Чӑваш Енри агропромышленность комплексӗнче туса илекен продукци тӗнчипех ӑсаннине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Аса илтерер: Чӑваш Ен продукцийӗн пысӑк пайӗ Польшӑна (мӗнпур экспортран 33,8%), Китая (24,6%), Германие (9,3%), Сербие (6,8%), Таджикистана (4,3%), Белоруссие (4,3%) каять. Унсӑр пуҫне Монголи, Туркменистан, Израиль, Молдави, АПШ, Таджикистан, Йемен, Канада, Ирак, Азербайджан туянать.
Чӑваш Ен ытти ҫӗршывпа та килӗштерсе ӗҫлесшӗн. Кунти предприятисем хӑйсен таварне Великобритание тата Ҫурҫӗр Ирландие, Вьетнама, Дание, Индонезие, Кубӑна, Таиланда ӑсатасшӑн. Ку ыйтӑва нумаях пулмасть ют ҫӗршывсенчи Раҫҫей пайташӗсем Чӑваш Енри ӗҫлӗ ҫынсемпе сӳтсе явнӑ.
Индонезири Ява утравӗ ҫинче 5,6-мӗш магнитудӑпа ҫӗр чӗтренӗвӗ пулса иртнӗ, вилнисен шучӗ хальхи вӑхӑтра 162 ҫынпа танлашать, ҫав вӑхӑтрах ҫӑлавҫӑсем чӗрӗ юлнисене шырама пӑрахмаҫҫӗ.
Малтанхи ҫӗр чӗтренӗвӗ тата ун хыҫҫӑнхи ҫӗр айӗнчи чӗтренӳсем вӑхӑтӗнче Джакартӑн тӗп хулинчен 75 километрта вырнаҫнӑ Чанджур хулинче ҫуртсем ишӗлсе анни пирки пӗлтереҫҫӗ. Ҫӗр чӗтренӗвӗ ҫӗр ҫийӗнчен 10 километр тарӑнӑшӗнче пулса иртнине регистрациленӗ, афтершоксем Джакартӑпа Бандунгра та сисӗннӗ.
Ишӗлчӗксем айӗнче халӗ те ҫынсем пур, ҫавӑнпа вилнисен шучӗ ӳсӗ тесе шутлаҫҫӗ.
Рейтер агентство пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗр чӗтреннине пула 2200 ҫурт арканнӑ, 5300 ытла ҫын шар курнӑ (700 ҫын аманнӑ).
Сейсмологи тӗлӗшӗпе палӑракан регионта ҫӑлав ӗҫӗсене хальхи вӑхӑтра ҫӗр йӑтӑнса анас хӑрушлӑх пуррине пула чарса хунӑ. Ҫӗр чӗтреннипе тата йӑтӑнса аннине пула инфраструктура сиенленнӗ, районта электричествӑпа ҫыхӑну ҫук.
Канаш районӗнчи хаҫатра ӗҫлекен Артемий Мясников журналиста «ТикТокра» аван пӗлеҫҫӗ. Халӗ унӑн — 89,5 пин подписчик. Цифра кунсерен ӳсет тесе пӗлтерет «Чувашинформ.рф» сайт. Артемий ку эрнере вырнаҫтарнӑ видеоролика ҫынсем 6,1 миллион хутчен пӑхнӑ.
Артем сюжетлӑ роликсем вырнаҫтарма кӑмӑллать. Чылай чухне юлташӗсемпе пӗрле ӳкерет. Унӑн видеороликӗсене хамӑр тӑрӑхри ҫынсем ҫеҫ мар, Казахстанри, Беларуҫри, Украинӑри тусӗсем те пӑхаҫҫӗ. Комментари ҫыракансем хушшинче Индонезири, Африкӑри, араб тата Ази ҫӗршывӗсенчи ҫынсем пур.
Хӑйӗн страниципе пӗрлех Артем «TikTok» хаҫат редакцийӗн аккаунтне те тытса пырать.
Ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, эрнекун, Мускаври «Шереметьево» аэропортӗнче Ливантан килекен Раҫҫей турисчӗсемлӗ самолет анса ларнӑ. «Бейрут-Мускав» рейспа 1 аслӑ ҫын тата 3 ача таврӑннӑ.
Пирӗн ентешсене Мускав облаҫӗнчи «Руза» санаторие карантина вӑхӑтлӑха вырнаҫтарнӑ. Каярах вӗсене Муркаш районӗнчи «Лесная сказка» (чӑв. Вӑрман юмахӗ) санаторие куҫарӗҫ. Аса илтерер: унта обсерватори йӗркеленӗ.
Чикӗ леш енче хальлӗхе Чӑваш Енри 240 ҫын, ҫав шутра 27 ача, тӑрса юлнӑ. Вӗсенчен чылайӑшӗ — Таиландра, Индире, АПШра.
Ака уйӑхӗн 10-мӗшӗ хыҫҫӑн ют ҫӗршыври 51 туриста хамӑр тӑрӑха илсе килнӗ: Индирен — 16 ҫынна, Таиландран — 10, Узбекистанран — 5, Индонезирен, Турцирен, Ливантан — 4-шар, Германирен — 3, Грецирен, Испанирен, Кипртан, Латвинчен, АПШран — 1-ер.
Ӗнер ирхине Чӑваш Ен ҫыннисене Бали утравӗ ҫинчен ҫинчен Раҫҫее илсе килнӗ. Самар хулинчи «Курумоч» аэропорта Денпасар хулинчен (вӑл Индонези ҫӗршывӗнче, Бали утравӗ ҫинче вырнаҫнӑ) вӗҫсе килнӗ самолета, тӗрӗссипе, Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчи туристсем пуҫтарӑннӑ. Ҫав йышра — Чӑваш Енрисем тӑваттӑн. Хамӑр ҫӗршыв ҫыннисене тӑван тӑрӑха тавӑрма йӗркеленӗ ятарлӑ рейсра 242 авиапассажир пулнӑ.
Утрав ҫинчен таврӑннӑ 31 ҫынна, ҫав шура Чӑваш Енри тӑватӑ туриста та, Тутарстанри «Васильевский» санаторире йӗркеленӗ обсерватора вӑхӑтлӑха илсе кайнӑ. Ҫак кунсенче ентешӗмӗрсене унтан илсе килсе Муркаш районӗнче йӗркеленӗ обсерватора карантина вынаҫтарӗҫ. Унта вӗсене тухтӑрсем икӗ эрне тӗрӗслесе тӑрӗҫ.
Ака уйӑхӗн 26-мӗшӗ тӗлне ют ҫӗршывра тӑрса юлнӑ пирӗн республика ҫыннисем тепӗр 207 ҫын, ҫав шутра — 22 ача. Ентешӗмӗрсен тӗп пайӗ — Таиландра, Индире, АПШра. Ака уйӑхӗн 10-мӗшӗ хыҫҫӑн тӑван ҫӗршыва Чӑваш Енри 25 ҫынна килме пулӑшнӑ: Таиландран — 8, Индирен — 7, Индонезирен — 4, Турцирен — 2, АПШран, Латвирен, Кипртан, Испанирен — пӗрер ҫынна.
Паян Чӑваш Енри икӗ ҫын Испанирен тӑван тӑрӑха таврӑнма палӑртнӑ. Вӗсем тата Раҫҫейри ытти ҫын «Аликанте – Чулхула» авиарейспа килмелле пулнӑ. Анчах тем сӑлтава пула рейса каярах вӑхӑта куҫарнӑ. Ятарлӑ самолет хӑҫан пуласси те хальлӗхе паллӑ мар. Ҫавӑн пирки ятарлӑ Telegram-каналта пӗлтернӗ. Асӑннӑ ҫыхӑну мелне ют ҫӗршыври ентешӗмӗрсене кӑшӑлвируса пула Раҫҫее илсе килесси пирки хыпарлама юри йӗркеленӗ.
Ака уйӑхӗн 24-мӗшӗ тӗлне ҫапла вара Чӑваш Енӗн 211 ҫынни чикӗ леш енче тӑрса юлни паллӑ, ҫав шутра — 22 ача. Вӗсенчен чылайӑшӗ — Таиландра, Индире, АПШра, Индонезире. Ака уйӑхӗн 10-мӗшӗ хыҫҫӑн Чӑваш Енри 21 ҫынна тӑван тӑрӑха тавӑрма май килнӗ. Вӗсенчен 7-шне — Индирен, 8-шне —Таиландран, 2-шне — Турцирен, 1-ер ҫынна — АПШран, Латвинчен, Кипртан, Испанирен.
Педагогика университетӗнче иртнӗ вырсарникун 24-мӗш хут чӗлхе фестивалӗ иртрӗ. Паллах, пӗр лекцисенче халӑх йышлӑ пулчӗ, теприсенче вара 5-10 ҫын кӑна итлекен тупӑнчӗ. Ҫавах та тӗнчере кӑсӑк чӗлхесем питӗ нумай. Инҫе кайма та кирлӗ мар — ирҫе чӗлхинче, калӑпӑр, кушак «псака» пулать, йытӑ вара «киска» (вырӑсла пӗлекенсемшӗн ҫак питӗ кӑсӑк пулса тухать). Вӑт, чӗлхесенчи ҫавнашкал кӑсӑк самансем ҫинче чарӑнса тӑрӑпӑр та. Тӳрех калӑпӑр: хамӑр тупман, унтан-кунтан илнӗ фактсене ҫеҫ пӗлтерӗпӗр.
Инҫе-инҫе, Бразили ҫӗрӗнче, пирахан ятлӑ халӑх пурӑнать. Пирахан чӗлхипе калаҫать. Чӗлхеҫӗсемшӗн вӑл питӗ кӑсӑклӑ иккен — ку чӗлхере хисепсем ҫук, тӗссене те вӗсем палӑртмаҫҫӗ. Хисепе чӗлхере пирӗн пек «пӗрре, «иккӗ», «виҫҫӗ» тесе мар, «нумай», «сахал» тесе ҫеҫ пӗлтереҫҫӗ, тӗсӗсем те вӗсен «ҫутӑ» тата «тӗттӗм» кӑна пулаҫҫӗ. Ни сарри ҫук, ни симӗсси, ни ыттисем. Шӑп ҫак енчен чӗлхеҫӗсемшӗн вӗсем кӑсӑклӑ та.
Ку чӗлхепе 15 миллион ҫын калаҫать пулин те стандартланӑ литература чӗлхи ҫук. Кашни районта хӑйсен вырӑнти калаҫӑвӗ.
Индонезири наркотиксемпе кӗрешекен агентство утрав ҫинче тӗрме тума сӗннӗ. Унта мӗн виличченех хупнисене крокодилсемпе сыхлаттарасшӑн.
Кӑна Буди Васесо агентство пуҫлӑхӗ сӗннӗ. Хаяр крокодилсене тупас тӗлӗшпе вӑл архипелагсен тӗрлӗ пайне ҫитсе курасшӑн. «Эпир мӗн чухлӗ пултарӑпӑр — ҫавӑн чухле крокодил сыхлаттарма ярӑпӑр», — тенӗ вӑл вырӑнти МИХсене. Ҫавӑн пекех вӑл крокодилсем тӗрме сыхлакан ҫынсенчен лайӑхраххине, вӗсем хупнисене тарма май памассине пӗлтернӗ.
«Крокодила укҫа парса кӑмӑлне ҫавӑраймӑн. Вӑл тарма та пулӑшмӗ», — тенӗ агентство ӗҫченӗ. Анчах ку плана хальлӗхе хатӗрлеҫҫӗ кӑна-ха. Утрав ҫинче тӗрме тӑвас ыйтӑва та пӑхса тухаҫҫӗ ҫеҫ.
Индонезире наркотик саракан хурахсен тӗлӗшпе саккун ҫирӗп. Кӑҫал патшалӑх тунӑ ӗҫ халӑхсене самай пӑлхатнӑ. Ака уйӑхӗнче унта ют ҫӗршыври сакӑр ҫынна, наркотик сутнӑскерсене, пуҫ каснӑ.
Ҫапах Индонези президенчӗ Джоко Видодо наркосутуҫӑсен вилӗм куҫӗнчен пӑхмаллине калать.
-1.7 °C