Кăра çилсем. Виççĕмĕш кĕнеке
— Сăмах паратăп, атте, — терĕ Колякка, куçĕсене ашшĕ пекех тăхлан тĕспе вылятса илчĕ, çав самантрах çав çутăсене куç хăрпăкĕ айне пытарчĕ.
Тата мĕн хушатчĕ-ши Варлам, унăн татах та каламалли пурччĕ пек, анчах алăк тăпсинчен сиксе сирпĕнес пек уçăлни Варлама калаçма чарчĕ.
— Хĕрлисем çывхараççĕ, хурăн çулĕ урлă каçаççĕ, — çухăрчĕ Малля алăк пуканĕ урлă.
Варлам сиксе тăчĕ, вăл панă хутне Колякка пиншакĕн шалти кĕсйине шанчăклăн пытарса хунине асăрхарĕ, уншăн савăнчĕ, вара аманнă кашкăр пек лăпăс-лăпăс чупса хапха уçма пычĕ.
— Маттĕрне, Микиш хăта патне кайăр, тĕнче лăпланиччен ун патĕнче вăрмантах пытанса пурăнăр. Ырансем эпĕ хам та пырăп. Тухса кайăр, пуплесе тăма вăхăт çук.
Варлам сарлака хапхине уçса ячĕ. Варлам арăмĕ малти урапа çинче пурлăх купине витнĕ шурă шăналăка хĕстерсе тухрĕ те вĕренпе каплетсе илме ĕлкĕрчĕ. Малля хăйĕн пурлăхне вĕренпе туртса çыхма ĕлкĕреймерĕ. Ялтан инçех те мар, аслă çул енчен, çывхарса килекен шав илтĕнчĕ.
— Килеççĕ! — хаяр сасăпа çухăрчĕ Малля.
— Кайăр хăвăртрах! — аллине сулчĕ Варлам.
Маттĕрне вĕрен вĕçне хĕстереймерĕ, ăна лав тăрне ывăтрĕ те хăй çиеле хăпарчĕ, япаласем силленесрен урапа çине ик урине ик еннелле ярса ларчĕ, тулли уйăх пек çутă сăмаварне алла тытрĕ. Иккĕмĕш урапине Малля хăйĕн пурлăхне тиенĕ, хăй амăшĕ пекех тăрне хăпарса ларчĕ. Люшша малти урапа патне чупса пычĕ, малти ӳречи çине тĕкĕнсе ларчĕ те тилхепине туртрĕ: «Но-о!»
Лаша тапса сикрĕ, килкартинчен урама вĕçнĕ пек чупса тухрĕ, ун хыççăн тепри те тăрса юлмарĕ. Хыçалти урапа çинче Малляпа пĕрле шăллĕ ларнă; лаша тытма пĕлни çак вăхăтра Коляккашăн питĕ кирлĕ ĕç пулса тăчĕ.
Урапасем шăлтăртатни инçерех кайсан, Варлам хапхана хупма тăнăччĕ — сасартăк юрă илтĕннипе тĕлĕнсе тапах чарăнса тăчĕ. Çапла инкеклĕ вăхăтра кам юрлама шут тытнă-ши? Пăхкаларĕ — кӳршĕре сарай тăрĕнче пĕр пĕчĕкрех кăна ача сике-сике юрлать:
— Тĕлĕнмелле япала!
Тĕлĕнмелле япала:
Варлам лаша кӳлсе тăратнă —
Сӳсмен пăяв — мунчала!
Сарлака сăрлă хапхи умĕнче, пурлăх урăх пуçтарас çуккине пĕлнĕ пек, те çилленнипе, те тĕлĕннипе хапха юпи çумĕнче хăй те хапха юпи пек пĕчĕк ача юррине итлесе тăрать Варлам.
Тин çеç урамра никам та çукчĕ, сасартăк урама лăс пек çын шăтса тухрĕ, кĕр-кĕр кĕрлет халăх:
— Тараççĕ пуянсем!
— Хĕрлĕ Çар килет! Хĕрлĕ Çар!
— Атьсемĕр, пирĕн мĕн тăвас? Эпир те тарар-и?
— Çын юнне сăхса пурăнман! Мĕншĕн тармалла пирĕн?
— Уй хапхине уçас, атьсемĕр!
— Уçас уй хапхине!
Виççĕн-тăваттăн уй хапхи патнелле чупрĕç.
Уйпа шак сиккипе килекен утлă отряд ял пуçне çитерехпе лашисене чарчĕ, уттипе ячĕ. Чи малтан иккĕн пыраççĕ. Иккĕшĕн те лашисем хура. Пĕри отряд командирĕ, тепри Хĕрлĕ ялав тытнă. Хĕрлĕ ялавĕ вут-кăвар пек ялкăшса пырать. Командир ытти салтаксем пекех çамрăк. Симĕс гимнастерка çинчен хулпуççи урлă пулемет ленти çыхнă, кăкăрĕ умне хĕрлĕ хăю татăкĕ çыпăçтарнă, çурăмĕ хыçĕнче штыклă винтовка, сарлака сăран пиçиххи çумĕнче — револьвер.
Командир хыçĕнчен отряд пырать. Уçса тăратнă уй хапхи патне çитрĕç те харăссăн юрласа ячĕç:
Вихри враждебные
веют над нами,
темные силы
нас злобно гнетут!
В бой роковой
мы вступили с врагами…
Сассисем çамрăк, таса та вăйлă, урамра хуралтăсене перĕннипе вăйланса янраççĕ; лашисен таканлă урисем кĕрхи хытă çул çинче шакăртăк-шакăртăк туса пыни салтак юррине илемлетет.
Урамăн икĕ айккипе стена пек халăх, пурте салтаксене пăхса тĕлĕннĕ, пĕр хускалмасăр, пĕр сас кăлармасăр тараççĕ. Пĕр Уçăп арăмне тем пулчĕ: вăл сасартăк ик-виç утăм малалла утса юнашар тăракан çынсенчен уйрăлса тăчĕ, ик аллине кăкăрĕ çумне пăчăртаса тытрĕ, командир çине тем ыйтнă пек, вăл ăна тем каласса кĕтнĕ пек пăхса тăрать.
— Униç кин, мĕскер эсĕ?
— Униç, ухмаха ермерĕн пуль те? — ыйтаççĕ юнашар тăнă çынсем; пĕри ăна çаннинчен те туртса пăхрĕ. Униç çаврăнса та пăхмарĕ, тинкернĕ куçне командир çинчен илмерĕ.
— Инке! — савăнăçлăн кăшкăрса ячĕ командир, пуçри шлемне çӳлелле çĕклесе. Пĕтем халăх тĕлĕнсе малтанлăха вырăнта хытса кайрĕ.
— Сарывăлсем! — хирĕç çухăрчĕ те Униç командир патнелле чупрĕ, командирĕ лашине ун патнелле пăрчĕ, инкĕшне алă пачĕ.
— Иван! — кĕрлесе ячĕ пĕтĕм ял. — Иван!
Ялти халăх савăнăçне каласа та пĕтерес çук: алă параççĕ, ыталаççĕ, тĕлĕнсе ахлатаççĕ.
Хăйĕн пӳрчĕ çумне таянса тăнă Варлам та тĕлĕнсе кайрĕ. «Иван... вешникре путнă терĕм-çке...» — таçтан пĕр уйрăм шухăш пырса кĕчĕ Варламăн тытса чармалла мар чĕтреме пуçланă пуçне... «...пуртă кирлĕ... пуртă...» Варлам лăпăс-лăпăс чупса алкумне кĕрсе кайрĕ: «Хам виличчен пĕрне те пулсан... Иванне те пулсан...»
Чĕтрекен пуçне икĕ аллипе тытса, Варлам алкумне кĕчĕ, сак айĕнче выртакан пурттине илме пĕкĕнме тăчĕ, пĕкĕнеймерĕ, вара чĕркуçленсе ларса пурттине авринчен тытса хăй патнелле туртрĕ — çук, шумасть, пуртă вунă пăт та таять пулĕ... пуртти йывăрланнă-ши, е Варламăн вăйĕ чакнă? Пулма пултараймасть!.. Темле... Ах... пуçĕ кăна мар, аллисем те чĕтре пуçларĕç. Варлам пуртта сак айĕнчен туртса кăлараймарĕ, сак хĕррине чавсаланса ура çине тăчĕ. Урисем те четреççĕ, пĕве çĕклесшĕн те мар... Варлам Хĕрлĕ Çар отрячĕ патне мирлĕ çын пек пулса тухас терĕ. Аллине стена тăрăх шутарса алăк патнелле утрĕ, урисем пĕри тепринчен иртесшĕн мар...
Сасартăк вăл урамри шава уççăн илтрĕ. Савăнать ял халăхĕ, никамран та хăрамасть. «Мĕншĕн эпĕ çапла кĕрленине тин илтрĕм, вĕсем паçăрах кĕрлеççĕ-çке?» — тĕлĕнчĕ Варлам. Ивана арман пĕвинче вилнĕ тесе шутланă-çке Варлам... вилмен вăл, акă инкĕшĕпе, пĕтĕм ял-йышпа тĕл лулчĕç, савăнса ыталанса тăраççĕ... Тăванĕ... ĕнтĕ пĕтĕм отряд ялти халăхпа тăван пек пулса тухать...
Капланса килнĕ çилли Варлама вăй пачĕ, сылтăм урипе чупса каяс пек пĕр утăм пусрĕ, сулахай урине те алăк пуканĕ урлă каçас тесе çĕклерĕ, анчах каçсах кайма вăй çитеймерĕ, алăк пуканĕ ытла çуллĕ иккен... Ура такăнчĕ, Варламăн çичĕ пăт таякан кӳлепи сулмаклăн пусма çине ӳкрĕ.
Варлам пуçĕнче шухăш пĕр самантлăх тăрăлчĕ: «Люшша, ухмак... тарчĕ... анчах, ан савăнăр: манăн аслă ывăлăм Мĕтри пур. Вăл сире хирĕç вăрçă çĕклесен, юн хăсса вилетĕр... Мĕтри ман ăслă... Кĕçĕнни... Колякка... вăл сире кăтартĕ-ха! Вăл...»
Варламăн хаяр тавăрас шухăшĕ тĕвеленсе çитеймерĕ, пуçне вĕри çапрĕ.
Тĕнчере пĕр усал çын катăлчĕ.
33
Пысăк вăрман, сĕм вăрман, çак кунсенче такама та пытарса усрарĕ. Паян кулаксене пытанма кирлĕ пулчĕ. Унтан та кунтан пурлăх тиенĕ лавсем сиксе тухаççĕ уйпа, улăхпа чуптараççĕ, хура вăрмана чăмаççĕ.
Тарса каякан кулаксене хăваласа кĕрхи çула янратса Йĕлмекассинчен тухнă утлă хĕрлĕ отряд пырать. Сулхăн çил пите перĕнет, вăй парать.
Кăвак тӳпе тарăн та тĕпсĕр. Пĕтĕм тавралăх уççăнах курăнать. Мăнçырма уйне хăпарса çитсен инçетри вăрман курăнчĕ. Улăх тăршшĕпе пыракан лаша çулĕ пысăк мар кӳлĕ хĕррипе пырса вăрмана кĕрсе каять.
— Курăр, пур енчен те кулаксем ку вăрманалла тараççĕ! — терĕ Иван, вăрмана кĕрекен çул çине кăтартса.
Чăн та, тăват-пилĕк лав сиккипе вăрмана кĕрсе кайрĕç. Варлам çемйи ку ушкăнра курăнмарĕ, вăл пуринчен малтан вăрмана кĕрсе кайнă, халĕ улăпла пысăк юманлăх çулĕпе вĕçтерет. Люшша лаши йĕп-йĕпе тара ӳкме ĕлкĕрнĕ, унăн хырăмĕ айĕнчен тар супăнь кăпăкĕ пек татăла-татăла ӳксе юлать. Люшша тискерленсе кайнă, ниме те пăхмасть, ахаль те çил пек пыракан лашине чĕн пушăпа ăшалать. Çĕр çулхи юмансем вĕлт те вĕлт иртсе юлаççĕ.
Колякка ун пекех хăвалаймасть, ун лаши хăй малта пыракан шур лашаран юласшăн мар. Ӳксе юласран хăраса кăвакарса кайнă амăшĕ хăрах аллипе пăявран ярса тытнă, хăраххипе сăмаварне хăй çумне хĕстернĕ. Ĕмĕрхи юмансен тымарĕсем çул урлă выртнă çĕрте урапа сирпĕнсе каяс пек çӳлелле сиксе илет. «Ах!» — тесе ĕхлетсе çеç илет Маттĕрне.
Хыçалтан тата лавсем килни илтĕнчĕ. Маттĕрне, камсем килнине паллас тесе, мăйне тăсрĕ. Çав вăхăтра тымар çине перĕннĕ малти кустăрмасем урапана лăнк! тутарчĕç, кайри кустăрмисем тымар урлă каçса çĕре аннă чух малти сылтăм урапи каллех çӳлĕ тымар çине лекрĕ, урапа тайăлчĕ, Маттĕрне чавси тем çине перĕнчĕ, ал шăнăрĕсем сарăлса кайрĕç, пӳрнисем хăйсемех тăсăлчĕç, итлеми пулчĕç, сăмавар аллинчен вĕçерĕнсе кайрĕ. Вăл йăлтăртатса кĕмсĕр-кĕмсĕр çул çине ӳкрĕ. Урапа хыççăнах пыракан хăла лаша айккинелле сикрĕ, Малля темле ларса юлма пĕлчĕ, ӳкме пуçланă япалисене кушакла хăвăрт ярса тытрĕ, икĕ аллипе те ыталарĕ. Ури айĕнче тĕркĕм-тĕркĕм шур пирĕ сикрĕ, каялла вырнаçса выртрĕ, пĕр тĕркĕмĕ кăна урапа çине лекеймерĕ, ун саланма пуçланă вĕçне Малля çапах та ура кĕлипе урапа ӳречи çумне хĕстерме ĕлкĕрчĕ, алăри япала купи çине кăкăрĕпе выртса пушаннă аллипе пĕр самантра пир тĕркĕм вĕçне ярса тытрĕ. Пĕр самантлăх кăна аллине ярсан, хăй умĕнчи япала купи саланма пăхрĕ. Малля ăна саланма памарĕ: пир вĕçне çăвара хыпрĕ, шăлĕсемпе çыртрĕ, ик аллипе каллех умри япалисене ыталаса ларчĕ. Чугун çул çинчи поезд пек хăвăрт пырать урапа. Малля хăйĕн пурлăхне чиперех упраса пырать-ха ку таран. Ӳкнĕ пир тĕрки кăштăр-каштăр туса çул çинче сиккеле-сиккеле тăсăлса пычĕ, саланса пĕтсен пир вĕçĕ вилекен кăвакал çунатти пек пĕрре çӳлелле çĕкленчĕ те çул çине выртса вĕттĕн-вĕттĕн вĕлтĕртетсе шума пуçларĕ. Сиккипе пырать хăла лаша, кăшăр-кăшăр сĕтĕрĕнсе пырать хĕрĕх аршăн катанпир. Çул тикĕс пулнă пулсан татахчĕ... Пир пĕр тикĕс шăваймасть, тымарсем пире туртса пăхма хăтланаççĕ, Малля çăварĕнчен вĕçертесшĕн. Малля ларать йывăçран туса тутăр çыхтарнă тӳркӳлли пек. Ун çăварне шăнăр туртса илнĕ, питçăмартисем шăнса кӳтнĕ пек ыратаççĕ. Уçаймалла ĕнтĕ çăварне, юлтăрах пир тĕрки çул çинче... Çук, Малля хăйĕн пурлăхĕшĕн теме те чăтма пултарать. Капла май пырсан Микиш патне çитме пулать-ха.
Хыçалтан хуса çитсе пыракан лавсем курăнчĕç. Çатра пуянĕсем пыраççĕ. Иккĕн кăна ларнă çăмăл тарантаслă çинçешке те вăрăм ула ăйăр питĕ хăвăрт çывхарса пырать. Ун çинçе пакăлчаллă урисем пуснă пек мар, урапа пек çаврăнса пынăн курăнать. Вăл вĕлтĕртетсе пыракан пир вĕçĕ патне çитсен, ула ăйăр харлатса чĕвен тăчĕ, пир çине таптама хăрарĕ. Каракуль калпаклă хуçи шăвик шăхăрчĕ, сарă тилхепине карт туртрĕ. Ула ăйăр вăйлăн малалла туртăнчĕ те пир çине таптарĕ. Пир тăрăхĕ варри тĕлĕнче çĕкленсе илчĕ, Малля çăварĕнчен малти çӳлти шăлпа пĕрле вăркăнса тухса çул çине ӳкрĕ. Агельские кĕтсе тăхăннă чи паха тум-тирри, алăри япалисем сирпĕнсе тухнă юнпа пĕвенчĕç. Малля çухăрас тетчĕ кăравул, анчах ула ăйăр чарса пăрахнă сăмса шăтăкĕсенчен пас кăларса Малля ларса пыракан урапа хыçне чĕркуççийĕсемпе лектере пуçларĕ.
— Хăвала, Люшша! — этемле мар хăрушă саспа çухăрчĕ каракуль калпакли.
Вăрман çулĕ ытла ансăр, ирттерсе яма май çук Люшша лаши, ăна тем чухлĕ çапсан та, ула ăйăр пек чупаймĕ. Пурччĕ, Варлам лашисем те ула ăйăртан кая марччĕ... илсе кайрĕç... Çук, çавнах та Люшша хăйĕнчен иртсе кайма памĕ. Тăхлан вĕçлĕ нухайккипе пĕтĕм вăйран сарă лашине çапрĕ. Лаша авăнса илчĕ, ун кайри пĕççинчен юн сăрхăнса тухрĕ. Урапа кĕмсĕртетсе пĕр самантлăх чарăнчĕ. Ула ăйăр кĕç Малля ларакан урапа çине сиксе ларатчĕ.
— Пĕсехе! Пăрăн! — хушса кăшкăрчĕ ула ăйăр хуçи.
— Анне, эпĕ вăрманта пытанатăп! — терĕ Люшша, урапа çинчен сиксе анса вăрманалла чăмрĕ. Пĕр самант тĕркешӳ-çухрашу пулса иртнине итлерĕ. Пĕр лав çинче Çеркки ывăлĕ таркăн Энтрей ларса пынине курса юлчĕ, анчах кам лавĕ çинче ларса пынине палласа илме ĕлкĕреймерĕ. Хыçалти лавсем Варлам лавĕсене йывăçсем патнех пăрса хăварса иртсе кайрĕç пулмалла... Тепĕр тесен, çул çинче кирек те мĕн пултăр, Люшшан сывă-чĕрĕ юласчĕ... Вăл çул хĕрринчи çăра шĕшкĕлĕх варне кĕрсе лăпчăнчĕ. Тарса каякан урапасем кĕмсĕртетни илтĕнми пулсан, тепĕр енчен тăпăртăк-тăпăртăк лаша ури илтĕнсе кайрĕ. Тепĕр вун-вун пилĕк минутран тарса каякан кулаксене карательнăй отряд хуса çитĕ. Люшшана вăрман тăрăх шырама пуçлĕç... Тарас!..
Люшша шĕшкĕлĕхрен пĕкĕнсе тухрĕ, ун-кун пăхкаларĕ. Ку вырăна палларĕ: «Ак кунта ухрути хутаççи выртатчĕ, кунта... карчăка пăвса вĕлернĕ вырăн...» Люшша çӳçенчĕ. Хăвалакансем çитсе пыни ăна питĕ хăратрĕ. Пĕкĕнсе кашкăрла хăвăрт вăл вăрман ăшнелле чупрĕ. Чупрĕ-чупрĕ, ырнине пĕлмесĕр чупрĕ. Такăнса темиçе хут та ӳкрĕ, хăвăрт тăрса каллех чупрĕ. Шала кĕнĕçемĕн вăрман çăралса пычĕ. Халĕ ĕнтĕ чупма та май çук, умри туратсене алăпа сирсе утмалла. Люшша ку вăрмана çулсăр-сукмаксăр витĕр тухса тепĕр вулăса тарма шут тытрĕ. Инçерех, хăйне палламан çĕре. Унта вара Атăл урлă каçса кайса çармăсра пытанса пурăнма май шырас терĕ. Васкасах пырать Люшша, питрен çапакан туратсене çилленсех айккинелле сирет е хуçсах хăварать. Тарласа кайрĕ, тарăхса çитрĕ. Ывăнчĕ.
Кĕрхи вăрман шăп. Чăтлăх. Хăвалакансем кунта çити килеймĕç.
— Ах, кăшт канас-ха, — шухăшларĕ Люшша, тарăн вар хĕрринчи пĕчĕк уçланка тухсан.
Йывăç туратти çапасран текех хĕссе пынă куçне уçайчĕ — ним ăнланма ĕлкĕриччен пуç тирне-ыраттарса, йăлтăркка кусуруклă карттусне çĕклесе çӳç вирелле тăчĕ, чĕркуççине çиçĕмлĕ хăвăрт тăхлан тулчĕ. Люшшаран çич-сакăр пичатнăйра упа тăрать. Упа кунталла темле чĕр-чун çывхарнине итлесе тăнă пулмалла: Люшшана кĕтсе тăнă пекех пăхса тăрать. Люшша тапах юпа пулса тăчĕ. Тарас тесен те, ниçта тарма çук, кунти чăтлăх, паллах, упа хуçалăхĕ. Упана ку çын килĕшрĕ пулас, вăл ерипен кайри ури çине çĕкленсе тăчĕ. Икĕ ури çинче вăрах тытăнса тăрайманнипе вăрман вайпучĕ вăрмана янратса мĕкĕрсе ячĕ, икĕ мăн тяппипе Люшша патнелле виçĕ утăм турĕ. Люшша упа питне курчĕ: çăварне ытла сарлака карса пăрахнипе упан куçĕсем хĕсĕнсех ларнă, çип пек хушăк кăна. Тĕлĕнмелле пысăк карса пăрахнă çăварĕнче мĕкĕрнипе хĕрлĕ чĕлхи витленĕ пек чĕтрет.
Тăхлан тулнă урисем сасартăк çухалчĕç. Люшша ним шухăшлама ĕлкĕриччен каялла çаврăнса алли-ури пуррине сисми чупрĕ. Улма пахчине кĕнĕ вăрра хуçи ярса тытнă пек упа ик уран тăрса, камитленме пăрахса тăват уран иккĕ-виççĕ сиксех, Люшшана хуса çитрĕ. Тăпах чарăнса тăнă Люшшана çӳçĕнчен тăрмаласа илчĕ. Тăрмаласа илнĕ пуç тӳпинчен юнĕ çамка çине анса куçне хупласа иличчен Люшша тăхлан вĕçлĕ нухайккипе упана пуçĕнчен сăтăрса çапса илчĕ.
Упа-утамана çав çеç кирлĕ, халĕ вăл, кĕркунне, выçă мар пулин те, çын шăммине савăнсах авкалĕ. Сăлтавĕ питĕ аван.
Люшша епле çĕре ӳкнине хăй те ăнланса илеймерĕ. Хăранипе ним ыратнине малтан чухлаймарĕ. Çĕр çумне çыпăçса чылай выртрĕ. Ним сас илтĕнмерĕ. Люшша çĕкленсе пăхрĕ. Епле хускалчĕ, ун çине упа хăпарса ларчĕ те çапса-ватма пуçларĕ. Люшша лăпланчĕ. Упа каллех айккине кайса тăчĕ.
34
Сĕве станци тавралăхĕнче Атăл урлă каçакан Романовский кĕпершĕн паян кунĕпех хаяр çапăçу пычĕ. Чехсемпе шуррисем пур енчен те тапăнса пăхрĕç. Кĕпер çине Хусан енчен те кĕресшĕн пулчĕç. Тупăсем кĕрĕслетрĕç. Центра пĕтĕм патшалăхпа çыхăнтарса тăракан чугун çул кĕперне шуррисен аллине парсан, çамрăк Совет влаçне питĕ йывăр килессине пĕлсе тăнипе хĕрлисем пĕтĕм вăйран çапăçрĕç. Ял-ялĕнчен лав шучĕпе чугун çул юсама пухăннă çынсем пурте Сĕве станци патне пухăнса хĕрлисене пулăшса тăчĕç. Мĕн чухлĕ пулчĕ аманаканĕ, вилекенĕ! Санитарсем, сестрасем аманнă салтаксене вутлă-хĕмлĕ вырăнтан çĕклесе тухнă. Çапла хăрушă куна ирттернĕ хыççăн ниепле те лăпланса çитеймесĕр çӳçенсе ларать пĕр медсестра шкулта вăхăтлăх тунă лазаретра.
Шухăшсем
I saw that your chuvash...
I noticed that your chuvash...
I saw that your chuvash...
Тĕлĕнмелле вăйлă сăвă, çав вăхăтрах епле...
I noticed that your chuvash...
Best activator windows free download htt...
Hiring https://contractorfinder...
I noticed that your chuvash...
Hi, This is worth checking out: ...
I noticed that your chuvash...