Софья Савнеш: Планета ҫинчи тӗлӗнмелле чӗрчунсем

Софья Савнеш24.10.2014 21:083880 хут пӑхнӑ

Планетӑри тӗлӗнмелле чӗрчунсем мӗнлерех вӗсем? Тӗрӗссипе, кашниех илемлӗ, хӑйне евӗрлӗ.

Тӗнчери чи вӑйлӑ чӗрчун - копопед. Чӑннипе, вӑл чи вӑйли пулнине ӗненме те йывӑр. Ара, кӗлетки 10 миллиметр тӑршшӗ кӑна-ҫке-ха. Ҫитменнине, вӑл тӗнчери чи нумай клеткӑллӑ чӗрчун. Вӑл чӗрчунсенчен кӑна мар, урапаран (автомашина) та 10-30 хут вӑйлӑрах.

Маляри вӑрӑмтуна ами вилмелле хӑрушӑ. Вӗсем вӑтамран ҫулталӑкне планета ҫинчи 1 миллиона яхӑн ҫынна вӗлереҫҫӗ.

Чи наркӑмӑшли – кубомедуза. Унӑн 60 чӗрне, кашниех 4,5 метра яхӑн. Чӗрнинче 60 ҫынна вӗлермелӗх наркӑмӑш пур.

Тӗнчери чи хӑвӑрт чӗрчун – сапсан кайӑк. Вӑл сехетре 321 ҫухрӑм хӑвӑртлӑхпа вӗҫме пултарать.

Планета ҫинчи чи вӑрӑм чӗрчунсем – немертин хуртсем. Вӗсем 55 метр таран пулаяҫҫӗ.

Тӗнчери чи ҫӳллӗ чӗрчун – жираф. Унӑн ҫӳллӗшӗ 6 метра яхӑн. Эппин, вӑл икӗ хутлӑ ҫурт тӑршшех.

Тӗнчери чи пӗчӗк чӗрчун вара – мимарида тӗкӗлтура. Вӗсем 0,46 миллиметр калӑпӑшлӑ ҫеҫ.

Чи ватӑ рептили – галапагос тимӗр шапи. Вӑл 175 ҫул пурӑнма пултарать. Анчах ку рекорд мар-ха. Чӗрчунсен хушшинче 406 ҫул пурӑнаканни те пур. Вӑл – океан венусӗ.

Чи шавлӑ чӗрчун – тинӗс кичӗ. Вӑл чи шавлӑ сасӑсем кӑларать. Вӗсем 188 децибила ҫитме пултараҫҫӗ. Пӗр сӑмахпа, кӑвак китсен сассине 800 ҫухрӑмран илтме пулать.

Чи ӑслӑ чӗрчун – шимпанзе. Ун хыҫҫӑн – дельфин.

Чи ҫӳлте вӗҫекен кайӑк – ту хурӗсем. Вӗсем 10 000 метра яхӑн ҫӳллӗшӗнче вӗҫме пултараҫҫӗ.

Тинӗсре чи хӑвӑртти – тинӗс сысни. Вӑл сехетре 56 ҫухрӑм хӑвӑртлӑхпа ишме пултарать.

Ҫӗр ҫинче чи мӑранни – пахча шуйӗ. Вӑл сехетре 48 метр ҫеҫ кайма пултарать.