Елчӗк районӗнче пурӑнакан хӗрарӑмӑн килне ҫуран каяс килмен. Кахалланнипе вӑл ют ҫын машинине хускатса ҫула тухнӑ. Анчах автомобиль сӳнсе ларнӑ.
Машина ҫухални ҫинчен йӗрке хуралҫисене автомобиль хуҫи пӗлтернӗ. Транспортӑн 36 ҫулти хуҫи «ВАЗ-2114» машинӑна Ҫӗньял ялӗнче, хӑйӗн килӗ умне лартса хӑварнине ӗнентернӗ.
Пакунлисем автомобиле ҫывӑх вӑхӑтра тупса палӑртнӑ. Ӑна арҫын патӗнче хӑнара пулнӑ 25 ҫулти хӗрарӑм хускатса кайнӑ. Хӗрарӑм ӑнлантарса панӑ тӑрӑх, кил хуҫи ҫывӑрса кайнӑ, хӑнан вара килне каясси килнӗ. Ҫуран ҫӳрес килмен унӑн.
Ҫын машинине чӗртсе кайнӑ хӗрарӑм тӗлӗшпе йӗрке хуралҫисем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял ял тӑрӑхӗнчи Мошкассинчи клуб заведующийӗнче ӗҫлекен Эльвира Альмешкина «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята тивӗҫнӗ.
Тӗрлӗ ҫӗрте тӗрлӗ клуб тӗрлӗрен ӗҫлет. Тилхепене тар тӑкас кӑмӑллӑ профессионала тыттарсан ӗҫ те каять.
Эльвира Альмешкина культура отраслӗнче мӗн ҫамрӑкранпах вӑй хурать. Ҫав енӗпе вӑл ятарлӑ пӗлӳ те илнӗ. Юратнӑ ӗҫӗ чун киленӗҫӗпе пӗр килнӗрен хӗрарӑм хӑйӗн тивӗҫне ӗмӗрӗпех кӑмӑлтан пурнӑҫлать.
Тӑрӑшуллӑ культура ӗҫченӗ – чӑвашла тата вырӑсла сценарисемпе методика сӗнӗвӗсен, ҫӗнӗ формӑллӑ мероприятисен авторӗ. Мероприятисен ре-жиссер-постановщикӗ те вӑлах. Унсӑр пуҫне тӗрлӗ конкурса хореограф евӗр хутшӑнать.
Паян ҫӗрле Куславкка районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ҫурт ҫунса кайнӑ. Кун пирки Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтерет.
19 сехетре Тӗп урамри йывӑҫ ҫурта ҫулӑм хыпса илнӗ. Ҫур ҫӗр иртни 45 минутра пушарнӑйсем ӑна сӳнтернӗ. Ҫулӑмпа 17 ҫӑлавҫӑ, 6 техника кӗрешнӗ. Пушара сӳнтерсен унта пурӑннӑ мӑшӑр виллисене тупнӑ. Вӗсем 68-та тата 78 ҫулта пулнӑ.
Паянхи ир тӗлне илес тӗк, Чӑваш Енре юлашки талӑрка 7 пушар пулнӑ, ҫул-йӗр ҫинче 4 инкек сиксе тухнӑ.
Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял ял тӑрӑхӗнчи Загорское коттедж посёлокӗнче пурӑнакансем ӗнер, юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, ҫӗршыв ертӳҫи ячӗпе видеоҫыру хатӗрленӗ. Сӑмах май, ӗнер Владмир Путинӑн ҫуралнӑ кунӗ пулнӑ.
Загорское коттедж посёлокӗнче пурӑнакансем яла пыма йӗркеллӗ ҫул ҫуккишӗн, урамсенче ҫутӑ ҫуккишӗн пӑшӑрханаҫҫӗ. Ҫавна май общество транспорчӗ тата шкул автобусӗ ҫӳремест иккен.
«Пирӗн посёлок патне ҫитме ансӑр ҫулсем ҫеҫ, вӗсем ГОСТ ыйтнине тивӗҫтермеҫҫӗ. Общество транспорчӗн чарӑнӑвне 4 километр ытла утмалла. Пирӗн тротуарсем те ҫук. Посёлокра ватӑ ҫынсем нумай», — ӑнлантарнӑ вырӑнти хастарсенчен пӗри.
Асӑннӑ посёлокӑн застройщикӗ — «Удача» компани — инженери инфраструктурине тума шантарнӑ та пурнӑҫа кӗртмен.
Геннадий Айхи йӑмӑкӗ тесен чылайӑшӗ Ева Лисинӑна аса илет. Вӑл чӑвашла Библие кун ҫути параканӗ тата питӗ пултаруллӑ ҫыравҫӑ пулнипе паллӑ (ахальтен-и ун кӗнекисем Анӑҫра та Тухӑҫра – Швецире, Японире тухаҫҫӗ). Вӗсен варринче амӑш варӗнче ӳтленсе ҫут тӗнчене килнӗ Луиза Николаевнӑна пӗлнӗ-и эсир? Пирӗшти пек таса чунлӑ та кукамай пек ыр кӑмӑллӑ ҫынччӗ вӑл! Тен, эсир ӑна палламан та пулӗ, анчах Ева Лисинӑн «Ҫӑкӑр чӗлли» калавне вуланӑ тата унти Лисука астӑватӑр пулсан сирӗншӗн те ют мар вӑл…
Луиза Николаевна кӗтрет евӗр ҫутӑ е салху сӑрлӑ ӳкерчӗксем ӑсталатчӗ: вӗсен асамне ӑнкарас тесе темӗнччен-темӗнччен пӑхса тӑраттӑн. Ҫав хайлавсене харшаласа пӗрре пысӑк курав та ирттернӗччӗ. Сире унта ҫитме тӳр килмен пулсан хӑш-пӗр ӳкерчӗкӗпе «Плач по брату: две сесры, две слезинки» (чӑв. Пиччешӗн хӳхлени: икӗ йӑмӑкӗ, икӗ куҫ тумламӗ) кӗнекере курнӑҫма пултаратӑр.
Ӗнер ирхине Шупашкарта Луиза Николаевна пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Утӑ уйӑхӗн пӗрремӗш кунӗнче хаклӑ ҫыннӑмӑр Патӑрьел районӗнчи Ҫӗньял масарӗнче, пиччӗшӗпе амӑшӗ ҫумӗнче ӗмӗрлӗх канлӗх тупӗ. Халӑх калашле, Ҫӳлти патшалӑхра чунне ҫӑмӑллӑх пултӑр…
Сывпуллашас текенсене Республикӑн 1-мӗш пульницин асӑну залне июль уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ирхине 8 сехет ҫурӑна пыма сӗнеҫҫӗ.
Нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, 18 сехетре, Шупашкарти тӗп клуб тытӑмӗн «Нарспи» клубӗнче «Арман» уяв иртӗ. Пимен тата Надежда Васильевсем «Сарпике» халӑх ансамбльне ҫӳрекенсене тата вӗсен ашшӗ-амӑшне ҫемье ташшине вӗрентӗҫ.
Надежда Викторовна хӑйӗн пултарулӑхне 1988 ҫулта «Нарспи» ансамбльте пуҫланӑ. Халӗ вӑл — Шупашкар районӗнчи Мошкассинчи «Сурпан» ташӑ ансамблӗн балeтмeйстeрӗ, асӑннӑ районти Котеркассинчи «Шордан» фольклор ансамбльне ҫӳрет.
Пимeн Юрьeвич 1990 ҫулта Шупашкар районӗнчи «Ҫӑлкуҫ» ташӑ ансамбльне ҫул хывнӑ. Халӗ вӑл «Сурпан» тата «Шордан» ансамбльсенче ташлать.
«Арман» клуба Шупашкарти Эльгер урамӗнчи 10-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ Ӳнер академине йыхравлаҫҫӗ.
Чӑваш Енре Йӑлӑма газификацилес ӗҫсем малалла пыраҫҫӗ. Республикӑри тӳре-шара вырӑна тухса ӗҫ пахалӑхне тӗрӗсленӗ. Кун пирки Чӑваш Ен Строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министерстви паян ирпе хыпарлани тӑрӑх пӗлтӗмӗр.
Атӑл леш енне газификацилеме пирӗн республикӑна пӗлтӗрхи юп уйӑхӗнче РФ Стройминӗ ирӗк панӑ. Укҫа-тенке «Газпром» предприятин инвестици программинче пӑхса хӑварнӑ. Йӑлӑма газ ҫитерес ыйтӑва тахҫанах хускататчӗҫ. Пӗлтӗр вара лав вырӑнтан хускалнӑ.
Магистралӗн тӑршшӗ — 52 километр ытла. Ҫав шутра Мари Эл территорийӗпе 21 километр хумалла, Чӑваш Енре — 31 километр ытла. Пурӗ 2472 ҫурта тата 5 котельнӑя «кӑвак ҫулӑм» ҫитӗ.
Объект Мари Элти Звенигово районӗнчи Кокшамар ял тӑрӑхӗн, Шупашкар районӗнчи Вӑрман Ҫӗктер тата Ҫӗньял ял тӑрӑхӗсем тата Шупашкар хулинчи Атӑлҫи территори тӑрӑх иртӗ.
Проектра пӑхнӑ тӑрӑх, Северный, Пролетарский, Первомайский, Сосновка, Октябрьский поселоксене, «Чӑваш Ен» хӑна ҫуртне, «Росинка» кану базине, «Кувшинский» кану ҫуртне, «Заволжье» сад юлташлӑхне газ кӗртмелле.
Прокуратура Патӑрьел районӗнчи Турхан, Ҫӗньял шкулӗсене, Патӑрьети «Солнышко», «Центральный» ача пахчисене тӗресленӗ. Ведомство сепциалисчӗсем йӗркене пӑснӑ тӗслӗхсене тупса палӑртнӑ.
Ачасене ҫитермелли апат-ҫимӗҫе йӗркепе килӗшӳллӗн упраман-мӗн. Ҫитменнине, маркировкӑсем пулман. Хӑш-пӗр учрежденире ача ӳсӗмне кура талӑкри рацион калориллӗхне, виҫине (сахалрах хурса панӑ) пӑхӑнман.
Ҫавна май ҫӳлерех асаннӑ учрежденисен ертӳҫисене РФ КоАПӗн 6.7-мӗш статйипе килӗшӳллӗн явап тыттарма йышӑннӑ. Постановленисем хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен-ха.
Нумаях пулмасть чӑваш парламентӗнче депутатсенчен пӗрне тишкернӗ. «Хыпар» хаҫатра пӗлтернӗ тӑрӑх, утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ЧР Патшалӑх Канашӗн Патшалӑх строительстви, вырӑнти хӑй тытӑмлӑх, Регламент тата депутат этики енӗпе ӗҫлекен комиссийӗн ларӑвӗ иртнӗ. Ӑна Александр Федотов вице-спикер ертсе пынӑ.
Комитет пайташӗсем Александр Андреев «халӑх тарҫи» депутат этикин правилисене мӗнле пӑхӑннине пӑхса тухнӑ. Ҫапла тума вӗсене юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Наталья Тимофеева сӗннӗ иккен.
Андреев депутат Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял ял тӑрӑхӗнчи ҫӗре ял хуҫалӑх ҫӗрӗсен категорийӗнчен промышленноҫ ҫӗрӗсен категорине куҫарни пирки тӗрӗс мар калаҫнӑ-мӗн. Ҫавна вӑл парламентӑн черетлӗ 33-мӗш сессийӗнче те каланӑ иккен, ҫавӑн пекех МИХсенче, тӗнче тетелӗнче хыпарланӑ-мӗн.
Маларах асӑннӑ комитет пайташӗсем Андреев депутат республикӑн ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен ӗҫне тӗрӗс мар информацие тӗпе хурса, вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсен халӑх итлевӗсем ирттермелли полномочийӗсене шута илмесӗр критикленӗ тесе хакланӑ. Александр Андреева хайхисем тӗрӗс фактсемпе усӑ курма сӗннӗ.
Пушкӑртстанри Авӑркас районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ҫуралнӑ чӑваш арӗ — хурт-хӑмӑр ӑсти. Владимир Викторов утарҫӑ ҫак ӗҫе кукашшӗпе ашшӗнчен вӗренсе юлнӑ. «Хурт-хӑмӑр ӗҫне пикеннӗ чухне ашшӗнчен пӗр-икӗ вӗлле юлнӑ пулсан, халӗ унӑн утарӗнче вӗсем аллӑ ытла. Хурт пӑхасси ҫӑмӑл ӗҫ мар пулсан та Владимир Викторович ҫак ӗҫе юратса, чунне парса пурнӑҫлать. Хӑех хурт вӗллисем ӑсталать, тӗрлӗ ҫӗре утара тухса, пысӑк тупӑш илсе пыл пуҫтарать, суту-илӳ ӗҫне тытса пырать тата ытти те. Хурт-хӑмӑр ӗҫӗсӗр пуҫне чӑваш арӗ ытти ял ӗҫӗсене те кӑмӑллать: пахчара тӗрлӗ ҫимӗҫ ӳстерет, чӑх-чӗп, кӑвакал усрать, хӑй ӑсталанӑ читлӗхсенче ӑратлӑ кроликсем ӗрчетет. Вӑл хӗллехи вӑрӑм каҫсенче те ӗҫсӗр лармасть. Ӑста столяр пулнӑран, ҫуркуннехи кунсем ҫитичченех вӗллесем тата рамӑсем ӑсталать, нумайӑшне заказ майӗпе туса сутать. Хутран-ситрен ҫывӑхри вӑрмансемпе уй-хирсене тухса ҫут ҫанталӑкпа киленет, сунара ҫӳрет.
Ҫапла, XXI ӗмӗрте Владимир Викторович ӗҫпе пиҫӗхсе кун хыҫҫӑн кун ирттерет. Пирӗн шутпа, ытти ҫынсемшӗн вӑл ырӑ тӗслӗх пулса тӑрать. Мӗншӗн тесен, «Ялта ӗҫ ҫук» тесе алӑ усса ларма вӑл пӗрре те хӑнӑхман.
+14.3 °C