Ӗнер, раштав уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков республикӑн тӗп хулинче пурӑнакансен ыйтӑвӗсене хуравланӑ май хулара кану вырӑнӗсем тата йышланасса пӗлтернӗ. 2019 ҫулччен ун пеккисен шучӗ тепӗр 15 пулмалла.
Хальхи вӑхӑтра тӗп хуламӑрта Лакрей вӑрманӗ, А.Г. Николаев космонавт ячӗллӗ парк илемленеҫҫӗ, хитреленеҫҫӗ, пуянланаҫҫӗ. Ҫитес ҫул Шупашкарта «Шупашкар» универмаг умӗнчи территорие хӑтлӑх кӗртӗҫ. Алексей Ладыков мэр пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗҫе суту-илӳ ҫурчӗ умӗнчи территорие юсанинчен тытӑнӗҫ. Унта ҫӗнӗ фонтансем те вырнаҫтарма шухӑшласа хунӑ. Иккӗмӗш тапхӑрпа ҫав районта сквера хӑтлӑх кӳрӗҫ, Учительсен аллейине тӑвӗҫ. Ӳнер аллейи пирки те манмӗҫ: ӑна самай ҫӗнетме шухӑшлаҫҫӗ.
Элӗк районӗнчи Тавӑт ял тӑрӑхне кӗрекен Писер ялне унта пурӑнакансем тӳре-шара пулӑшӑвне кӗтсе лармасӑр хӑтлӑх кӗртнӗ.
Ялти хастарсем тата унта пурӑнакансем ҫине тӑнине, тӑван ялшӑн ыррине нумай тунине ял тӑрӑхӗнче те курмӑш тумаҫҫӗ, ун пирки хӑйсен сайтӗнчи хыпарта та асӑнса хӑварнӑ. «Пурнӑҫ пахалӑхӗ тата пурӑнма лайӑх условисем тӑвасси пирӗнтен, ялта пурӑнакансенчен, нумай килет», — тесе каланӑ унта.
Писерсем нумаях пулмасть каллех хӑйсен пуҫарулӑхне ҫирӗплетсе панӑ. Вӗсем ял вӗҫӗнчи йывӑҫ картана тимӗртен тытса ҫавӑрнӑ. Хастарсенчен вырӑнти ял тӑрӑхӗ Алексей Березов, Сергей Этриванов, Лев Павлов, Алексей Иванов, Валериан Капитонов ячӗсене ырӑпа асӑннӑ, вӗсене ӗҫшӗн чунтан тав тунине пӗлтернӗ.
Шупашкарти Петров урамӗнчи ҫурт 9-мӗш ҫурт ишӗлме пуҫлани, ӑна аварриллисен йышне кӗртсе ун вырӑнне ҫӗннине хӑпартни пирки пӗрре мар хыпарланӑччӗ. Ҫак ҫурт пирки каллех калаҫнӑ.
Ҫынсене хальхинче тата мӗн пӑшӑрхантарать? Унта пурӑнма куҫакансене ҫурт ҫывӑхӗнчи территорие мӗнле хӑтлӑлатни канӑҫсӑрлантарать-мӗн. Унта парковка валли вырӑн пулӗ-и?
«ГУКС» АО директорӗ Юрий Агеев каланӑ тӑрӑх, проект патшалӑх экспертизи витӗр тухнӑ. Вӑл мӗнпур требованипе килӗшсе тӑрать. Ҫав шутра ун ҫывӑхӗнчи лаптӑка хӑтлӑлатас ыйтӑва тата ыттине шута илнӗ.
Ку ҫурта ҫитес ҫулхи 3-мӗш кварталта туса пӗтерме палӑртнӑ. Унта 153 хваттер пулӗ.
Пиллӗкмӗш канал корреспонденчӗсем Шупашкарти депутатсенчен газонсем ҫине машина лартни пирки ыйтса пӗлнӗ. Депутатсем каланӑ тӑрӑх, газонсем ҫине машина лартнӑшӑн штраф тӳлеттерни Шупашкара чи хӑтлӑ хуласен йышне кӗртме май панӑ.
«Шупашкар — Раҫҫейри чи хӑтлӑ хуласенчен пӗри. Ку ята тивӗҫес тесе чылай ӗҫ тунӑ. Куншӑн чи малтанах халӑх хӑй тӑрӑшнӑ. Ку норма пурнӑҫланма тытӑнсанах ҫынсем картишсене чечексемпе илемлетме тӑрӑшакансен ӗҫне хаклама пуҫларӗҫ. Паллах, ку штрафсемпе ҫыхӑннӑ. Анчах пирӗн картишсем машина кӗтӗвне ҫаврӑннине кам ырлатӑр?» — тенӗ Дмитрий Никоноров.
Никоноров хулара пушӑ гараж кооперативӗсем нумаййине те палӑртнӑ. Ҫуртсен айӗнчи гаражсем те пушах. Анчах ҫынсем темшӗн машинисене подъездсен умне лартма кӑмӑлланине каланӑ вӑл.
Кӑҫалхи кӑрлач-ҫурла уйӑхӗсенче машинӑна газон ҫине лартнӑ водительсенчен 25 миллион тенкӗ штраф пухнӑ. Ку укҫапа ҫӗнӗ парковкӑсем тунӑ, хулана хӑтлӑх кӗртнӗ-мӗн.
Ку статьяна, тен, ҫырман та пулӑттӑм. Анчах чӑтаймарӑм. Чӑваша кӗвӗҫ чунлӑ теҫҫӗ те, ӑмсаннипе ҫырать тесе ан шухӑшлах, вулаканӑм. Тепӗр тесен, малтанласа ҫав туйӑма пула шӑрҫаланӑн туйӑнӗ те. Юрӗ, калас тенине пӗр ҫӗре пуҫтарма хӑтланса пӑхам-ха.
Ӗнер тусӑмпа Кӳкеҫ урамӗпе уҫӑлса ҫӳрерӗмӗр. Темиҫе сехет хушши утрӑмӑр. Унта та ҫитрӗмӗр, кунта та. Хам ытти чухне ҫӳрекен тӗп урам тӑрӑх мар, ҫӗннисем тӑрӑх хутларӑмӑр. Ҫырма тӗпӗнче вырнаҫнӑ дачӑсем патне те антӑмӑр. Кӳкеҫ вӗҫӗнче ҫӗкленекен тӑхӑр хутлӑ ҫуртсем патӗнчен ҫаврӑнтӑмӑр. Кайран уйрӑм ҫынсен вӗр ҫӗнӗ ҫурчӗсем вырнаҫнӑ урамсемпе утрӑмӑр.
Унччен коттедж тесе хӑпартнӑ ҫуртсене малтан чаплӑ тесе шутлаттӑмӑр та хальхисем вӗсенчен ирттермеллипех ирттереҫҫӗ. Строительство материалӗсен пахалӑхӗ те халӗ урӑхла. Хӗрлӗ кирпӗчрен хӑпартса лартнисем ҫӗнӗ йышши кирпӗчрен тунисемпе танлаштарсан мӗскӗнӗн туйӑнаҫҫӗ. Профнастил картасем те темиҫе тӗслӗ вак чула тимӗр сетка варрине ярса тытса ҫавӑрнипе танлаштарсан шеллевлӗн курӑнаҫҫӗ. Хитре кирпӗчрен пӳрт хӑпартакансем те пур-ха хальхи вӑхӑтра, ҫапах та ҫынсенчен хӑшӗсем натуральнӑй текен материала кӑмӑллани сисӗнет.
Улатӑр районӗнчи Кивӗ Эйпеҫре тӑван тавралӑх илемӗшӗн ҫулсерен ҫине тӑрса тӑрӑшаҫҫӗ. Кӑҫал та унтисем урамсенче чечек лартма тытӑннӑ ӗнтӗ. Ку ӗҫе кивӗ эйпеҫсем Ырӑлӑх аллейинчен тытӑннӑ. Вӑл Шкул урамӗнче вырнаҫнӑ. Аллейӑн пӗр пайӗ ҫырманаллах пырса кӗрет. Апла пулин те ӑна та ял ҫыннисем пӑхса, тирпейлесе, хӑтлӑх кӗртсе тӑраҫҫӗ. Аллейӑна карта тытса ҫавӑрнӑ. Варрине кивӗ чӳрече суллисенчен пӗчӗк пӳрт туса лартнӑ.
Чечек лартма ял тӑрӑхӗ ӗҫсӗр ҫынсене явӑҫтарать. Кун пирки хулари ӗҫлӗх центрӗпе килӗшӳ тунӑ. Унта шутра тӑракан ӗҫсӗрсем тавралӑха хӑтлӑх кӳреҫҫӗ.
Кӑҫал Кивӗ Эйпеҫре чечексене 7 паркпа аллейӑра лартӗҫ. Социаллӑ учрежденисем ҫумӗнчи территорие те вӑл тӑрӑхрисем илем кӗртме палӑртса хунӑ.
Шупашкар хула администрацийӗ ҫӗнӗ масар вырӑнӗсене хатӗрлесе ҫитернӗ. Шупашкар районӗнчи Явӑш ялӗ патӗнчи 11 тата 12-мӗш номерлӗ ҫӑвасенче пытармалли вырӑн сахалланса юлнине кура хула администрацийӗ 2-шер гектарсемлӗ 8 лаптӑк туяннӑччӗ. Халӗ ҫав ҫӗрсене хӑтлӑх кӗртсе пӗтернӗ.
Ку ӗҫе пурнӑҫлама конкурс ирттерсе «Эльбрус» ятлӑ тулли мар яваплӑ обществӑна тата «Ритуал пулӑшӑвӗ» муниципалитетӑн унитарлӑ предприятине палӑртнӑ.
«Эльбрус» обществӑн асфальтпа бетонтан ҫул сармалла пулнӑччӗ, «Ритуал пулӑшӑвӗн» — карта тытса ҫаврӑмаллаччӗ. Хальхи вӑхӑтра ҫула 1.7 миллион тенкӗлӗх сарнӑ. Карти те хатӗр. Ӑна тытма 447,35 пин тенкӗ тухса кайни пирки Шупашкар хула администрацийӗ хыпарлать.
17-мӗш номерлӗ масара хӑтлӑх кӳртесси малалла пырать.
Ӗҫ пахалӑхне хула администрацийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тата хӑтлӑх кӗртессипе ӗҫлекен управленийӗ хакласа тӑрӗ.
Сӑнсем (5)
Каҫхи Шупашкар ҫутӑрах пулӗ тесе хыпарлать республикӑн тӗп хула администрацийӗ. Хальхи вӑхӑтра шӗкӗр хуламӑрта урамри ҫутӑна йӗркене кӗртессипе малалла тимлеҫҫӗ иккен. Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тытӑнса, акӑ, Богдан Хмельницки урамӗнчи 109-мӗш, 113-мӗш, 117-мӗш, 117/1-мӗш, 119-мӗш, 119/1-мӗш, 121-мӗш, 123-мӗш, 125-мӗш, 127-мӗш, К. Маркс урамӗнчи 31-мӗш, 31 а, 33-мӗш, 35-мӗш, Ҫырла тӑкӑрлӑкӗнчи 7-мӗш, Трактор тӑвакансен проспектӗнчи 68-мӗш ҫурт умӗсене ҫутмалла тунӑ.
Хула влаҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫутӑсӑр ҫуртсен умӗсем пирки ҫынсем те систереҫҫӗ. Ҫавна май урамсене ҫутмалла тунине хула влаҫӗсем хула ҫыннисемпе пӗрле пурнӑҫланӑ ӗҫ тесе хаклаҫҫӗ. Хӑйсем пурӑнакан тӑрӑх шӑпишӗн пӑшӑрханакансем пӗлтерни тӑрӑх яваплисем туса ирттермелли ӗҫсене палӑртаҫҫӗ: хӑш-пӗр ҫӗрте — чи малтан, тепӗр ҫӗрте — кӑшт каярах. Урамсене ҫутӑпа тивӗҫтересси Шупашкарта халӗ малалла пырать.
Красноармейски районӗнчи Кӗҫӗн Шетмӗ ялӗнчи Виталий Петров урамне кӗрлӗ-ҫурлӑ ҫанталӑкра кӗрсе тухасси хӗн пулнӑ. Ҫак уйӑхӑн пӗр кунӗнче унта пурӑнакансем кар тӑрса урама хӑтлӑх кӗртме тухнӑ. Вӗсем никама шанмасӑр хӑйсен вӑйӗпе урама тирпейленӗ, машинӑпа кӗрсе тухмалла тунӑ.
Роберт Николаев тата Владимир Афанасьев хӑйсен машинисемпе ваннӑ кирпӗч кӳрсе килнӗ. Владимир, Галина тата Дмитрий Никифоровсем, Дмитрий Ришко, Сергей тата Маргарита Александровсем, Вадим Гурьев, Александр тата Владимир Петровсем, Александр Христофоров, Николай Николаев ҫула тикӗсленӗ.
Сӑнсем (8)
Шупашкарпа Канаш хушшинче ҫӗнӗ йышши электропуйӑс ҫӳреме тытӑннӑ. Халӗ вакун питӗ хӑтлӑ. Хытӑ ларкӑч вырӑнне — ҫемҫе кресло. Телевизор тата wi-fi та пур.
Билет хакӗсем вара ҫавсемех юлнӑ. Ҫулсерен Чӑваш Енре хулаҫум пуйӑсӗсемпе 75 пин ҫын усӑ курать.
Вакунри ҫӗнӗ интерьера тунӑ чухне дизайнерсем пассажирсен кӑмӑлӗсене тивӗҫтерме тӑрӑшнӑ. 30 ҫулти вакун халӗ ҫӗнӗ пекех курӑнать: урайӗнче — кавир, чӳрече ҫинче — карӑ.
Халӗ вакунри кашни пассажир тӗнче тетелне тӳлевсӗр кӗме пултарать. Анчах ҫӗнӗлӗхе те хӑнӑхмалла-мӗн. Зинаида Клеверова пассажир ав хура аттипе таса вакуна кӗме шикленнӗ. Ара, варалас килмест-ҫке-ха. Ҫавӑнпа чылайӑшӗ кивӗ вакунрах каять.
Дача сезонӗ вӗҫленсен тепӗр вакуна вӗҫертӗҫ. Ҫапла ҫӗнни ҫеҫ тӑрса юлӗ. Билет хакӗ ӳсмӗ. Халӗ Шупашкартан Канаша ҫитмешкӗн 264 тенкӗ-мӗн. Пуйӑс унта 2,5 сехетре ҫитет.
+12.5 °C