В Чувашии сейчас, как и прежде, остро стоят вопросы образования, языков, культуры. Недавно мы напечатали статьи Виталия Станьяла «Быть или не быть», Елены Енькки «Почему чуваш не чуваш» и письмо Станислава Убасси к руководителям республики и лично к министру образования А.Л. Салаевой. Ответа на них не последовало. Корреспондент нашего сайта снова задал несколько вопросов председателю Совета чувашских старейшин Виталию Станьялу, и его замечания мы адресуем вниманию Администрации главы Чувашской Республики.

Малалла...

Чӑваш Республикин тӗп хулинче вырнаҫнӑ Литература музейӗн пуҫелӗкӗ ылмашӑнни ҫулталӑк та иртсе кайрӗ ӗнтӗ. Ун пирки эпӗ пӗлтӗрех ҫырасшӑнччӗ, статьяна та пуҫланӑччӗ, анчах пичетлесе кӑларма май ҫитмерӗ. Тӗрлӗ ӗҫсем чӑрмантарчӗҫ (алли ман иккӗ кӑна та, чӑн та тӑватӑ аллӑн ӗҫлеме йывӑр ҫав — Яндекс.Куҫаруҫӑ валли мӑшӑрсем пухасси вӑхӑта чылай ҫисе ярать). Ҫавах та ку ыйту тавра шӑв-шав пушшех те ҫӗклемесӗр хӑварма май ҫук.

Чӑваш халӑхӗн литературине халалланӑ музейӗн, уйрӑмах Константин Иванов ячӗпе хисепленекенскерӗн, пуҫелӗкне вырӑсла шаплаттарса хуни чӑн та питӗ тӗлӗнмелле япала.

Малалла...

5 ноября 2020 года чувашский журналист, публицист, историк, этнополитолог Тимӗр Акташ отмечает свой 70-летний юбилей.

Чувашский народный сайт публикует интервью юбиляра, своего постоянного автора и нештатного корреспондента.

— Уважаемый Владимир Николаевич, когда и где вы родились? Где ваши чувашские корни?

— Я, Долгов Владимир Николаевич, родился 5 ноября 1950 года в деревне Ишалькино, чув. Ишельел, тат. Ишэле Кзыл-Армейского (ныне Чистопольского) района Татарской АССР.

Малалла...

Речь - о нетрадиционном изучении чувашского языка (метод мной апробирован в условиях литовской школы при изучении русского языка)

1. Извиняюсь, при адресации данного Открытого письма не упомянул названия должностей уважаемых адресатов. Надеюсь, эти высокодолжностные лица вам всем знакомы.

2. Из уважения к Алле Салаевой, пока еще не знающей чувашского языка, обращаюсь на русском государственном языке. Ниже — на чувашском языке опишу подробнее о том как использовал данную методику в Литве (Юрбаркский район, село Юодачяй).

Малалла...

15 ҫул — шӑп ҫавӑн чухлӗ Чӑваш халӑх сайчӗ сирӗнпе пӗрле. Паян, авӑнӑн 7-мӗшӗнче эпир хамӑр ҫак пӗчӗк юбилея палӑртатпӑр. Шел те, кӑшӑлвируса пула ӑна анлӑн палӑртма май пулмӗ. Ҫавах та ҫак вӑхӑт хушшинче эпир мӗн-мӗн тума ӗлкӗрнине, тата хамӑр плансем пирки каласа парас тетпӗр.

Ҫитӗнӳсем

15 ҫул хушшинче Чӑваш халӑх сайчӗ сахал мар ӗҫлерӗ. 2017 ҫултанпа эпир МИХ шайӗнче тӑрӑшатпӑр пулин те унччен чӑвашлӑха тӗнче тетелӗнче тӗрлӗ енлӗ аталанма пулӑшакан портал пек ӗҫлесеччӗ.

Малалла...

Ку ҫулталӑк кӑларса тӑратнӑ чи пысӑк хӑрушлӑх вӑл, паллах, COVID-19 кӑшӑлвирус. Унӑн витӗмне пула тӗнче экономики ҫеҫ мар, нефть хакӗ те чакрӗ, ҫынсен пурнӑҫ йӗрки йӑлт арпашӑнса кайрӗ.

Чи малтанах, республикӑра пӗр ҫын та чирлемен чухне, ҫак кӑшӑлвирус питӗ хӑрататчӗ. Пӗрремӗш чирлисене тупнӑ чухне халӑх питӗ тӗлӗнетчӗ — анализ кӑшӑлвирус пуррине палӑртнӑ пулсан ма вара ӑна республикӑна илсе килмелле-ха? тесе ыйтатчӗ. Ним явапӗ те ҫук тесе вӑрҫатчӗҫ ҫав ҫынсене. Уйрӑмах Мари Эле пирӗн республика урлӑ каҫнӑ пӗр хӗрарӑма астӑвасса ятлатчӗҫ.

Малалла...

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

Тӗлӗнмелле: хӑшпӗр чухне хальхи чӗлхере нимле ӑнланӑва пӗлтермен сӑмах пирки шухӑшласа каятӑн та... тем чухлӗ шыранӑ-чакаланнӑ хыҫҫӑн ун пӗлтерӗшӗн тымарӗ епле тери тарӑннине куратӑн.

Ҫӗтӗк-ҫатӑк, тетпӗр эпир халь тум тата ытти ӑпӑр-тапӑрӑн татӑлса-таткаланса пӗтнӗ юлашкине.

Малалла...

Наци вулавӑшӗнче паян Чӑваш Республикин «Культурӑпа туризма аталантарасси» программӑн «Чӑваш чӗлхине упрасси, вӗрентесси тата аталантарасси» ҫумпрограммине халӑхпа сӳтсе яврӗҫ. Нумай ҫынна йыхравланӑ, ҫав шутра мана та. Тухса калакан ҫынсем чылай пулнӑран сӑмах калакансен черечӗ ман пата ҫитеймерӗ. Ҫавна май «Чӑваш халӑх сайчӗ» урлӑ та пулин пӗлтерес терӗм.

Чи малтанах ҫак ҫумпрограммӑна пӗтӗмӗшле хак парас тетӗп. Паллах, ҫавра сӗтеле йыхравланӑ ҫынсем пурте тенӗ пекех ӑна ыр сӑмахпа асӑнчӗҫ, ырларӗҫ.

Малалла...

Чӑваш литературинче тарӑн йӗр хӑварнӑ ҫынсене чи аван пӗлекенни Петӗр Ялкир пулнӑ тесен йӑнӑшмӑпӑр пулӗ. «Литературный мир Чувашии» кӗнекене хатӗрленӗ май вӑл нумай-нумай манӑҫнӑ сӑвӑҫсемпе ҫыравҫӑсен биографийӗсене шыраса тупнӑ. Паллах, пурне те мар (вӗсем пирки тепрехинче каласа парӑпӑр), анчах пӗчӗк йӗр хӑваракансене те ҫак кӗнекене кӗртме пултарнӑ. Вӑл шутра — Эхмин сӑвӑҫа та.

Эхмин кун-ҫулӗ

«Ҫӗнтерӳ ялавӗн» 1988 ҫулхи юпан 22-мӗшӗнчи номерӗнче Эхмин сӑвӑҫӑн ҫакнашкал биографийӗ пичетленнӗ (ӑна П.

Малалла...

Ку вӑхӑтра пахчара тата уйсемпе хирсенче пӑрҫа пиҫсе ҫитет. Ӗлӗк ку культурӑна самай акатчӗҫ, халь вара, выльӑх-чӗрлӗхе сахалрах тытма пуҫланипе-ши ҫакӑ ҫыхӑннӑ, пӑрҫа уйӗсем ҫуккипе пӗрех.

Чӑваш Республикипе Чӗмпӗр облаҫӗнчи Россельхознадзор тытӑмӗ пирӗн редакцине пӑрҫа пӗрчи (гороховая зерновка) пирки информаци вырнаҫтарма ыйтрӗ. Паллах, вӗсем вырӑсла ярса пачӗҫ. Ун пирки пӗлтерни сирӗншӗн те усӑллӑ пулӗ тесе эпир ку информацие чӑвашла вырнаҫтарас терӗмӗр. Унсӑр пуҫне икчӗлхеллӗ корпусшӑн та паха пулӗ — вӑл пуянланӗ.

Малалла...

Нумай пулмасть эпир «Ҫыравҫӑ тӑван чӗлхене хӳтӗленӗшӗн айӑпа кӗнӗ» хыпара вырнаҫтарнӑччӗ, унта «Московский комсомолец» сайт ҫак ыйту тавра хатӗрленӗ материала тишкернӗччӗ. Статьяна Ҫемен Элкер ҫырнӑ ҫырусене тӗпе хурса хатӗрленӗ, ҫавна май эпир ку икӗ ҫырупа сире те паллаштарас терӗмӗр. Хӑй ҫырӑвӗсене эсир Ҫемен Элкер ҫырнӑ хайлавсен пуххинче, «Хурапа шурӑ» ят панӑ кӗнекере (1994 ҫ.) тупма пултаратӑр (412–424 стр.).

Чӑваш халӑх поэчӗ Ҫемен Элкер С.

Малалла...

Чӑвашсен ӑс-тӑнӗнче ҫапларах шухӑш ҫирӗпленнӗ: ӗлӗк, имӗш, чӑвашсем пытанса пурӑннӑ, тӗттӗм пулнӑ, тӗнче курса ҫӳремен. Ҫакна ҫирӗплетес тесе вӗсем чӑваш ялӗсем ҫырмасенче вырнаҫнипе ҫирӗплетме пӑхаҫҫӗ. Мӗншӗн «ҫирӗплетме пӑхаҫҫӗ»? Ара, тимлӗн тишкернӗ хыҫҫӑн ҫак теори чӑл-пар кӑна саланать-ҫке.

Паллах, ҫак шухӑшӑн тымарӗ ытларах пайӗпе совет саманинче ҫуралнӑ пулмалла. Ун чухне совет влаҫӗ, хӑйӗн пахалӑхне тата уссине ҫӗклес тесе патша вӑхӑтӗнчи саманана май ҫитнӗ таран хурлама тӑрӑшнӑ.

Малалла...

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

«Вӑрман хӑртрӑм...» «Эх тур-тур, ҫав усал ҫын кашнинех сӑмахӗпе хӑртать ӗнте…»

Хӑртрӑм, хӑртать — пурте вӗсем хӑрт сӑмахран пулса кайнӑ.

Хӑрт — пысӑк пуртӑ, ҫар пуртти, унпа вӑрман касма та, йывӑҫ кӑклама та лайӑх пулнӑ.

Малалла...

Тӑван ҫӗршывӑмӑр, Раҫҫей Федерацийӗ тата унӑн шутне кӗрекен пирӗн патшалӑхӑмӑр, Чӑваш Республики, кӑҫал Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗренпе 75 ҫул ҫитнине паллӑ тӑваҫҫӗ. Кӑшӑлвирус алхасӑвӗ ҫак куна тивӗҫлипе палӑртма чӑрмантаркалать пулин те ӑна май ҫитнӗ таран тивӗҫлӗ шайра ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ. Тӗслӗхрен — онлайн мелӗпе.

Унсӑр пуҫне ӗнер кӑна питӗ кӑсӑклӑ йышӑну турӗҫ — Ҫӗнтерӳ Парадне пирӗн республикӑмӑр уявлакан Республика кунӗнче, ҫӗртмен 24-мӗшӗнче ирттересси пирки пӗлтерчӗҫ. Ку кун юнкуна лекнине те пӑхмарӗҫ.

Малалла...

Ранее на нашем ресурсе было опубликовано Заявление Форума чувашской национальной интеллигенции к гражданам Чувашской Республики, авторы которого указывали на провакационность действия некоторых лиц при установлении памятников в столице Чувашии — Чебоксарах. Данное Заявление было отправлено чиновникам. И вот, по прошествии времени начали поступать от них ответы, которые предоставили нам авторы обращения. Ознакомиться с ними можно ниже.

Малалла...

24 июня 2020 года исполняется 100 лет современной чувашской государственности. Для всего чувашского народа данное событие является чрезвычайно значимым и определяющим моментом в его многовековой и многострадальной истории.

Весь народ Чувашии и вся чувашская нация готовятся достойно отметить данное поистине историко-значимое событие.

Однако последние процессы политического характера, происходящие как в Российской Федерации в сфере конституционного процесса, которые по своей сути ориентированы на умаление федеративных основ государства и ущемления прав ее субъектов – Республик, так и происходящее у нас в Республике в канун названных юбилейных мероприятий события не могут не настораживать здравомыслящую часть чувашского сообщества.

Малалла...

Чӑваш Республикин пуҫлӑх тивӗҫӗсене пурнӑҫласа тӑракан О.А. Николаева

Уҫӑ ҫыру

Хисеплӗ Олег Алексеевич!

Виҫӗ уйӑх каярах эпир, Пушкӑрт енчи таврапӗлӳҫӗсем, чӑваш халӑхӗн чи паллӑ историкӗн, пӗрремӗш философӗн, этнографӗн, общество деятелӗн, писателӗн, педагогӗн Гурий Иванович Комиссаров-Вантерӑн (1883-1969) вилтӑприне Киров облаҫӗнчи Санчурск поселокӗнче шыраса тупрӑмӑр. Ку пархатарлӑ ӗҫре пире унӑн тӑванӗсем пулӑшрӗҫ.

Комиссаров-Вантера чысласа ӗмӗр мӑнаҫланмалӑх историллӗ ӗҫ туса ирттерес тӗлӗшпе эпир, Урал енчи чӑвашсем, сиртен, наци республикин пуҫлӑхӗнчен, пулӑшу ыйтма шутларӑмӑр.

Малалла...

Семейная «ДОМАШНЯЯ ГАЗЕТА для жителей Чувашии» в свежем номере содержит ответ на вопрос читателя из Канаша о том, поможет ли чеснок в защите от коронавируса. Ответ следующий: известно, что коронавирус посещает в первую очередь людей с ослабленным иммунитетом. Значит, чеснок, лук или имбирь должны присутствовать в вашем меню.

В газете размещен ряд советов от простуды. В этом читателям поможет пятиминутный массаж различных точек, расположенных в зоне лица. Подробности на 2 странице издания.

Малалла...

2020 ҫулталӑк Михаил Васильевичшӑн тем тесен те питӗ йывӑр пуҫланчӗ. Хура кушак ун ҫулӗ урлӑ иртнӗ шӑматкун, кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче чупса иртрӗ. «ПравдаПФО» кӑларӑм ун сӑмахӗсем ҫине тирӗннӗ хыҫҫӑн пирӗн Элтепӗре кам кӑна хурламарӗ пуль? ОБСЕ, ООН, «Репортеры без границ» таранах унӑн «мочить» сӑмахӗ ҫитрӗ.

Хӑшӗ-пӗри ыйтать те пулӗ? Пурте кун пирки хыпарларӗ, Чӑваш халӑх сайчӗ вара шӑп тӑрать? Вӑл влаҫран хӑрать-им? Мӗншӗн ҫивӗч ыйтӑва ҫӗклемест? Сӑлтавӗ вара чӑвашӑн ваттисен сӑмахӗнче: аслисем уксах-чӑлахран кулма хушман.

Малалла...

Ҫулталӑк вӗҫленсе пырать. Кивви хыҫа юлать те ҫӗнни умра тӑрать. Ҫак чикӗ урлӑ каҫас умӗн пӗтӗмлетӳсем тумасӑр май ҫук.

2019 ҫулталӑк питӗ хӑйне евӗрлӗ иртрӗ тесен пӗрре те йӑнӑш пулмӗ. Йывӑрлӑхсем сахал мар пулчӗҫ, ҫав вӑхӑтрах — ыттисем те. «Чӑваш халӑх сайчӗн» йывӑрлӑхӗсем ытларах енӗпе тӗп редакторӑн пурнӑҫӗнчи йывӑр саманчӗпе ҫыхӑнчӗҫ. Тем тесен те «Чӑваш халӑх сайчӗн» шӑпи унпа ытла тачӑ ҫыхӑннӑ (шел пулин те). Ытти енчен пӗрлӗх те пирӗн регистрациленнӗ МИХ та пысӑк шар курмарӗҫ.

Малалла...