Аслă халал

Сăвар Эртиван | Сăвăллă драма | 11 759


ун пирки шухăшламалла.

 

Савтепи:

Иртнисĕр пуласлăх çук…

Ах, Пӳлерхун!

Йĕме пуçланăскер, Эпи пăхнине туйса, шăлне çыртса лăпланать.

 

Эпи:

Иртнишĕн ик çĕр хуйхă,

пулассишĕн пин хуйхă, хĕрĕм.

Халăха,

ĕмпӳ юнне упраса хăвармалла.

Санăн тумалла çаксене, хĕрĕм.

 

Савтепи вырăн çинче хутланса выртать, пĕр сасă та кăлармасть. Хăрхăм ача чĕркемелли, тирĕкпе шыв илсе кĕрет.

 

Пĕрремĕш йывăрлăх саншăн, хĕрĕм,

çăмăлланасси пулĕ.

ăнăçлă çуратсассăн

пин хуйхăран шăпах пĕри катăлĕ.

(Алăк еннелле пăхса)

 

Е, Аслă Туррăмăр!

Пӳлер ĕмпӳлĕхĕн тӳпинчи

çутă хĕвел пек ывăл çуратма пар,

çамки çинче çăлтăр çуталтăр,

куçĕсенче кăвар çунтартăр,

пĕр пичĕ хĕвел,

тепĕр пичĕ уйăх пек пултăр.

Карăнмассерен пĕр шит ӳстĕр,

сикмессерен пĕр йӳнчĕк хуçтăр.

Амăшĕн пепкин çытмине

тăхăр вун тăхăр антан çĕлемелле пултăр.

 

Е, Туррăмăр!

Хунав хушакан хĕрарăма

тӳсĕм-чăтăм пар,

хупăннисене уçма пар,

çеçкисене тухма пар

(асапланакан Савтепи патне пырса вырăн каррине карса хурать).

Санăн ыратни, хĕрĕм,

пуш хирти хăйăр пĕрчи пек.

Пуш хирĕ – халăхăмăр ыратăвĕ.

Тӳссем, хĕрĕм.

Санăн ыратни, хĕрĕм,

тинĕсри шыв тумламĕ пек.

Тинĕсĕ – халăх ыратăвĕ.

Тӳссем, хĕрĕм.

 

Шăп. Сасартăк ача макăрни илтĕнсе каять. Хăрхăм япалисене йăтса чаршав хыçне кĕрсе çухалать.

 

Е, пĕсмĕлле!

Турă чун вырăнне чун пачĕ,

Пӳлер халăхне пĕтесрен хăтарчĕ,

ĕмпӳ вырăнне ларма ывăл пачĕ.

Тăшман пуçне ваклама,

халăх тăнăçне сыхлама

харсăр паттăр пачĕ.

Кăвапине ашшĕн хĕçĕпе касатăп,

тăшмана хĕçпе тавăракан пултăр,

халăха упраса хăваракан пултăр.

 

Урамра хĕçсем чанклатни, лашасем тулхăрни çывăхрах илтĕнме пуçлать. Çынсем çапла кăшкăрса калаçаççĕ:

 

- Савтепи пикеслуна хăтарăр!

- Эпи карчăк кĕртмест ун патне.

- Пӳлерхунăн ывăл çуралчĕ!

- Утăрья, нӳкерсем, малалла!

Пире Турă çĕнĕ ĕмпӳ пачĕ.

Ун ячĕпе – юлашки тытăçăва.

Утăрья!

 

Шав майĕпен инçетелле кайса пырать, чӳречерен Пӳлер çунни курăнать. Эпи пиеленĕ пепкене йăтса тухать. Хăрхăм тухса Пӳлерхун калпакне илсе кĕрет.

 

Эпи:

Ачам, паян кунтан пуçласа

куççуль мĕнне манса кай,

йĕрес килсен шăлна çырт,

ĕсĕклес килсен чĕлхӳне çырт.

Куççулĕ тăшманна çеç савăнтарĕ.

 

Куçна уç, пепкем, пиллем сана.

Мана тăнла, ачам, калам сана.

Аçу пилĕпе эпи пехилне,

вĕсенчен те ытла

халăхăмăрăн халалне калам.

Эй, çĕнĕ чун,

аçу чунĕ тухнă кун килтĕн,

аçу ĕмĕрне тăсаканĕ пул.

Эй, ывăлăм,

Пӳлер хули пĕтнĕ кун килтĕн.

Унăн пурнăçне тăсаканĕ пул.

Тăхăн, Пӳлер паттăр,

аçун ылтăн калпакне,

çакса яр унăн пăлат хĕçне,

итле пирĕн Аслă Халала:

Çеçен хир варринче лаштра юман,

çав юманăн тымарĕ çич çĕр хăлаç,

вуллийĕ çич çĕр чике.

Ларать вăл çич çĕр те çичĕ çул.

Çав юман пек патвар пул, ывăлăм.

 

Çарăмсан вăрманĕнче

этем ури пусман вырăн пур,

çав чăтлăхра

çич çĕр çул ашкăнакан арăслан пур.

Сиксен çич çĕр чикĕ сикет,

кăшкăрсан çĕре чĕтретет.

Çав арăслан пек паттăр пул, ывăлăм.

 

Тĕнче хĕрринче тăлăх чул тĕме пур.

Çав тĕме çӳллĕшĕ çич çĕр хăлаç,

урлăшĕ улт çĕр хăлаç.

ун тăрринче ăмăрт кайăк йăви пур,

йăвара çич хăлаç çунатлă ăмăрт кайăк пур.

Вăл вĕçсен тĕнчен тепĕр хĕрне çитет,

пăхсан тĕнче тĕпне курать.

Çав кайăк пек пул, ывăлăм.

 

Утнă чухне

малалла пĕрре, каялла иккĕ пăх,

Вăй çитсессĕн, вăйпа çĕнтер,

вăю çитмесессĕн ăспа çĕнтер.

 

Паянтан санăн халăхушăн

асаплă та тертлĕ самана пуçланать,

паянтан вĕсем кĕтӳçĕсĕр кĕтӳ пек

саланса, çухалса çӳрĕç.

Тискер кайăкран хӳтлĕх тупаймасăр

ĕмĕрсем хушши аспланĕç,

вăрман чăтлăхĕсенче пытанса пурăнĕç.

Эсĕ, ывăлăм,

халăх шанчăкĕ пулăн,

халăх чунĕ-хавалĕ пулăн.

Халал сана.

Пĕр валĕрен çĕре çитер,

çĕр валĕрен пине çитер.

Муллă пул та хунавлă пул.

Халал сана.

 

Хăвăнтан аслисене пичче те,

хăвăнтан кĕçĕннисене шăллăм те.

Килте килти пек,

халăхра халăхри пек пул.

Çĕнĕ йăла ан кăлар,

асаттесемĕр йăлисене ан пăрах,

ватă çынна яланах сума су.

Халал та пил сана, ывăлăм.

 

Ютă çын юлташ тесен тăван те,

çывăх çын усал тусан тăшман те.

Çывăх çынран пулнă тăшман

■ Страницăсем: 1 2 3

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: