĕн мана кураймаççĕ? Мĕн тунă эпĕ вĕсене? — ниепле лăпланаймарĕ Кирилл.
Сăмах кам пирки пынине асламăшне каламарĕ пулин те ватă çын хăех чухларĕ пулас. Ыйтса пĕлмерĕ.
— Ухмахсем вĕсем. Тăррисем питĕрĕнмен. Эсĕ ан макăр. Турă пĕтĕмпех курса тăрать. Çитĕ ха вĕсем асапланмалли кун та.
Асламăшĕ Кирилăн пит-куçне саппунпа шăлса типĕтме пикенчĕ.
— Ӳлĕмрен капла ан ту. Эпĕ мĕн курнине никама та каламăп, — çĕкленчĕ вăл ура çине.
Мăнукне те тăма пулăшрĕ.
Çавăн хыççăн вăл çакăннă турник чи "çывăх тус" пулса тăчĕ. Кӳрентерекенсене вăйпа анчах çĕнтерме пулнине ăнланса пĕтĕм пушă вăхăтне çавăн çинче ирттерчĕ. Аллисене юнлă хăмпă тухиччен йăтăнатчĕ, çаврăнатчĕ турник çинче. Тĕрлĕ упражнени тума вĕренчĕ. Тăххăрмĕш класа куçнă тĕле ăна ку енĕпе класĕпе те çитеекен пулмарĕ.
Пĕрремĕш юратăвĕ те çав вăхăта тӳр килчĕ.
Вĕренӳ çулĕ тытăнни иккĕмĕш уйăх вĕçленсе килет. Алгебра урокĕ. Тĕрĕслев ĕçĕ пырать. Кабинетра шăп. Пурте пуçĕсене чиксе темĕн çыраççĕ, шутлаççĕ. Вĕрентекен партăсем хушшипе ерипен уткаласа çӳрет. Кирилл кăна задачисене шутлама васкамасть. Ăна çăмăл ыйту лекнĕ. Урок тухиччен шутлама ĕлкĕрет. Пуçне чӳрече енне пăрса тулти çанталăка сăнаса ларчĕ. Çав вăхăтрах хăй хыçĕнче ларакан Тоня çине те куç хӳрипе пăхкаласа илет. Яштака, сарă çӳçлĕ хĕр тахçанах кăмăлне каятчĕ. Кăвак куçĕсем тыткăна илеççĕ. Вĕсен авăрне путсан çăлăнăç çук. "Чĕрене те кăларса пама хатĕр эпĕ сана", — тесе калĕччĕ Кирилл Тоньăна. Анчах вăтаннипе сăмах та чĕнеймест. Пĕтĕм класс арçын ачи ăна куç хывнă пулас. Ялан ун çумĕнче явкаланса çӳреççĕ. "Тӳсейместĕп, паян калатăпах хам ăна юратнине", — тупа турĕ Кирилл, Тоня хăйне çурăмĕнчен авторучка вĕçĕпе тĕкессе чăтăмсăррăн кĕтнĕ хушăра.
Хĕр вăрах кĕттермерĕ. Авторучка вĕçĕ сылтăм хулпуççийĕнчен "пăраласан" Кирилл çаврăнса та пăхмарĕ. Ывçине Хыçалти парта çине хучĕ. Кĕçех унта хут татки кĕрсе ӳкрĕ. Аллине каялла илсе хут çине çырнă Тоньăн задачисене пикенсех шутлама тытăнчĕ. Хĕре çапла темиçе те çăлса хăваркаланă вăл. Нихçанхинчен хăвăрт тапма пуçларĕ каччăн чĕри. "Эпĕ сана юрататăп", — тесе çырнă тепĕр хут таткине те Тоньăна шутланă задачăсемпе пĕрле тавăрса пачĕ. Çакăн хыççăн тин хăйĕн задачисене турĕ. Кĕçех урок та вĕçленчĕ. Вĕрентекен тухса кайнă-кайман Тоня сасартăк, пурте илтмелле кăшкăрса вулама пуçларĕ:
— Эпĕ сана юрататăп! — терĕ хут таткине пурте курмалла çӳле çĕклесе.
— Ва-а-ак, кам çырнă ăна? — çавăнтах пĕлесшĕн пулчĕ Денис.
— Кирилл пачĕ.
— Ха-ха-ха, çавă и? Митя складра ун пуçĕ çине лӳшкесе хунăччĕ. Çапла вĕт, Митя. Атьсем, çирĕплетĕр.
Вут пек пĕçерсе кайрĕ Кирилăн пичĕ. Вăтаннипе вăл ухмаха ернĕ çын евĕр кабинетран тухса сирпĕнчĕ.
Çав намăса курнă хыççăн урăхран пĕр хĕр патне пыма хăяймарĕ. Денисăн хупăна пĕлмен çăварĕ пулса иртнине вунă хут ӳстерсе, пĕтĕм тĕнчене сарнă пек туйăнчĕ.
3
"Шкултан вĕренсе тухни миçе çул ши?" — маччана пăхса выртнă май шутлама пуçларĕ Кирилл. "Кăçал вунă çул пулать. Вунă çул ытла иртсе кайнă иккен унтанпа". Дениса вара май килсен те тавăраймарĕ, темшĕн.
Иртнĕ кĕркунне пулса иртрĕ çакă.
"Кĕрхи бал" курма пуçтарăннă ял çамрăкĕсем клуба лăк тулнă. Пĕр пушă пукан та юлман. Пурте сцена çинче мĕн тунине курасшăн кармашса пăхаççĕ. Хăшĕ-пĕри ятласран хăрамасăрах сакăсем çине хăпарса тăнă. Пултарулăх ушкăнĕн ертӳçи, яштака, сарă çӳçлĕ Наташа хитре сассипе юрă шăрантарать:
Свет твоего окна
Для меня погас
Стало вдруг темно.
И, стало все равно
Есть он или нет
Тот волшебный свет...
Шалтан самантлăха уçă сывлăша тухнă Кирилл каялла кĕнĕ чухне клуб пусми çинче Денис тăнине асăрхарĕ.
— Ва-ак, эсĕ те кунта и? — аллисене сарса ыталаса илесшĕн пулчĕ вăл Кирила. — Хăçантанпа курман. Атя ха кунтан пăрăнса пăртак калаçар.
Пылчăкпа вараланнă пусма картлашкисем тăрăх анса утрĕç. Денис Кирила клуб хĕрринелле, тĕттĕм çĕре илĕртрĕ. Йывăр аллине Кирилăн хулпуççийĕ çинчен илме васкамарĕ.
"Эпĕ вĕçерĕнсе тарасран шикленет ши ку айван?" — ăшĕнче унран кулчĕ Кирилл. Денисран вăл унччен те питех хăраман. Ушкăна хирĕç хăй пĕччен пулни кăна шиклентерет. Денис хăйне вăйпа илеес çуккине туйрĕ. Пулăшма "улттăшкисем" те Денисăн текех çук. Авланса пĕтнĕ. Çавăнпа тăшманĕн аллине хăй хулпуççийĕ çинчен илсе ывăтма шутламарĕ Кирилл. Те çакна сиссе лешĕ уттине хулленлетрĕ. Юпа çинчен ӳкекен çутăран тĕттĕме пăрăнса кĕме хăяймасăр чарăнса тăчĕ.
— Мĕнле пурăнатăн ха, Кирилл? Халсем еплерех? Çартан таврăннăранпа та пĕрре анчах курнăччĕ сана, — кулам пек турĕ Денис.
— Чиперех. Тем каламалли çук.
— Ăçта вăй хуратăн?
— Унчченхи пекех, пĕрлешӳллĕ хуçалăхра. Лашасемпе ĕнесем валли апат турттаратпăр.
— Слушай, эпĕ сана мĕн пирки чĕнтĕм? — Çывăхра никам та çук ши тесе тĕр Денис ун-кун пăхса илчĕ.
— Мĕн пирки?
— Паян çапах та "кĕрхи бал". Кĕрлемелле. Ăнланатăн и? Çук и пăртак ал айĕнче?
— Мĕншĕн манран ыйтатăн вара? Тусусем клубрахчĕ вĕт. Вова, Георгий, Антон, — шутласа кайрĕ Кирилл. — Çавсемпе уявла.
— Мĕн уявламалли вĕсемпе? Çартан пĕтĕмпех пăсăлса таврăнчĕç. Манран ютшăнаççĕ. Арăмĕсен пушмакĕ кĕлли айне пулнă пурте. Класĕпе те иксĕмĕр çеç тăрса юлтăмăр хусахсем. Э-э. Эсĕ мана тӳрех ан çиллен ха. Пĕрле шкул пĕтертĕмĕр çке эпир. Вилетĕп, мухмăр. Ман пата кайса пăртак калаçса ларăпăр. Аттепе анне хулана хăнана тухса кайрĕç. Мĕн шутлатăн?
"Акă самант" , — савăнса кайрĕ Кирилл. "Хама кӳрентернисене пĕтĕмпех аса илтерĕп сана çавăнта".
— Пыратăп, — хаваспах килĕшрĕ вăл. — Эсĕ мана кунта кĕтсе тăр. Эпĕ киле кайса пĕр кĕленче сăмакун илсе килем.
Кирила Денис çартан таврăннă кунхине курни аса килчĕ. Вăл клуба çитнĕ тĕле Денис утасчĕ ĕнтĕ. Çамрăксене хăй йĕри тавра пухса çарти пурнăç пирки каласа паратчĕ. Кирилл ун халапĕсене питех итлесе тăмарĕ пулин те пĕр култарăшне халĕ те астăвать:
"Çара кайиччен эпĕ лăпкă çывăраттăмччĕ. Мĕншĕн тесен хама сыхланине пĕлнĕ. Салтакра чухне эпĕ япăх çывăртăм. Мĕншĕн тесен хам сыхларăм. Халĕ вара эпĕ ыйха пачах çухатрăм. Мĕншĕн тесен унта мĕнле сыхланине пĕлетĕп".
Дениса çăвар карса итлекенсем ахăлтатса кулса ячĕç...
Кирилл килĕ умне çитрĕ. Пахча çумĕнче ĕçне кӳлсе çӳрекен урапа ларать. Çавăн çинчи улăма чакаласа пăр пек сивĕ тулли кĕленче туртса кăларчĕ. Сăмакунсăр ĕçне нихăçан та çӳремен вăл. Пĕр-пĕр "кирлĕ" çыннăн кăмăлне çемçетме яланах хăйпе пĕрле чиксе çӳрет. Хăй "йӳççине" ырласах каймасть, çавăнпа сăмакунĕ те перекетлĕ. Пĕрле ĕçлекенсенчен кăна пытарма тăрăшать. Ĕçке ернĕ çынсене шанма çук. Сиссе те ĕлкĕреймĕн — йăкăртса кайĕç.
Сивĕ кĕленчене хĕве чиксе Кирилл клуба утрĕ.
Пыльчăклă урампа асăрханса утса клубран самай инçете кайрĕç ĕнтĕ. Унти шăв-шав илтĕнми пулчĕ. Пĕри пĕр сăмах чĕнмерĕ ха. Çул хĕресленнĕ тĕле çитрĕç. Кунта пысăк лупашка çуталса выртать. Утсах хашкана ернĕ Денис чарăнса тăчĕ.
— Пăртак сывласа ярар ха, — туртса кăларчĕ вăл кĕсьинчен сигарет пачки. — Ме, туртса яр пĕрне, — хăй валли пĕр пирус илсе тăсрĕ пачкине Кирилл енне. — Эсĕ халĕ шкул ачи мар ĕнтĕ килтисем пĕлесрен хăрама.
— Туртман, туртман. Туртасси те ан пултăр.
— Ну, хăвна ху пĕл.
Шăпах пысăк çурта хирĕç чарăнса тăнă иккен вĕсем. Кирилăн чĕри хĕссе ыратса кайрĕ. Темиçе хут та сăмах панăччĕ вăл хăйне çак çурт çине урăхран пăхăп тесе. Анчах хальхинче те куçĕсем ăна итлемерĕç. Тем шырарĕç çак пӳрт çине пăхса. Тен Тоня çуралса ӳснĕ килĕн кантăкĕсенче çутă курма ĕмĕтленчĕç. Вĕсем тĕттĕм пулнине кура Кирилл салхуланчĕ.
Шухăшсем
Прочитал от и до...
Your website, chuvash...
What if your website chuvash...
Your website, chuvash...
Elegir el mejor financiamiento inmediato...
Are you making the most of the potential...
What if your website chuvash...
Чăн чăнах та, сатира туйăмĕ Л...
Чăн чăнах та, сатира туйăмĕ Л...
Your website, chuvash...