Чӑваш Енри паллӑ музыковед, искусствоведени докторӗ Михаил Кондратьев Дмитрий Шостакович ячӗллӗ пултарулӑх премине тивӗҫнӗ. Премие Раҫҫейри композиторсен союзӗ панӑ.
Асӑннӑ премие тивӗҫнисен йышӗнче Валерий Гергиев дирижёр, Эдуард Артемьев композитор, Денис Мацуев пианист, Анне-Софи Муттер скрипка ӑсти, Ольга Бородина юрӑҫ.
Михаил Кондратьев — чӑваш халӑх музыка ӳнерӗн теорин наука шкулне йӗркелекенӗ. Вӑл 500 ытла публикаципе 16 монографи авторӗ.
Михаил Кондратьев ҫулта Владивостокра ҫуралнӑ. 1973 ҫултанпа Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче ӗҫлет. Чӑваш патшалӑх университетӗнче тата Хусанти консерваторире вӗреннӗ. Ӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа чысланӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Чувашская быль Галины Изратовой» кӗнеке-альбом кӑларма хатӗрленеҫҫӗ. Автор-составителӗ – Елена Енькка.
Галина Изратова (1957–2016) паллӑ ӳнерҫӗ. Вӑл, тӗпрен илсен, тӑмран йӑваласа пуканесем ӑсталанӑ тата пир-авӑртан пуканесем ӑсталанӑ. Ҫав ӗҫсем ансат, анчах вӗсенче чӑваш чунӗ сисӗнет.
Кӗнеке темиҫе ярӑмран тӑрӗ: авторӑн кун-ҫулӗпе паллаштарнинчен тытӑнса унӑн ӗҫӗсене кӑтартса пани таран.
Шупашкарта электробудкӑсенчен ӳнер хайлавӗсем пулса тӑраҫҫӗ. Вӗсене ҫӗнӗ сӑн кӗртекенни — Юлия Прокопьева. Унӑн «Вӑййа тухнӑ хӗрсем» стрит-арчӗ ҫинчен эпир унччен каласа кӑтартнӑччӗ.
Хулари тӗрлӗ вырӑнта этно-муралсем хатӗрлеме Юлия ҫу уйӑхӗнче пуҫланӑ. Ҫав ӗҫе хӗр республика гранчӗн шучӗпе пурнӑҫлать. Унӑн «Чебоксары: добавь цвета!» (чӑв. Шупашкар: тӗс хуш) проекта республикӑн Экономика аталанӑвӗн министерствин тата Президент гранчӗсен фончӗн конкурсӗнче ҫӗнтернӗ.
Проектпа килӗшӳллӗн художникӑн 10 этно-мурал хатӗрлемелле. Вӗсенчен саккӑрӑшне паянхи кун тӗлне вӑл вӗҫленӗ. Ҫав шутра — «Гастелло урамӗ» чарӑну ҫывӑхӗнчи Нарспи, «Куҫ микрохирургийӗпе» юнашар «Хӗллехи ял», Гагарин урамӗнчи 49-мӗш ҫурт патӗнчи этно-автан.
Шупашкар хулинче урамри художниксен ӗҫӗпе киленме май пур. Киҫтӗк ӑстисем хулари сӑнсӑр будкӑсене, ытти ҫавӑн пек вырӑнсене хӑйсен пултарулӑхӗпе илемлетеҫҫӗ, ҫӗнӗ, чӗрӗ, сӑн кӗтеҫҫӗ.
Халӗ «Бауман чарӑнӑвӗ» чарӑнупа юнашар «Девушки в хороводе» (чӑв. Вӑййа тухнӑ хӗрсем) стрит-арт пур.
Ӳкерчӗк авторӗ — Юлия Прокопьева художник.
Сӑмах май каласан, Ботаника пахчин картине те урамри художник илемлетнӗ.
Раҫҫей тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи Виктор Бритвин пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Унӑн чӗри утӑ уйӑхӗн 23-мӗшӗнче тапма чарӑннӑ. Вӑл 2 эрне каялла 68 ҫул тултарнӑ.
Хурлӑхлӑ хыпара тӑванӗсем ӳнерҫӗн халӑх тетелӗнчи страницинче пӗлтернӗ. Вӑл мӗншӗн вилнине палӑртман.
Виктор Бритвинпа ыран сывпуллашӗҫ. Кӑнтӑрла арҫынсен Ҫветтуй Троица мӑнастирӗнче кӗлӗ вулӗҫ. Унтан Шупашкарти ӳнер училищинче сывпуллашӗҫ. Вӑл ӑна иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче 3 ҫул ертсе пынӑ.
Кокель плэнерӗ кӑҫал 16-мӗш хут иртнӗ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, вӑл Патӑрьел районӗнчи Турхан ялӗнче пулнӑ.
Ку таранччен унашкалли пулман. Ӑна харӑсах ӳнерӗн икӗ метрне халалланӑ: Алексей Кокель ӳнерҫе тата Степан Эрьзя скульптора.
Плэнера Мускаври, Тюменьти, Орелти, Шупашкарти, Мускав ҫывӑхӗнчи, Хабаровск крайӗнчи тата Беларуҫри 12 ӳнерҫӗ хутшӑннӑ. Вӗсем Степан Эрьзян тӑван кӗтесӗнче те, Мӑкшӑ Республикинче, пулнӑ. Ӳнерҫӗсем сывпуллашнӑ май 17-мӗш плэнерта тӗл пулма калаҫса татӑлнӑ.
Нумаях пулмасть Антонина Мордвинова ӳнерҫӗн «Будущее не спешило ко мне... Художник Анатолий Миттов» кӗнеки пичетленсе тухнӑ.
Кӗнеке содержанине ятӗнченех тавҫӑрма пулать. Чӑваш Енри паллӑ искусствовед кӑларӑма Анатолий Миттов художник ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, паллӑ чӑваш художникӗ — чӑваш ӳнерӗн ылтӑн фондне кӗме тивӗҫ произведенисен авторӗ. Пултарулӑх ӗмӗрӗ кӗске килсе тухнӑ пулин те вӑл хӑйӗн хыҫҫӑн тарӑн йӗр хӑвармалӑх пӗлтерӗшлӗ ӗҫ туса хӑварнӑ.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче чӑвашсен хальхи искусствин биенналӗ уҫӑлнӑ. Куравра Мускав, Питӗр, Смоленск, Ижевск хулисенчи тата Чӑваш Енри 19 пултарулӑх пӗрлешӗвӗн 23 ӳнерҫин ӗҫӗпе паллашма пулать.
Шупашкарти ӳнер училищинче вӗренекенсем, акӑ, «Аслӑ юман» коллекци хатӗрленӗ. «Кӗпесемпе, капӑрлӑх-эрешӗсене те хӑйсемех ҫӗленӗ. Чӑвашсен наци тумне, юмах-халапри ӗҫ-пуҫа ҫӗнӗлле кӑтартма тӑрӑшнӑ. Пӗр енчен, йӑла-йӗрке те упранса юлать, тепринчен, ҫӗнӗлӗхсем те пурнӑҫа кӗреҫҫӗ», — пӗлтернӗ чӑвашсен хальхи искусствин биенналӗпе паллашнӑ «Чӑваш Ен» нацителекуравӗн журналисчӗсем.
Юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче 16 сехетре Ӳнер музейӗнче Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ художникӗн Фёдор Мадуровӑн куравӗ уҫӑлӗ. Ӑна художник ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Федор Мадуров 1942 ҫулхи ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗнчи Баскак ялӗнче ҫуралнӑ. 1960-1965 ҫулсенче И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче вӗреннӗ. Унӑн ӗҫӗсем паян Третьяков галерейинче, Вырӑс музейӗнче, Чӑваш ӳнер музейӗнче упранаҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Художник Станислав Юхтар» кӗнеке-альбома хӑтланӑ. Мероприятие пухӑннӑ художниксем, писательсем, искусствоведсем, педагогсем, кӗнеке кӑларакансем Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗн Станислав Юхтарӑн пултарулӑхне тата унӑн культурӑпа ӳнерти пӗлтерӗшне пысӑка хурса хакланӑ.
Сумлӑ кӑларӑма художникӑн мӑшӑрӗ, этнограф, педагог, художник Елена Енькка хатӗрленӗ. Ӑстан ҫемье альбомӗнчи сӑнӳкерчӗксемпе нумай усӑ курнӑ. Елена Енькка кӗнеке кӑларассипе 5 ҫул ӗҫленӗ.
Станислав Юхтар нумай кӗнекене илемлетме пулӑшнӑ. Ҫав шутра Иосиф Трерӑн «Хӗрӗх Чалӑш Хӗрлӗ Ту» сӑвӑсен пуххине те. Вӑл кӑларӑм 2021 ҫулта пичетленсе тухнӑ.
Кӗнеке-альбом пичетленсе тухнӑ ятпа ӑстана чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай; Марина Карягина поэт, прозаик, драматург; Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗ Владимир Степанов, Миша Григорян, Николай Енилин художниксем тата ыттисем саламланӑ.
+1.3 °C