Электронлă вулавăш

Глобус!..

Алăк çывăхĕнче тăраканскер, тĕпелте, сылтăмра, ларакан глобус патне васкамасăр пычĕ те хĕр ăна аллин пĕтĕм сулăмĕпе вăр-р! çавăрса ячĕ. Мăн чăмăр лаптăкне вырнаçнă типçĕрсемпе шыв капламĕсем пурте лĕр харăс вĕл-вĕл-вĕл çаврăнма тытăнчĕç. Вĕçет Çĕр чăмăрĕ, хăй тĕнĕлĕ тавра вăр-вăр-вăр ыткăнать. Эппин, Дина та ыткăнать çак Çĕр чăмăрĕпе ытамлăн, çак Типĕçĕрсемпĕ, шыв капламĕсемпĕ мăн кустăрмапа пĕрле? Çапла, çапла! Дина çак мăн кустăрман пĕр шăлĕ, ун çаврăмне ăккарса ун çаврăмĕпе маттурланаканĕ. Ăнкарайнă чухлĕ ăнкараять пулин те, кас-кас пуçне шăнăçтарса çитерейместех çак аслăран та аслă тĕнче тытăмне Дина. Ăçта, хăш тĕлте унăн вĕçĕ-хĕрри, урлăшĕ-тăршшĕ? Мĕн тума чăмăртаннă вăл çак аслăран та аслă тĕнче, кам, валли, кам ятне? Хĕвел тухать, хĕвел анать — кун килет, кун каять — çĕр çаврăнать. Ĕмĕр-ĕмĕр, татти-сыпписĕр çапла — хĕвел, кун-çĕр, сывлăш. Çак кăвак-кăвак планета çинче вара — Дина пур, Анат Сăрмăшпа Тури Сăрмăш ялĕ. Андрей Васильевич... Енчен те çак Çĕр чăмăрĕ пĕтес-тĕк, çĕтес-тĕк тăнчах куç анинчен? Куç ани те, пурнăç та пулас мар-тăк çĕр çинче? Пĕтĕмпех арканса-ванса тĕпренес-тĕк е шăнса-пăрланса ларас-тăк?.. Сасартăк хăрушă-хăрушă, сивĕ-сивĕ пулса каять Динăна. Енчен те, чăн та, Дина та, Андрей Васильевич та пулаяс мар-тăк çут тĕнчере? Ытти пĕле тăран та, çуралнă килĕ те, амăшĕн юр витме те ĕлкĕреймен вилтăприйĕ те? Ашшĕ те, Елькка хреснамăшĕ те, пĕринчен тепри вашават йăмăкĕсем те?..

Хăлтăрт-хăлтăрт, лĕпсĕр-р çаврăнма тытăннă глобуса тепĕр хут пĕтĕм вăйран вăрр! пĕтĕрсе ячĕ Дина.

Глобус çине тинкерекен хĕр куçĕнчен хăй сисмесĕрех пăт-пăт-пăт тумлама пикенчĕ куççуль...

Алăк сассăр уçăлчĕ те, класа Андрей Васильевич кĕрсе тăчĕ.

Кĕнĕ-кĕменех асăрхаймарĕ те ăна алăк енне çурăмпа тăракан Дина, лешĕ тимлĕхлĕн икĕ хутчен ăххăм, ăххăм! ӳсĕркелесе илсен, çынни еннелле варт! çаврăнчĕ те хĕр куçне-пуçне тĕлĕнĕçлĕн чăлтăртаттарса пăрахрĕ: «Андрей Васильевич?!»

Çĕлĕкле, пальтопа Андрей Васильеввч. Аллинче — пысăках мар портфель. Уринче — хĕллехи ботинка. Самаях çуран танккама тивни палăрать учитель тыткаларăшĕнче. Сăнĕ унăн ĕшенчĕк, сулхăн.

— Шупашкартан таврăнатăп. Урасем юлмарĕç. Пăрăнчăкран çуран, ярса пуспа, — хăйпе хăй калаçса малалла иртрĕ Андрей Васильевич, тенкел çине пырса ларчĕ. — Ырая — вырсарни. Харам хăпарса çӳресси терĕм. Тетрадьсем, тĕрĕслемеллисем, пурччĕ те — çавсене кĕрсе илтĕм. Пăхатăп — вуннăмĕш класс чӳречисенчен тулалла çутă ӳкет. Сӳнтермесĕр хăварнă-ши, тетĕп, е... — «е» хыççăнхи шухăшне ӳсĕмлетрĕ учитель, глобус çывăхĕнче тăп хытнă Дина еннелле çаврăнса пăхрĕ. — Эс тем çăмăллаччĕ ĕнтĕ çĕр хута, Дина? — вăл тĕсесерех пăхрĕ те хĕре, тăрса, ун патнелле хыпаланчĕ. — Э-э, лӳшкетсех çумăрне çутаратăн-çке эс? Мĕн пулчĕ, Дина?.. Мĕншĕн нимĕн те шарламастăн?..

Хĕре çурăмĕнчен çупăрларĕ те Андрей Васильевич ăна пӳлĕм варринелле сулăнтарчĕ.

— Атя-ха, лар-ха, лар парта хушшине. Каласа кăтарт: мĕн-ха унта сан, мĕн пăшăрхантарать?

Дина учитель кăкăрĕ çумне пуçне сĕвентерчĕ те сасăпах ĕсĕклеме тытăнчĕ:

— Анне вилсе кайрĕ пирĕн... Пытартăмăр паян, хулпуççийĕсене тăр-тăр-тăр чĕтрентерчĕ хĕр. — Эсир тăватăмкунтанпах Шупашкарта... Виçĕмкун ирпе куçне хупрĕ анне... Чăтаймарĕ урăх... Хăвăр енне çитсе килтĕр, Авдрей... Васильевич?.. Эпĕ сире çав тери кĕтрĕм, кĕтрĕм... — куççульпе йĕпеннĕ питне Дина хуллен-хулленçӳлелле çĕклерĕ, куç хăрпăкĕсенче чĕркĕмĕл пек йăл тăртатакан çутă-çутă тумламсем витĕр вăл шутсăр савса, юратса пăхрĕ учителе. — йывăр мана, Андрей Васильевич, питĕ, питĕ йывăр...

Андрей Васильевич хĕр питçăмартийĕсем тăрăх йăрăлтатса анакан пĕчĕк-пĕчĕк куççуль пĕрчисене тултан кĕнипе ăшăнмах ĕлкĕреймен пӳрнисемпе хӳтере-хӳтере типĕтрĕ.

— Апла эппин-ха... — ĕсĕклекен этеме нимпе йăпатма сăмах çитереймерĕ вĕрентекен. — Лăплан-ха, Дина, лăплан. Халь тин макăрнипе пулăшаймăн ĕнтĕ аннӳне. Ан хуçăлха утериех. Чăтăмлă пул. Пĕрре макăрса ирттер те — чăт... Хам эп чиперех çитсе килтĕм Шупашкарне, чиперех..

— Ан хуçăл, чăт, — куçне чăмăрĕпе перĕни-перĕнмисăтăра-сăтăра ĕсĕклеме пăрахнăçем пăрахса пычĕ Дина. — Хам та мĕнпур вăй çитнĕ таран тăрăшатăп та-ха. Мĕн-çке... Ак, куртăм та сире, Андрей Васильевич, илтрĕм те сассăра... — каллех пуçне учитель кăкăрĕ çумне сĕвентерчĕ хĕр. — ...Вăт, пулаççĕ те иккен çут тĕнчеретелейлĕ çынсем. Саваççĕ вĕсене, килĕштереççĕ, ăшă сăмах каласа хĕпĕртеттереççĕ... Хăшĕсене, пур, çав сăмахсене тĕмсĕлсе кĕтекенсене — хăть çурăл, хăть вакка пуçхĕрлĕ чăм — нимĕн те...

— Мĕн пирки эсĕ, Дина? — хĕр кăмăлне сисенçи çĕртенех сисменçи турĕ Андрей Васильевич.

— Мĕн пирки-и?.. — унран çур утăм пек вашт! хăпса тăчĕ Дина. — Калăттăм та!.. Пăрах эсĕ çав Шупашкартине, илтетĕн-и, пăрах! Ман эсĕ ăна яланлăхах, илтетĕн-и, ман!.. Туятăп, куратăп эпĕ витĕр: çавăншăн кайнă эсĕ Шупашкара, çавăншăн!.. Эх, Андрей Васильевич... Пĕлместĕп, мĕн тумалла ĕнтĕ манăн малалла?

— Кал-лех! — аллине пĕлтерĕшсĕррĕн ласт! сулчĕ Андрей Васильевич. — Ну-и, Дива! Шалт çеç кăларса яратăн эсĕ тăнран такама та. Чисти пуçватмăш! Ну, апла-тăк, чăн та, атя-ха, кил-ха, лар, сăмахлар вăрттăн-кĕрттĕнсĕр. Ирттерсе пăхар-ха, эппин, класри хамăрăн йăлана кĕнĕ харпăр хăй урокĕсене. Мĕнле, хирĕç мар-и эсĕ, Дина? Килĕшетĕн-и?

— Килĕшетĕн-и? — учителе тӳррĕн: пăхрĕ хĕр. — Ват, Андрей Васильевич, мĕн тума-ха вăл ялан çавнашкал? Куç хӳрипе çеç йыхăр, кăчăк çеç турт — пĕри теприншĕн тем те, тем те туса пама хатĕр; хуш, чĕн — юратнă çынни хыççăн ним шухăшласа тăмасăр çĕр варринче тухса ыткăнĕ çав этемми, чĕрине, юратăвне чĕптĕм юлмиччен кăларса тыттарĕ, тепри вара-а... Чăн та, ма вăл унашкал, Андрей Васильевич?

Хĕр, хистеттермесĕрех, варринчи ретри малти парта хушшине кĕрсе ларчĕ. Андрей Васильевич тенкелпе ăна хирĕç вырнаçрĕ.

— Ыйтăвĕ, паллах, кăсăк ыйту, шухăшламалăх та, пуçа ватмалăх та пур ун тавра, — пальто тӳмисене вĕçертсе ячĕ учитель. — Ыйтăвĕ пĕрререн пĕрре пулин те, стандарт явап пама май çук кунта. Çыннисем те эпир кашни харпăр хăй тĕрлĕ, характерĕсем те. Эпир савакан лайăхсем те пурте хамăр калăпа хĕсĕнеймеççĕ. Пĕр тĕрлĕ ыйту — пин тĕрлĕ явап. Анчах та, ман шутпа, Дина ку ыйтăва ансатрах пахалама тăрăшмалла. А вĕт ху шухăшласа пăх-ха: мĕн тума кунта çĕтĕлни, чăркăшни, кӳренви те, тепĕр тесен? Саватăн-и, юрататăн-и эсĕ çав çынна? Пĕлетĕп — саватăн, юрататăн. Уншăн тем те,тем те çепĕççине тума хыпăнатăн. Сахал-им пĕрин юратăвне тепĕри йышăнманнин тĕслĕхсем? Сахал мар. Пайтах та пайтах темелле. Анчах та кунта вăл мар-çке, вăл мар чи пахи, Дина. Эсĕ, эпĕ, тепĕри юратупа ялкăшма тытăннă. Санăн, манăн, тепĕрин чĕрине яшлăх, илемлĕх вучĕ хыпса илнĕ. Çунать-тĕк, кĕрлет-тĕк кăкăрунта юрату вут-çулăмĕ — телейлĕ вара пирĕнтенех кашни, шанăçлă. Çапла, çапла, Дина, эс хирĕçлессе те туятăп эпĕ. Юрату вăл ĕмĕр-ĕмĕрех, телейпе хутăшах, асап та. Чылайăшĕ чăтаймасть, тӳсеймест çав асапа — тăпра пекарканса тĕпренет, вĕл-вĕл çунатти унăн шатăрт хуçăлсалаплатать. Çапах та ĕнтĕ эсĕ унчченхи мар. Чечек çурчĕ санăн чĕрӳ, ăсна-кĕлеткӳне имлĕ пархатар пат-пат-пат тумласа çĕп-çĕнĕлетрĕ. Ан тив, йышăнман, тиркетĕр пултăр санăн юратăвна тепри, хăв шутсăр-шутсăр юратакан этем (ку вăл, пĕр те пĕр ăсласан, ӳкĕнмелли, выртса ӳлесе йĕмелли пăтăрмахах та мар) — пурпĕр урăх çын ĕнте эсĕ яланлăхах; эсĕ — юрататăн, эсĕ тӳпе анлăшĕпе вăй виçекен кăйкăр евĕр çӳле-çӳле ыткăнса хăпарнă, эсĕ — чĕрĕ, эсĕ — ынатлă, эсĕ — тепĕр çын валли тулăх-тулăх, чăп тулли телей хатĕрленĕ...

— Мĕнех калайăн, чаплă ĕнтĕ отвечĕ. Тĕкĕнес тесессĕн те тĕкĕнеймĕн, — паçăрах вăшăклама пăрахнă Дина алă тупанĕпе парта питне, тарăхнăн, çаврашкалата-çаврашкалата сăтăрма тытăнчĕ. — Кала та луччĕ, Андрей Васильевич, ним пытармасăр — ĕçĕ те пĕтнĕ... Куратăп, туятăп вĕт эпĕ, сисетĕп, юрататăн эсĕ ăна, хытă-хытă юрататăн. Лешĕ вара, Шупашкарти, çаврăнса та пăхмасть хăвăра. Çыру та çырмасть, вĕлтĕркке. (Ыйтрăм та — хĕреснанне каласа пачĕ.) Тупнă, çаклатнă пулĕ те пĕр-пĕр хăй пекех вĕлтĕрккине — çӳрет пулĕ-ха хула урамĕпе анатăн-тăвăн янкăлтатса. Мĕн, тĕрĕссине каламастăп-им, ма пит кулса пăхатăр?

— Тĕрĕснех калатăн, Дина, тĕрĕснех... — тути хĕррисене кăмăллăн ăшăтса пăрахрĕ Андрей Васильевич. — Анчах та кам тăвайкки шайĕнчен пăхсассăн тӳлĕк? Хăв тăвайкки шайĕнчен пăхсан, тĕрĕснех калатăн-ха эсĕ, Дина, тĕрĕснех... Да-а, пытăм та кĕрекене кĕрсе лартăм, çĕнтертĕм, паттăра тухаймарăм çав-ха унта, Дина. Чылай кансĕртерех, чылай кăткăсрах лару-тăру... Хăв та тавçăрманах мар, ав: чылай чухне пĕр енлĕн кăмăлпа кăна нимĕне те, нимĕне те вырăнтан тапратма май çук. Кĕрмешетĕн-кĕрмешетĕн, усси вара-а...

— А эсĕ, Андрей Васильевич, тыт та пуçĕпех кăларса ывăт ăна чĕрӳнтен. Ман. Пуçĕпех пăрах! — каллех, хăй хитрине палăртма хыпăнса, ялт! чĕрĕлчĕ Дина. — Сирĕнешкел ăслă, маттур, тирпейлĕ çынна та тиркет те вăл. Пурте çитсех пĕтмест пуль унăн, чăн та...

— Чĕрене хирĕç каяймастăн, Дина, — шухăшлă куçĕпе таçталла тиккерчĕ Андрей Васильевич. — Чĕре вăл хăех çулкăтартуçă. Лайăхрах çеç итлеме пĕлмелле ăна, авантарах çеç тăнлама хăнăхмалла. Тĕрĕс суйласа илнĕ-и эсĕ çулна, йăнăш-и, йӳпленĕ-и вăл малашне е çапла халлĕнех юлĕ-и, ăçта-ăçта пăрăнчăкĕ-кукрашки туха-туха тăрĕ-и — пĕтĕмпех-пĕтĕмпех курăмласа парĕ сана сисĕмлĕ чĕрӳ. Тӳрех, çула тухнă-тухманах, пур чух та систереймĕ пулин те, вăрахран-вăрахран калĕ-калех вăл сана чăннине, пĕлтерĕ-пĕлтерех тĕрĕссине... Ак, эсĕ ху та, Дина...

— Эх, Андрей Васильевич, Андрей Васильевич! — тăчĕ, алăкăн-чӳречен хутлама тытăнчĕ хĕр. — Çук, унашкал масаран тухсах хăтланакан хĕрача мар эпĕ, Андрей Васильевич. Вăт куршанак, вăт сухăр, тетĕр пулмалла та ĕнтĕ хăвăр ăшăрта — çук, йăнăшатăр. Пĕлетĕп, куратăп. Ан тунăр тульккĕш, Андрей Васильевич, ан тунăр!.. Пырса кĕтĕр эсир çак класа вашт-вашт пусса. Иртрĕр тĕпелелле. Сывлăх сунтăр. Хăвăр камне, мĕнле хисеплесе чĕнмеллине каларăр. Мĕншĕн вĕренӳ пуçламăшне çеç çитмелле пулса тухнине пĕлтертĕр. Сире кафедрăнах, институтах, хăварас тенĕ иккен те, чунăр иккен сирĕн шкулаллах туртнă. Направленине те вара Чăваш çĕрĕн аякри кĕтессине илнĕ... Урок ирттерме тытăнтăр. Вырăс литератури урокне. Ия, тепĕр вырăсран та якарах шăрантартăр пуль. Шыв пĕк юхса пычĕ калаçăвăр. Урок та темелле марччĕ-хă ăна. Калаçу, ирĕклĕ калаçу темеллеччĕ-тĕр. Ĕмĕтпе пурнăç, литературăпа этем, вăхăт çинчен хавхаланса сăмахларăр эсир. Пушкинпа Толстой, Лермонтовпа Гоголь, Тургенавпа Чехов, Некрасовпа Белинский, Есенинпа Блок тата ыттисем, тата ыттисем çиннен те нумай-нумай каларăр. Илемлĕх тĕнчипе тăванлашас тесессĕн çав тери нумай пĕлмелле иккенне сисĕмлерĕр... Пăхнă та эпир сирĕн çине — пурте хытнă... Сире пуçласа курнă-курманах тем пулса иртрĕ майпа, Андрей Васильевич. Кĕтмен-туман çĕртенех эсир маншăн учитель кăна мар, яш пурнăçăмри пач расна çын пулса тăтăр. Нихăçан та палăртас, çиеле кăларас теменччĕ эпĕ ку туйăма, ĕмĕр-ĕмĕрех унпа вăрттăн, шарламасăр ăшăнса пурăнас тесеччĕ. Йăтăнчĕ те, ав, пуçăм тăрне пăтăрмах, çитсе кĕтĕр те эсир çавăн чухне пирĕн картишне... Нивушлĕ шанчăклă çул юлташĕ пулайман пулăттăм-ши вара эпĕ сирĕншĕн, Андрей Васильевич? — пĕр кас каларĕ-каларĕ те Дина хĕрӳленсе, вĕçлемĕш сăмахне вара, кусса анмалли япалана пустуях сăрт тӳпинелле тĕке-тĕке хăшкăлнăн, лăпкăн та ĕшенчĕклĕн йăлмакласа хучĕ. — Драма. Чуна пула инкек... Çук-тăр çав ĕнтĕ, хама тивĕçлинчен пысăкраха хапсăнтăм пуль. Телей сунатăп, — терĕ те, каллех куç анине капланнă йĕпенчĕкне пытарасла, чӳрече енне çаврăнса тăчĕ.

Хĕре пӳлмесĕр тимлĕхлесе ларнă Андрей Васильевич та тăчĕ, шухăша путса, алăк патне кайса килчĕ, глобус çывăхне, Динăпа юнашар, пырса чарăнчĕ.

— Шухăшламан мар, шухăшланă эпĕ сан пирки, Дина, — хĕрĕн сулхăн иленнĕ пичĕ çине пăхса илчĕ Андрей Васильевич. — Тĕрĕссипе, чĕлхе-çăвар та хускалмалла мар сан юратăвна тиркеме. Анчах, ан вăрç, ан ятла мана, Дина, эпĕ... эпĕ урăххине юрататăп... — çапла каларĕ те Андрей Васильевич, хăй сăмахĕсен пĕлтерĕшне тăнланăн, самай вăхăта нимĕн те чĕнмерĕ. — Дина, — терĕ вара ӳсĕмлесе, — тăрăшмаллах санăн малалла вĕренме. Сăрă енĕпе пикенсе пăхмалла. Кам пĕлет, тăрăшсан, вăй хурсан, ăста художникех пулма пултарăн?.. — сылтăм аллине глобус тăррине теревленĕскер, пĕлтĕр-р пĕтĕрсе ячĕ ăна учитель. — А юрату вăл...

— Тĕ-лĕн-мел-ле! — сасартăках илтĕнсе кайрĕ вĕсенçурăмĕ хыçĕнче кушакăнни евĕр çемçе те йăпшăнчăк сасă. — Çĕрле. Класра çутă кĕрлеттерсе çунать. Технички те таçта. Шкул алăкĕ яри уçă, питĕрмен. Ни хуçи, ни хуралĕ тенĕ пек. Çăрасăр. Аптрамалла, — терĕ те Кронид Евграфович (ку çавă пулчĕ), çĕлĕкне хывса, çыпçăннă-çыпçăнман юрне алăк патне лăстăр-лăстăр силлерĕ. Çухавине алсипе сăтăркаласа тасатнă, май сывлăх сунчĕ. — Юр çăвăть лăпăстатса. Лапка-лапка юр. Йĕпе юр... Канлĕ урамра. Лăпкă. Ыйхă çеç çук, Андрей Васильевич. Ĕнтĕ виççĕмĕш каç çывăраймастăп. Чăлăм куç хупсаилетĕп те — урама. Кĕçĕр, ав, каçранах — ăш вăркать,вăркать...

Тĕпелелле иртмерĕ Кронид Евграфович, алăк çывăхĕнчех чарăнчĕ те çаврăнма пăрахман глобус еннелле куçĕпе тăрăнчĕ:

— Апла, пĕтĕретĕр-ха, эппин, çĕр чăмăрне? — тем кавленĕ чухнехилле япаххине кăмăлсăррăн хускатса, Андрей Васильевичпа Динăна шанмасăррăн пăхрĕ вăл. — Аван, аван... — калас теменнине калама тивнĕн ӳсĕркелесе те илчĕ. — Çавă ĕнтĕ яш чухне. Хăвна мĕнле кирлĕрех — унашкал та пĕтĕрсе пăхас килет ăна. Мĕн тăвăн — пурнăç. Вăл çаврăнĕ-ха, çĕр чăмăрĕ, çаврăнĕ... Эпĕ те ăна симĕсрех чухне... Ну, мĕнле, лайăхах çитсе килтĕр-и, Андрей Васильевич? Эпир ĕнтĕ пăшăрханма та пуçланăччĕ. Икĕ куна тесе кайрăр та... Улăштартăмăр вара сирĕн урокăрсене ытти уроксемпе... Кăххăм! кăххăм!..

— Май пулмарĕ вăхăтра çитме. Ĕлкĕреймерĕм, — «çĕр хута тем шăршласа çӳретĕн-ха, пĕл сана», тенĕн, хăй те, Андрей Васильевич, завуча шанмасăртарăххăн тинкерчĕ. — Эсир, Кронид Евграфович, яланах таçтан аякран, яланах тем вăлтасси-уçăмсăртараххипе... Каламалли пулсан, калăр та ăна пĕрре уççăн...

— Ну вот, каллех! — сывлăх сунма çаврăннă Динăна ури тупанĕнчен пуçласа пуç тӳпи таранах пахаласа тĕсерĕ Кронид Евграфович. — Глобус кăлтăртатнине асăрханипе çеç эпĕ, Андрей Васильевич. Эсир, ав, тӳ-ре-ех... Тунтикун, уроксем хыççăн, тытăнса юлăр-ха кăшт. Калаçмаллисем пур, — алăкăн çӳлти тăпси тĕлне сырăнса тулнă тусана пӳрнипе мăкăлт! тĕкрĕ Кронид Евграфович. — Иртет вăхăт, Андрей Васильевич, иртет. Сиккипе ĕрĕхтерет... Ыйхă килмест каç-каç, пуç ыратать...

— Юрать, кĕрĕп, — мĕн пирки калаçасшăннине тĕшмĕртесшĕн пулчĕ Андрей Васильевич. — Хам та ятарласах кĕрсе калаçса ларасшăнччĕ-ха пĕрре. Юрать, кĕрĕп...

— Аннӳне пытартăр пулĕ ăнтĕ паян, Никонова? — чĕнмесĕр тăракан хĕре сăмах хушрĕ Кронид Евграфович. — Шел, шел Кĕçение. Мĕн тăвăн, тӳс, Дина, чăт. Пурнăç йĕрки çапла-çке авалтан. Пĕри çуралать, тепри...

Кронид Евграфович шеллевлĕ сăмаххине хирĕç майлă та, урлă та шарламарĕ Дина. Килĕштермест ку учителе Дина. Тӳррипе, нимĕн начаррине те туман-ха ăна Кронид Евграфович. Унăн предметне те (историе), ытти предметсене юратнă пекех, юратса — екки ярса вĕренет хĕр. Лайăх тăнлать урокĕсене, лайăх ответлет. Шакăр «пиллĕксем» илет. Сисет, туять хĕр чĕри: темĕн начарри, темĕн килпетсĕрри пытарăннă çак çын ăшĕ-чиккинче. Урокĕсене те кал-кал, пĕр кĕвĕллĕн ирттерет Кронид Евграфович, ăнлантарасса та материала тĕплĕн, пĕлӳллĕн ăнлантарать. Çапах та çук ку учительре Андрей Васильевичра пурри, çук унра хĕлхем, çук унра чун хăвачĕ, çук унра ырă талпăну туртăмĕ...