Электронлă вулавăш

Яковлев (Григорьевăна панулми сĕнет). Тархасшăн, Екатерина Васильевна, тутанса пăхсамăр пирĕн кучченеçе.

Григорьева. Тавтапуç, Иван Яковлевич. (Панулми çиеççĕ.) Ай тутлă çав панулмийĕ! Çăварта ирĕлет, шерпет сапнă тейĕн.

Яковлев Павăл, пире валли какай шӳрпи илсе килсе паратăн, пăру ашĕ тата чей.

Григорьева. Эпĕ çăмарта шурпи кăмăллатăп, Иван Яковлевич.

Яковлев. Екатерина Васильевна валли çăмарта шӳрпи илсе килетĕн, хамăра валли какай шӳрпи, ăнлантăн-и?

Павăл (кулкаласа). Ăнлантăм, сударь. (Каять.)

Григорьева. Сире, Иван Яковлевич, пур çĕртре те палаççĕ-и вара? Трактирта та лакейпа тахçан пĕлнĕ çын пек калаçатăр?

Яковлев. Ку вăл ман ямшăк.

Григорьева. Ямшăк? Эпĕ ăна трактирта ĕçлекен лакей тесе шутланă. (Кулать.) Ак ăçта вăл мыскара!

Яковлев. Манăн ямшăк чăн малтан сире валли апат кӳрсе панăран эпĕ хам та ăнланса илеймерĕм, ку мĕн тамаши-ха тетĕп.

Кăмăллăн кулса илеççĕ

 

Григорьева. Сирĕн ямшăкпа сĕмсĕррĕн усă курнăшăн каçарăр, тархасшăн, Иван Яковлевич? Темле, аван мар пулса тухрĕ. Пите пĕçертекен вăтанăва тӳссе лариччен çĕр шăтăкне анса кайăп çав, тупата...

Яковлев (кулать). Павăл вăл хăй те ялти пĕр шутник! Хе-хе-хе!

Григорьева (Яковлев çине кăмăллăн пăхса). Апла пулсан кӳренес çук вăл мана. Пĕрех эпĕ унран каçару ыйтма тивĕç. Тупрăм-çке хама валли ӳкĕнмелли... Сирĕн умăрта намăса кĕтĕм... Тархасшăн, мана сĕмсĕр тесе ан питлĕр, Иван Яковлевич. Атă кунчи ăшне чикнĕ пушшине халь анчах асăрхарăм, халь анчах вăл ямшăк пулнине ăнласа илтĕм.

Яковлев (Григорьева çине ăшшăн-ăшшăн пăхса). Эпĕ вара сирĕн çине пăхса тăранаймастăп, Екатерина Васильевна. Пăхнăçемĕн пăхас килет. Тавах Турра çак тĕлпулушăн. Тĕлĕнмелле тĕлпулу. Асăнман-туман çĕртен, ак сана, иксĕмĕр ик енчен килтĕмĕр те чарăнтăмăр ял хĕрринче ларакан трактира... Эппин, Турă хушнă пире тепĕр хут тĕл пулма.

Григорьева (Яковлев çине вăтанса пăхать). Сире тĕл пулнăран манăн чунăм пĕлĕтре вĕçет, Иван Яковлевич. Ман пит-куç пĕçерет сире курнăран.

Яковлев. Миçе çул эпир пĕр-пĕрне курманни?

Григорьева. Чылай пулать, Иван Яковлевич.

Яковлев. Ăçтан эсир халь капла? Килетĕр-и, каятăр-и?

Григорьева. Чĕмпĕртен таврăнатăп.

Яковлев. Ăçта пултăр Чĕмпĕрте? Тăван-пĕтен патне хăнана кайнăччĕ-и?

Григорьева. Шкул ĕçĕпе кайнăччĕ. Илья Николаевич Ульянов патĕнче пултăм.

Яковлев. Тĕл пулайрăр-и? Атту вĕт Илья Николаевича тытма хĕн, хӳри кĕске унăн. (Çăмăллăн кулса илет.) Ман хăраххăм, Илья Николаевич ытларах чухне кĕпĕрне тăрăх тухса çӳреме юратать. Илья Николаевичпа иксĕмĕрĕн çитсе курман кĕтес юлман пуль Чĕмпĕр кĕпĕрнинче...

Григорьева. Турă пулăшрĕ пулас, куннехинче Илья Николаевич тухса кайма ĕлкĕрменччĕ, вăхăтлă çитсе ĕлкĕртĕм.

Яковлев. Ыйтăвăрсене татса парайрăр-и?

Григорьева. Калама çук ырă çын-çке вăл Илья Николаевич! Эпĕ инçетри ял шкулĕнчен килнине пĕлсен хăй ĕçне пăрахсах ман ыйтăва татса пачĕ. Ырă çынсем пулаççĕ те, Илья Николаевич пеккине тĕл пулман эпĕ халиччен те. Эпĕ унăн тăванĕ тейĕн. Апат çитерсе, чей ĕçтерсе хапха умне тухсах ăсатса ячĕ. Мăшăрĕ Мария Александровна та питĕ тарават хĕрарăм иккен. Пĕр курман çынна çапла пысăк чыс туни мана хытă тĕлĕнтерчĕ.

Яковлев. Пĕр сăмахпа калăсан, хамăр çын вăл Илья Николаевич. Тăван атте пек çывăх вăл маншăн.

Григорьева. Вырăс çынни чăваша çапла çывăха хунăшăн чĕререн хĕпĕртерĕм, хытă савăнтăм.

Яковлев (Григорьева çине кăмăллăн пăхса). Эсир пачах та улшăнман, Екатерина Васильевна.

Григорьева (куларах). Эсир вара самай çуталнă, Иван Яковлевич.

Яковлев. Чăнах-и?

Григорьева. Эсир халь вĕреннĕ чухнехи пек çамрăк каччă мар, кĕрнеклĕ çамрăк арçын. Хусанти университетра вĕреннĕ чухне мăйăх ӳстереттĕрччĕ, халь сăн-питĕр сирĕн çап-çутă.

Яковлев (хĕр çине ăшшăн пăхса). Эсир мана мăйăх ӳстернĕшĕн пĕрмай ятлаттăрччĕ вара, Екатерина Васильевна, мĕншĕн тесен...

Григорьева (вăтанарах). Мĕншĕн тесен сăмсана кăтăклатчĕç вĕсем манăнне... Ахăртнех, сире урăххи те асăрхаттарнă пулас ун пирки?

Яковлев. Ватăлсан сухалпа çӳрĕп-ха тесе хырса пăрахрăм мăйăха. (Ăшшăн кулса илет.)

Григорьева. Тĕрĕс тунă. Эсир сухалсăр та хитре, Иван Яковлевич.

Яковлев. Тавтапуç ырă сăмахшăн, Екатерина Васильевна. Каçарăр та тĕлсĕр ыйтушăн, качча тухман-и-ха эсир?

Григорьева (Яковлев çине пăхса кăмăллăи кулать). Илекен çук. Тиркеççĕ. Ватта юлтăм пулмалла.

Яковлев. Сире тиркеççĕ-и? Пулма пултараймасть. Хам çӳллĕш нухрат купаласа хурсан та ĕненместĕп ку сăмаха, Екатерина Васильевна.

Григорьева. Шӳтлетĕп эпĕ, Иван Яковлевич.

Яковлев. Çемьеллĕ эппин эсир?

Григорьева. Ирĕкри кайăк эпĕ, Иван Яковлевич. Ăçта вĕçсе каяс килет — çавăнта каятăп. Хăш турат çине ларса юрлас килет çав турат çине ларса юрлатăп.

Яковлев. Качча тухма васкамастăр эппин?

Григорьева (куларах). Пулас упăшка чӳречерен пырса шаккасса кĕтетĕп.

Яковлев. Шансах тăратăп, кĕтсе илетĕрех эсир çав телейлĕ саманта.

Григорьева (Яковлев çине ыйтуллăн пăхса). Кам пĕлет çав...

Яковлев. Ĕçлессе ăçта ĕçлетĕр, хăвăр ял шкулĕнчех-и?

Григорьева. Ăçта ĕçлемелле ĕнтĕ тата?

Яковлев. Эпĕ иртнĕ эрнере кăна сирĕн шкулта пултăм, курмарăм-çке.

Григорьева (именсе). Вăтантăм эпĕ сире курăнма, Иван Яковлевич...

Яковлев. Вăтантăм? Манран вăтантăр-и?

Григорьева. Коридорта расписанисем пăхса тăнă вăхăтра эсир пĕччен кăначчĕ, пур пĕрех сирĕн пата пыма хăяймарăм,..

Яковлев. Ман патăма пыма хăяймарăр-и? Ай, Кĕтерук. Ай, Катя! Ай, Екатерина Васильевна!.. Ют çынсем мар вĕт эпир сирĕнпе. Ытла сăпайлă çын эсир, çав таранчченех вăтанчăк пулма юрать-и вара? (Хĕр çине кăмăллăн пăхса.) Ăçтаччĕ вара эсир ун чухне?

Григорьева (аванмарланса). Шкул ачи пек кăмака хыçĕнче пытанса тăтăм сире курăнмасăр.

Яковлев. Хăвăрт манса кайнă вара эсир иртнисене, Екатерина Васильевна.

Григорьева. Иртнисем манăçманнине пула пытантăм та эпĕ сиртен, Иван Яковлевич.

Яковлев. Эпир вĕт сирĕнпе Чĕмпĕрти гимназире вĕреннĕ чухнех паллашнă. Хусанта вĕреннĕ чухне пирĕн туслăх чăн çӳлти шая çитрĕ, юратăва куçрĕ. Эпĕ сире чун-чĕререн юратса пăрахрăм ун чухне. Пĕрлехи илемлĕ вăхăтсем паян кунччен те манăçмаççĕ.

Григорьева. Çав илемлĕ вăхăтсене каялла кăна çавăрса килесчĕ те, пурнăçа юмах тума май çуккă...

Яковлев. Енчен те эсир ун чухне манăн арăм пулма килĕшнĕ пулсан, эпир тахçанах арлă-арăмлă пурнăмалли çынсем, ачасем те сак тăрăх чупнă пулĕччĕç... (Кăмăллăн кулса илет.) Анчах килĕшмерĕр. Вĕренсе тухмасăр пуç çине шур пĕркенчĕк пĕркенместĕп терĕр. Ку вара мана пуçран чукмарпа çапнă пекех пулчĕ. Чылай вăхăт тăна кĕреймесĕр çӳрерĕм.

Григорьева. Хăравçă пулнă эпĕ ун чухне, качча тухсан пĕлӳ илеймесрен хăранă. Юлашки курсра вĕренеттĕмччĕ, çемье пурнăçĕ мар, пĕлӳ илес шухăшчĕ ун чухне ман пуçра.

Павăл вĕри апат илсе килет.

 

Павăл. Тархасшăн, Иван Яккăльчă, акă эсир ыйтнă какай шӳрпи!

Яковлев. Тавтапуç. Мĕншĕн шӳрпе пĕр чашăк кăна?

Павăл (шӳтлесе). Икĕ чашăк шӳрпе çиесшĕн-и вара эсир, сударь?

Яковлев. Хăвна валли мĕншĕн илмерĕн?

Павăл. Эпĕ сире чăрмав кӳрес мар терĕм, уйрăм лартăм. Кӳренместĕр пуль, сударь?

Яковлев (кулкаласа). Ай, Павăл... Павăл Константинчă!

Павăл. Шаркку тепĕртакран илсе килетĕп.

Яковлев. Юрать.

Павăл (Григорьевăна). Акă сире валли çăмарта шӳрпи, сударыня. (Тулли чашăкне Григорьева умне лартать.)

Григорьева. Тавтапуç. Эсир мана каçарăр, тархасшăн, Павел Константинович. Мана апатланма пулăшнăшăн акă манран чейлĕх укçа. (Павăла вак укçа парать.)

Павăл. Тавтапуç, сударыня. Апачĕ тутлă пултăр.

Григорьева. Тавтапуç. (Павăл каять.) Кампа çӳретĕн, çав пулатăн тени тĕрĕсех иккен вăл. Сирĕн ямшăкăр та хăвăр пекех ăслă пуçлăскер, Иван Яковлевич.

Яковлев (ассăн сывласа янă хыççăн). Ямшăк ман сăмахран тухмасть, анчах эсир ун чухне эпĕ епле йăлăнсан та ӳкĕте кĕмерĕр, Екатерина Васильевна.

Григорьева. Эпĕ ун чухне калама çук пысăк йăнăш тунине кайран çеç ăнланса илтĕм, Иван Яковлевич. Халь ак чавса çывăх та... Иртнине каялла çавăрса килме май пулсан, çур ĕмĕре панă пулăттăм çав асамçă этеме. Анчах иртни каялла таврăнмĕ. Мĕн чухлĕ куççуль тăкман-ши эпĕ кайран хама хам ӳпкелесе... Хама хам вăрçса-ятласа. . Вăт мĕнле пулать вĕт пурнăçра, Иван Яковлевич. Турă мана телей парасшăн пулнă ун чухне, эпĕ ăнланман, çавăнпа телейсĕр тăрса юлтăм. Паян кунччен те телейсĕр. Ӳлĕм те телейсĕрех иртĕ манăн пурнăç. Каçарăр, Иван Яковлевич, ӳкĕнӳ капланчĕ кăкăр кăшкарне... (Пичĕ тăрăх юхса анакан куççульне кĕсйинчен сăмса тутăрĕ кăларса шăлса илет.) Каçарăр, кăмăл хуçăлчĕ.

Яковлев. Эпĕ сире çемьеллĕ пуль тенĕ...

Григорьева. Хăтана çӳрекенсем пулчĕç, халь те килсе çӳрет пĕри, анчах ман чĕрере вĕсем валли вырăн çук.

Яковлев. Мĕншĕн ун пек калатăр, Екатерина Васильевна?

Григорьева (ун-кун пăхкаласа илет). Кунта çывăхра никам та çук, хамăр çеç, çавăнпа та пытарса тăмастăп, куçкĕрет калатăп: эпĕ пĕр сире çеç саватăп, Иван Яковлевич. Эпĕ сире, эсир манран уйрăлнă хыççăн та юратма пăрахман. Эпĕ паян кун та ĕмĕт-шухăшпа сирĕнпе. Сирĕнпе сывлатăп. Сирĕнпе канашлатăп. Сирĕнпе пурăнатăп. Эсир яланах ман чĕремре. Эпĕ сирĕн патра темиçе хутчен те çыру çыртăм, анчах хурав кĕтсе илейместĕп паян кунччен те...

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн