«Нелидовские Известия» хаҫатри сӑн

Чӑваш ялӗсене пӑрӑхпа килекен газ кӗртсе пӗтерме 2003 ҫулхи февралӗн 25-мӗшӗнче Н.В. Федоров алӑ пуснӑ Указпа килӗшӳллӗн пуҫласа ячӗҫ. Унтанпа ҫирӗм ҫул ҫитрӗ.

Ҫак ӗҫе Канаш хулинче пуҫласа яма Елчӗк районӗнчи Тӑрӑмра ҫуралса ӳснӗ Н.

Малалла...

«География – это наука о поверхности земли. Злые языки утверждают, что она поверхностная наука о земле. География это – не одна конкретная наука, а целая группа наук, изучающая…» Профессор Маттисен, грузный и старый человек, тяжело вздохнул, присел и далее продолжил лекцию сидя. 1957 год. Мы, новоиспеченные студенты, не столько слушали, сколько пытались разобраться с новым состоянием нашей действительности и дальнейших слов почти не слушали. Тем более я, плохо владеющий русским языком, прибывший сюда из глухой чувашской деревни.

Малалла...

Г.Н. Волков академике аса илсе...

«Анчах хура кӗвӗҫӳпе

Ҫав ҫӑлтӑр пуррине те мар,

Ун ҫутине те йышӑнмастпӑр.

Ҫӑлтӑр ҫути тарӑхтарать,

Хӑйӑ ҫути – ҫырлахтарать...»

Чӑваш халӑх поэчӗ Светлана Асамат

Тӗнчене Чӑн Чӑваш Чунӗпе тӗлӗнтернӗ Геннадий Никандрович Волков этнопедагог, академик – Кашкӑр Хуначи ҫуралнӑранпа 95 ҫул, чӗри тапма чарӑннӑранпа вара кӑҫалхи декабрь уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 12 ҫул ҫитет.

Малалла...

Сегодня, 3 сентября 2022 года Россия простилась с Михаилом Горбачёвым, экс-президентом СССР, автором знаменитой Перестройки второй половины 1980-х годов, Гласности, Демократизации и Ускорения, кардинальных реформ в бывшей красной империи.

В последние дни Горбачёву были посвящены радиопередачи зарубежных радиостанций. В них политические обозреватели и руководители государств говорили о значении разрядки международной напряжённости и сокращения ядерных вооружений, освобождении политических заключенных в СССР, прекращении войны в Афганистане и т.

Малалла...

Ку калав историйӗ, хӑйне ҫырас вӑхӑт пекех, вӑрӑма тӑсӑлчӗ. Ҫавӑн евӗрлӗ калав ҫырас шухӑш ман пуҫа 1933—1934 ҫулсенче пырса кӗчӗ пек астӑватӑп. Таҫта пӗр-ик предложенипе ҫырса хуни те пурччӗ пулас хутсем хушшинче. Ун чухне эпӗ Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнчеччӗ ӗнтӗ.

1930 ҫулта Самарти иккӗмӗш сыпӑклӑ Чӑваш шкулне хупнӑ хыҫҫӑн эпӗ, ҫав шкулӑн 7-мӗш класӗнчен вӗренсе тухнӑскер, виҫӗ ҫула яхӑн е хамӑр ял колхозӗнче, е Самарпа Ӗпхӳ таврашӗнчи ҫӗнӗ стройкӑсенче ӗҫлекелесе ҫӳрерӗм. Малалла вӗренме май килмерӗ-ха.

Малалла...

Эссе

Ҫӗмӗрле районӗнчи Волга ятлӑ ҫӗнӗ яла (халӑхӗ ҫапла йышӑннӑ!) колхозсем ҫуралнӑ тапхӑрта артеле пӗрлешнӗ маттур чӑваш хастарӗсем 1924 ҫулта вӑрман касса ҫаратнӑ вырӑнта туса янӑ. Инҫех мар Кӑмаша шывӗ Сӑр еннелле васкаса юхать. Колхозӗ – совхозӗ тахҫанах пӗтрӗҫ, а ялӗ вырӑнтах-ха, пӳрчӗсем те ҫӗнелсех пыраҫҫӗ.

Пӗрре Хӗрлӗ Чутай пасарӗнчен таврӑннӑ чух ҫак ялти пӗрле вӗреннӗ-ӗҫленӗ юлташ патне ҫитсе хамӑн юлашки кӗнекене парнелес тенӗччӗ. Эп килессе тахҫанах кӗтнӗ пулас вӑл, савӑнса-хӗпӗртесе вӑр-вар уткаласа, шавлӑн саламласа хирӗҫ тухрӗ халӗ те патвар кӗлеткеллӗ Владимир Семёнч, Володя.

Малалла...

Иосиф Александрович Дмитриев ман асӑмра вӑхӑтӑн-вӑхӑтӑн, пурнӑҫри самантсемпе асра юлнӑ. Чи малтанах, эпӗ ӑна пӗрремӗш хут 1978-мӗш ҫулхи ҫулла Чӑваш академи драма театрӗнче курнине астӑватӑп. Эпир ун чух Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ аслӑ театр училищине вӗренме кӗме пултарулӑх экзаменӗсем тытатпӑр. Пӗр ҫамрӑк ҫын театр картишӗнче темиҫе ачана сӑвӑ вулама пултарайманнишӗн вӑрҫсах тем калать. Ахӑртнех, вӑл комисси ларакан вырӑнтан тухса артист пулма вӗренме кӗрес текен ҫамрӑксене картишне тухсах ятлама шутланӑ пулас.

Малалла...

Шупашкартан тухрӑм, тӳрех утрӑм,

Малалла...

Эс пурнӑҫран уйрӑлса кайни 25 ҫул, чӗрӗк ӗмӗр ытла иртсе кайрӗ. Кӑҫалхи 2022 ҫулхи кӑрлач (январь) уйӑхӗн 2-мӗшӗнче вара, пурӑннӑ пулсан, сан 60 ҫула ҫитнӗ юбилейне паллӑ тӑваттӑмӑр. Анчах пурнӑҫу питӗ кӗске пулчӗ, 34 ҫула ҫитсе эсӗ пиртен уйрӑлса кайрӑн. Пурӑнса ӗлкӗрнӗ 34 ҫул хушшинче мӗн туса ӗлкӗрнин пӗр пӗчӗк пайне, хӑв пурӑннӑ чух кӑларма ӗмӗтленсе кӗнекен ятне те хӑвах панӑ «Чун кирлӗ, чун!..» кӗнекӳне 2006-мӗш ҫулта ман Чӑваш кӗнеке издательствинче кӑларма тӳр килчӗ. Вунӑ ҫул хушши тапаҫлантӑм сан хӑв пурӑннӑ чух курма ӗмӗтленнӗ кӗнекӳне кӑларас тесе.

Малалла...

Унтанпа нумай ҫул иртсе кайрӗ. Хӗрӗх ҫула яхӑн. Пӗрех унӑн сӑнӗ, калаҫӑвӗ, чӗлхи, тыткаларӑшӗ манӑн асӑмран тухмасть. Тепӗр чухне шутлатӑп: мӗншӗн кун кӗнеки ҫырса пыман-ши? Паллӑ ҫынсемпе тӗл пулнӑ самантсем, пулӑмсем питӗ нумай пулнӑ-ҫке!.. Шел, хӑшӗ-пӗри кӑна асра юлнӑ.

Ҫавӑн пек пулӑмсенчен пӗрне — Яков Ухсайпа тӗл пулнӑ самантсене — вулакан патне ҫитересшӗн те паян. Сӑлтавӗ те ҫук мар. Пӗрремӗшӗ: аслӑ пиччемӗрсене, ӗҫтӗшсене, чӑваш чӗлхине, литературине сума суни, хисеплени пит палӑрсах каймасть халӗ.

Малалла...