(Некоторые размышления по прочтении справочника «Чувашская мифология»)

В библиотеках появился составленный сотрудниками Чувашского госинститута гуманитарных наук долгожданный труд «Чувашская мифология: этнографический справочник» (Чебоксары, Чуваш. кн. изд-во, 2018. 591 с.) с «более двухсот семидесяти базовых понятий, библиографией, приложениями с текстами на чувашском и русском языках».

Издание открывается «Словом об этнографическом справочнике» руководителя проекта, заместителя директора института Геннадия Николаева, снабжен «Введением», очерками «История изучения чувашской мифологии» (Георгия Матвеева и Вячеслава Ендерова), «Религиозно-мифологическая картина мира» (Георгия Матвеева), «Боги, божества и духи» (Димитрия Егорова), «Мифологические сюжеты в памятниках устного народного творчества» (Вячеслава Ендерова).

Малалла...

(Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркайӑн ҫӗнӗ кӗнекине вуланӑ май асӑрханисенчен)

«Чӗресӗр ҫуралман никам та...»

Чӗрене упрама чӗнсе каланипе пуҫланать Валери Туркайӑн «Чӗрене юратма чараймӑн» хулӑн кӗнеки» (2013-2018 ҫҫ. ҫырнӑ сӑвӑсенчен, Ш., 2019. — 428 с.): «Чӗрене юратма ан чарсамӑр! Хӗмленме ан чарсамӑр ӑна!». Ку чӗнӳ Туркай сӑввисен тӗп шӑнӑрӗ, вӑл унӑн хӑйӗн тата лирикӑлла геройӗн сӑнарӗпе, ӗмӗчӗ-шухӑшӗпе, тыткаларӑшӗпе, ӗҫӗ-хӗлӗпе тӳрӗ килет. Чӗрепе чун ҫинчен тӗнче литературинче — чӑваш сӑмахлӑхӗнче те — усӑ курман танлаштару кутемӗн хӑварман темелле.

Малалла...

Ҫывӑх вӑхӑтра Ридеро издательствӑра "Юратап сана" калавсен пуххине кӑларма хатӗрленетӗп. Паянхи кун хут ҫинче кӑларнӑ кӗнекесен чапӗ ҫук, хут ҫинче ҫеҫ мар, интернетра та ытлашши вулакан ҫук. Вырӑссемех виҫӗ саспаллирен тӑракан сӑмахра тӑватӑ йӑнӑш тӑваҫҫӗ. Тӗслӗх: ещё - исчо?

Телевизорпа, сак кун пурри ҫине пӑхмасӑр иртнӗ вӑрҫӑ пирки шӳтсем калӑплаҫҫӗ, ухмахла шӳтсем. Камеди клаб ҫинче Карбышевӑн паттӑрлӑхне пӑрахӑҫланӑ, пӗррӗмӗш канал ҫинче Малышева сӳтӗлет. Вӑрах та вӑхӑт иртмӗ, порнофильмсене те пӗрремӗш канал кӑтартма пуҫлать. Ҫавӑн патне пыратпӑр ӑссӑрлӑхпа.

Малалла...

Марина Карягина ҫырнӑ «Паттӑр вӑйӗ — пӑтӑра» ятлӑ кӗҫӗн класри ачасем валли ҫырнӑ сӑвӑсемпе хӑвӑрткаламӑшсен кӗнеки. Чӑваш кӗнеке издательстви. 2017. Редакторӗ Ольга Федорова. 1000 экз. Художникӗ П.Н.Сергеев.

Пӗр ватӑ карчӑк мӑнукӗ валли Марина Карягинан «Паттӑр вӑйӗ — пӑтӑра» кӗнекине туянчӗ манӑн автовокзалри кӗнеке лавккинчен. Пӗр-ик эрнерен вӑл ман пата каялла пычӗ те сӗтел ҫине ҫатлаттарса хучӗ ҫак кӗнекене: «Мӗн сӗнтӗн эс мана? Пит лайӑх кӗнеке терӗн!

Малалла...

Елена Енькка

Кам-ха вӑл Елена Енькка?

Чернов Виктор Семёнович пур. Вӑрмар районӗнчи Шӑхальтен тухнӑ ҫын. Чӑваш культуринче те тарӑн суха касси тунӑскер. Вӑт ҫав ҫыннӑн хӗрӗ пулать те ӗнтӗ Елена Енькка.

Мӗнпе чапа тухнӑ-ха вӑл?

Икӗ кӑларӑмпа кун ҫути курнӑ "Повествование о чувашах" кӗнеке пур. Ҫавӑн авторӗ тата кӗнекене ӳкерчӗксемпе-карччынсемпе майлаштараканӗ — Елена Енькка.

Малалла...

Чӑваш Республикин патшалӑх парнине памалли ӑмӑртӑва 2017 ҫулшӑн сӑмахлӑхпа ӳнер енӗпе икӗ ят тӑратнӑ. Ӳнер енӗпе ҫӗршыври паллӑ ӑста - Раҫҫей Федерацийӗн мухтавне тивӗҫнӗ художник Праски Витти (Виталий Петров). Литература енӗпе — чӑваш халӑх писателӗ Анатолий Кибеч.

Анатолий Кибечӗн премие тӑратнӑ «Кашни ҫын вӑл — хӑй тӗнче» роман-хроникине (Шупашкар, «Ҫӗнӗ вӑхӑт», 2017, 500 экз.,716 хутъен) тимлесех вуласа тухрӑм. Кӗнеке (авторӗ хӑй уйӑрман пулсан та) расна икӗ пайран тӑрать.

Малалла...

Кӗнеке вуласси пирӗн ҫершывра иртнӗ ӗмӗрте юлчӗ пулас. Астӑватӑп халӗ иртнӗ ӗмӗрте кӗнеке вулассипе эпир пӗрремӗш вырӑнтаччӗ тӗнчипе. Паянхи кун пурте интернета куҫрӗҫ вара. Мӗн каласан та, нимӗнле интернет та чӑн кӗнекене ылмаштараяс ҫук, ҫыру ҫырмашкӑн вара пачах пӑрахрӑмӑр, ҫыру ҫырма-и, смска ҫырнӑ чухне те виҫӗ сӑмахра хӑшӗсем ултӑ йӑнӑш тӑваҫҫӗ. Ҫыру ҫырасси клавиатура тӑрӑх пӳрнесемпе чупасси мар вӗт, тата шухӑшлас та пулать. Швейцари патшалӑхӗнче мобильле телефон пирӗн патрипе танлаштарнӑ хушӑра, вунӑ ҫул та маларах пулнӑ-ши, ҫыру ҫырасси вара чакман пӗртте.

Малалла...

Некоторые заметки В.П.Станьяла по книге С.В. Щербакова «Чувашское национальное движение в 1917-1921гг.: взлеты и падения» (Часть 1. Чебоксары, 2015. — 292 с.)

Имел я на стыке 50-60-ых годов ХХ века горькое счастье высказать свое слово о художественных произведениях писателя, распроклятого и запрещенного в то время «буржуазного националиста» Мӗтри Юмана, и с тех пор меня, наказанного и изгнанного, еще больше интересуют чувашские события народного движения, трагические судьбы революционеров Тимофея Хури, Гавриила Алюнова, Дмитрия Юмана, Агафии Гавриловой, Семена Николаева, Гермогена Титова, Ивана Васильева и многих других из когорты революционных защитников родного народа.

Малалла...

Антон Кириллович Салминӑн ҫӗнӗ кӗнеки тухнӑ. «История чувашского народа: анализ основных версий» (Чӑваш халӑх историйӗ: Тӗп версисене тишкерни) ятлӑ вӑл. Унчченхи кӗнеки <<История чувашского народа: савирская гипотеза>> (Чӑваш халӑх историйӗ: Савир гипотези) ятлӑччӗ. Ҫав унччехи кӗнекене эпир ятарласа пӑхса тухнӑччӗ.

Малалла...

Составители подлога в Типографской Летописи о первом упоминании чувашей, преследовали цель – скрыть воинское мастерство народа.

В своей предыдущей исследовательской статье https://ru.chuvash.org/blogs/comments/2956.html о первом упоминании названия «чуваши» я указывал, что что слово «чуваш» известно не с 1508-го, и не 1469-го, а лишь с 1521-го года. Датировка «..с 1521-го года» значится и в энциклопедических словарях. Я полностью доверял нашим составителям энциклопедий.

Малалла...