Елиххан калавĕ

Аркадий Ĕçхĕл | Поэма | 1938 | сунарçă | 9 396


1

Тĕлленмен те... Тĕлĕнтерчĕç, —

Хыпар çитрĕ ăнсăртран:

Ман ята та пичетлерĕç

Кăçал пысăк хаçатра.

 

Сăн та çапăнчĕ. Сухалăм

Тухнă ытлашши япшар.

Хаçата тытса вуларăм,

Тĕрĕс çырнă, суйса мар.

 

Карчăк сăмсине тĕртетĕп,

Хам ыйтатăп майĕпе:

— Старикку сан сĕтĕрнет-и

Килсĕр йытă урипе? —

 

Вăл мана çапла хăртатчĕ,

Тăвансемĕр, куллен-кун.

Халь ак пусăрнчĕ пăртакçă.

Хамăн та лăпланчĕ чун.

 

Çулсен шучĕ пур-ха манăн,

Ĕнтĕ — утмăл çиччĕре...

Утнă-çке, пайтах таптанă

Аслă, тӳсĕмлĕ çĕре.

 

Анчах çук, иртмен-ха ĕмĕр!..

Мухтанмасăр каласан,

Хам ĕçре эп, тăвансемĕр,

Хама майлă партизан.

 

Эп чăлаххăн çуралман çав,

Ĕмĕр кăххăм ӳсĕрмен.

Чунăмпа эп — йăлт сунарçă,

Ку килет вăл yесĕлрен.

 

Ĕç нумай, паллах, колхозăн —

Ферминче те уйĕнче.

Вăй хурса ĕçле, ан усăн

Тăван халăх мăйĕнчен.

 

Ĕçре пултăр, ан тив, шăрăх,

Тарĕ юхтăр çурăмран.

Карчăкăм каланă тăрăх,

Çыпăçуллă алă ман.

 

Мухтансассăн мухтанмалăх —

Ман çинче ĕç пĕр çĕклем:

Е ревизи, е пахалăх,

Е ытти комиссисем.

 

Ĕçпеле ан лак, ан чыхăн,

Утнă чух ан ыйăхла!

Сывлăха манне пит сыхă

Пĕр паха эмел сыхлать.

 

Çав эмелĕн сипĕ терĕш, —

Халăх умĕнчи хисеп.

Халăх тухтăртан та тĕрĕс

Çыннăн чĕрине сисет.

 

Чĕре, мĕн калас, кăра вăл,

Çирĕп, сывă та таса.

Таврара ман ятăм паллă, —

Мухтанмасăр каласан.

 

Çӳреместĕп йăмшакланнăн

Кукăр туяпа сĕнксе.

Кĕç стрелковăй кружока та

Чĕнсе кайрĕç çамрăксем.

 

Эп çакна пачах кĕтменччĕ,

Тĕлĕкре те тĕлленмен.

— Елиххан мучи, вĕрентчĕ, —

Теççĕ, — ху пек тĕл пеме.

 

Кайрăм, нимĕн те тăваймăн,

Харсăр çамрăк çынсемпе.

Пĕтĕм ик-виç хут хам майлă,

Тĕллемесĕр, алсемпе.

 

Çамрăксем ахах-тем тупнăн

Ахлатайрĕçĕ кăна.

...Елиххан мучи, ватсупнă,

Шăп лектернĕ вуннăна!

 

Йăнăшмасть сунарçă куçĕ,

Вăл тĕллет-ха кăйкăрла.

Ку, ачсемĕр, юптару çеç,

Чăн юмахĕ — малалла.

 

Чăн юмах пире кĕтет вăл,

Ун патне çитме васкар.

Юптарса ларма питех эп,

Тăвансемĕр, вăхăт мар.

 

Мĕн калас — сунарçă чунĕ, —

Кĕрхи кун килсе çитсен,

Чĕрене вĕри вут хунăн

Хускалать вăл тĕлкĕшсе.

 

Мучирен ĕç-пуç тăрлавĕ

Ун чух ан та кĕт вара.

Çакă чир вăл, çак йăла вăл

Йăхранах çапла пырать.

 

Мĕн тăвайăн? Кĕр çитсессĕн,

Тĕлĕкре те тилĕрсе,

Каскăн кашкăрсем сикеççĕ,

Юрт-юртаççĕ тилĕсем.

 

Пăшална вара çакатăн,

Çул тытатăн вăрмана.

Кил тĕлне те йăлт манатăн,

Пуçăнта — сунар кăна.

 

Çĕр тавра кайса килмелĕх

Вăрман тăрăх çӳресе,

Чăн та, пултăм эп телейлĕ,

Тытрăм тĕрлĕ кайăксем.

 

Ĕнтĕ халь калатăп хыттăн:

Карчăк, эс те хĕпĕрте,

Çĕр вунултă кашкăр тытрăм

Эпĕ хамăн ĕмĕрте.

 

Çĕр вунултă кашкăр чунĕ

Ылханать пуль халь мана.

Мулкачи-тилли — мĕн чухлĕ, —

Вĕсене эп шутламан.

 

Елиххан — «куштан сунарçă»,

Пултарать çав сунара.

Кашкăрсем халь курăнмаççĕ

Аллă çухрăм таврара.

 

Акă пĕринче çапла эп,

Ĕнтĕ кашкăр çук тесе,

Вăрманпа пырап, çул майăн

Куяна перкелесе.

 

Хушăран ларса канатăп,

Авăрлатăп чĕлĕме.

Çутçанталăкпа ытла та

Ырă-çке çав киленме.

 

Кунĕпе çапла çӳрерĕм,

Çума çакрăм виç куян.

Паяна çитет пуль терĕм,

Эп паянлăха пуян.

 

Вăрмана каç сĕмĕ çапрĕ;

Вăрман вăрттăн темĕнле

Пăшăл-пăшăл пăшăлтатрĕ, —

Сулăнтăм эп килелле.

 

Майĕпен кăна утатăп,

Хам çапах та, тилĕ пек,

Вăрман вăрттăнне сăнатăп

Хай сунарçă йăлипе.

 

Хам ĕшеннĕха, туятăп,

Пурпĕр меллĕн, ерипен

Çулсăр-мĕнсĕрех пыратăп

Йĕрĕх варĕ хĕррипе.

 

Сĕм вăрман ак тем систернĕн

Ĕнтĕ хытăрах шавлать.

Хул айне вăр-вар хĕстертĕм

Ик кĕпçеллĕ пăшала.

 

Малаллах хуллен утатăп

Ват сунарçă урипе.

Чарăнса татах тăнлатăп:

Шатăрт тунă сас пур пек...

 

Тинкеретĕп тимлĕн питĕ,

Çывхарать пек вăрттăн сас.

Унтан тĕксĕм вĕтлĕх витĕр

Мĕлке кайрĕ курăнса.

 

Шарт сикмерĕм. Шик витмерĕ

Ватă Елиххан чунне.

Пăшала вăр-вар çĕклерĕм,

■ Страницăсем: 1 2 3

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: