Сулпикепе Валĕм хун


Пур ача ун варринче,

Ун пĕр пичĕ уйăх евĕр,

Тепĕр пичĕ — хĕвелпе пĕр,

Ылтăн çӳç те кĕмĕл шăл, ―

Акă чăн халапĕ вăл!»

 

Йыт çури пурне те илтрĕ,

Вăрттăн тухрĕ, тапрĕ сикрĕ

Вăрмана вăл, хăй килне,

Хыпар турĕ пикене:

Хун керменĕнче, пикеçĕм,

Ак çапла-çапла пуплеççĕ...

Пур сĕт кӳлĕ пĕр çĕрте,

Кӳлĕре ача пур, тет...

Ун пĕр пичĕ уйăх евĕр,

Тепĕр пичĕ — хĕвелпе пĕр,

Ылтăн çӳç те кĕмĕл шăл, ―

Ак епле илемлĕ вăл!

Эп çавна кайса илем-и,

Сан патна йăтса килем-и?»

 

«Шеремет! — тет Сулпике, ―

Манăн ывăл пулĕ-çке...»

Макăрса-йĕрсе вăл ячĕ.

«Ан кулян, ― тет ăслă анчăк, ―

Кăкăру сĕтне суса

Пар мана, юсман юрса».

 

Сулпике юсман пĕçерчĕ;

Йыт çури тухса вĕçтерчĕ, ―

Çитрĕ кӳлĕ хĕррине,

Сарса хучĕ юсманне;

Хай ача ишсе тухайрĕ,

Çирĕ те вăл — ыйхăларĕ.

Анчăк йăтрĕ ачана,

Илсе килчĕ вăрмана,

Сĕм вăрман çуталчĕ кайрĕ.

Сулпике ăна палларĕ:

«Ашшĕне ĕнтĕ, хуна,

Чĕнĕп, ― терĕ, ― хăнана...»

 

Шкутавсем каллех пыраççĕ,

Çула май кĕрсе выртаççĕ.

Йыт çури пĕрле ирех

Тухрĕ вăрăм çул-йĕре.

Хун патне пырса çакланчĕç,

Пытанмарĕ урăх анчăк,

Йыхрава вăл пынă халь.

Хунăн çав пĕр сăмахах:

 

«Ну, хăна-вĕрле, пĕлтерĕр:

Мĕн курса-илтсе çӳрерĕр

Инçетри ют çĕрсенче?

Мĕн халпа тăрать тĕнче?

Мĕнешкел тĕнче мехелĕ?

Пур çĕрте те пĕр хĕвел-и?

Уйăх-çăлтăр та пĕрех-и?

Тĕрлине те куртăр-и?»

«Аслă хунăмăр! — пĕлтерчĕç

Шкутавсем, ― хĕвел пĕрреччĕ

Халиччен çут тĕнчере;

Уйăх-çăлтăр та пĕрех,

Çавсемех, тесе, яланлăх

Шухăшпа тăратчĕ халăх.

Халĕ — çĕнĕ уйăхпа

Çĕн хĕвел пур, çавăнпа

Аслăран ăслă çынсенĕн,

Ĕмĕрхи çăлтăрçăсенĕн

Кĕнеки те паянтан —

Йăлт пăрахăç, хун, ан шан!

Вăрман урлă, хир-хир урлă,

Шыв-шыв урлă эпир пулнă.

Сĕм вăрман варринче пур

Виç кĕтеслĕ шурă пӳрт.

Çав пӳртре пурнать иккен пĕр

Ытарма хал çук чипер хĕр;

Пур ун ăслă йыт çури,

Пур тата ула кĕсри, ―

Тăршшĕ тăхăр вунă утăм,

Урлăш — утмăл çав ыр утăн,

Хăй хăмлать утмассерен.

Пур тата тĕлĕнтерен

Кăлтăрттин арманĕ хĕрĕн,

Авăртать вăл кунĕн-çĕрĕн.

Пĕр енчен шав сим юхать,

Тепринчен шав пыл тухать,

Виççĕмĕш енчен таттисĕр

Тĕрлĕрен апат астивĕр,

Çитмĕл çичĕ çимĕç, тен,

Ĕлкĕрет куç хупиччен:

Икерчи, пăтти, юр-варĕ...

Иксĕлми-мĕн пархатарĕ!

Пур тата ун чун уççи

Лапсаркка пĕр улмуççи.

Улмисем сиксе ташлаççĕ,

Çулçисем çупса лараççĕ.

Пĕр улма татса çисен —

Виç улма ӳсет иккен.

Пуринчен чапли, хуçамăр,

Пур ача — хĕр шăллĕ, ахăр:

Ун пĕр пичĕ — уйăх, пĕл,

Тепĕр пичĕ ун — хĕвел,

Çӳçĕ ылтăн, шăлĕ кĕмĕл,

Çавăнтан пит тĕлĕнтĕмĕр.

Çав пике чĕнет сана,

Аслă хун, халь хăнана,

Йыхрава вăл йытă ячĕ,

Çын ăслах вара çак анчăк...»

 

Хун кӳренчĕ кăшт, çапах:

«Юрĕ, пырăп, ― тет, ― анчах

Пĕр татмасăр, пĕр сыпмасăр

Кĕленче кĕпер хывтарăр

Хăвăр хапхăр патĕнчен

Ман хапха таран ирччен».

Анчăк илтрĕ, хыпаланчĕ,

Кайнă чух каларĕ анчăк:

«Вырт та çывăр, хун! Ирех

Курăн эс çав кĕпере».

 

Хун ирпе пуçне çĕклейрĕ, ―

Чăн та хатĕр-мĕн кĕперĕ.

«Ну, ― тет арăмĕсене, ―

Чыс тăвар çав пикене.

Кĕленче кĕпер пит капăр,

Каймаллах пулать-тĕр, ахăр...»

 

Кайрĕç, çитрĕç хăнана

Инçетри çав вăрмана.

Тăршшĕ тăхăр вунă утăм,

Урлăш — утмăл ула утăн,

Тихисем аякранах

Янратаççĕ таврана.

Виç кĕтеслĕ пӳрчĕ умĕн —

Хун курать — чăнах та пур-мĕн,

Кăлтăрттин арман ларать,

Сим те, пыл та кăларать.

Çавăнтах — куçна илеймĕн! ―

Сарăлса ларать илемлĕн

Этемсемшĕн чун уççи

Лапсăркка пĕр улмуççи.

Çулçисем çат-çат çупаççĕ,

Улмисем сиксе ташлаççĕ.

Хун пĕрне татса пăхать —

Виç улма ӳссе ларать.

Çавăнтах пустав сăртарнă

Пусмисем çинче — мăнтарăн

Амăшпе хун ывăлĕ.

Ун пĕр пичĕ — хĕвелех,

Тепĕр пичĕ — уйăх унăн,

Шăлĕ кĕмĕл, çуçĕ ылтăн.

Хăй вăл кĕмĕл савăта

Хӳхĕм ылтăн çăмарта

Кустарса ярать хаваслăн.

Тем сарлакăш, сĕм-сĕм аслă

Вăрмана йĕри-тавра

Çутатса ялтраттарать:

Витĕрех курнать пур çулçă,

Пур чечек. Ак каç та пулчĕ.

Çав-çавах пур чăтлăхра

Кăнтăрла çути тăрать.

 

Хун Сулпикене палларĕ,

Пĕр сăмахсăр ыталарĕ.

Хун ачи хăй ашшĕне

Пур нуши-тамашине

■ Страницăсем: 1 2 3 4 5 6 7 8

Вулавçăсен шухăшĕ Вулавçăсен шухăшĕ


тăнкки (2012-09-28 09:39:49):

мана питех те килĕшрĕ. Сире тата еплерех пек?

Чĕлхе илемлĕхĕ: илемлĕ | Шухăшĕ: вăйлă | Содержанийĕ: тарăн

 

Лĕпĕшпи (2012-10-01 19:54:12):

Хусанкай çырни кама килĕшмĕ-ши? Чĕлхи илемлĕ те пуян, вулас та вулвс килет...

Чĕлхе илемлĕхĕ: илемлĕ | Шухăшĕ: вăйлă | Содержанийĕ: тарăн

 

Надежда Евдокимова (2017-10-04 19:55:20):

Халиччен ку хайлава вулама тӳр килменччĕ. Вуласа тухрăм-кăмăлăм тулчĕ. Пурах вĕт чавашсен пултаруллă çыннисем.

Чĕлхе илемлĕхĕ: илемлĕ | Шухăшĕ: вăйлă

 

Павлова Л. Н. (2019-02-10 08:43:26):

Очень красивая сказка. Слегка напоминает сказку ПушкинаА.С. Так что автора этого произведения можно назвать чувашским Пушкиным... Честь и хвала автору шедевра. :-)

Чĕлхе илемлĕхĕ: илемлĕ | Шухăшĕ: вăйлă | Содержанийĕ: тарăн

 

Зотова Г.В. (2019-02-15 05:23:18):

Лĕпĕшпи сăмахĕсем çумне хушса автора чун-чĕререн тав тăватăп! Пурнăçра ырри яланах çĕнтеретех!

Чĕлхе илемлĕхĕ: илемлĕ | Шухăшĕ: вăйлă | Содержанийĕ: тарăн

 

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: