Николай Иванович Ашмарин.
Николай Иванович Ашмарин 1920-1923-мӗш ҫулсенче Чӗмпӗрте пурӑннӑ, Чӗмпӗр чӑваш халӑх вӗрентӳ институтӗнче ӗҫленӗ, унта чӑваш чӗлхин теорилле курсне (е ҫавнашкал темиҫе курса) илсе пынӑ (студентсене вӗрентнӗ). Ман шутпа, ҫак пӗчӗк ҫеҫ пуплерӗшре палӑртнӑ информаци кашни ҫыншӑнах шутсӑр кӑсӑклӑ пулмалла. Шел пулин те, пире шкулта чӑваш историне пачах та вӗрентмеҫҫӗ е сахал вӗрентеҫҫӗ, ҫавна кура ҫакнашкал информацисем кашни чӑвашӑн оперативлӑ астӑвӑмӗнче ҫирӗпленнӗ теме май ҫук.
Малалла...
Чӑваш Республикин патшалӑх парнине памалли ӑмӑртӑва 2017 ҫулшӑн сӑмахлӑхпа ӳнер енӗпе икӗ ят тӑратнӑ. Ӳнер енӗпе ҫӗршыври паллӑ ӑста - Раҫҫей Федерацийӗн мухтавне тивӗҫнӗ художник Праски Витти (Виталий Петров). Литература енӗпе — чӑваш халӑх писателӗ Анатолий Кибеч.
Анатолий Кибечӗн премие тӑратнӑ «Кашни ҫын вӑл — хӑй тӗнче» роман-хроникине (Шупашкар, «Ҫӗнӗ вӑхӑт», 2017, 500 экз.,716 хутъен) тимлесех вуласа тухрӑм. Кӗнеке (авторӗ хӑй уйӑрман пулсан та) расна икӗ пайран тӑрать.
Солнце ялӗнче Газ кӗртнине уявлани.
Чӗмпӗр хулине чи ҫывӑхра вырнаҫнӑ чӑваш ялӗ тесен, нумайӑшне асӑнма пулать. Вӗсенчен хӑшӗсем Чӗмпӗр хула тӑрӑхӗн территорийӗчех вырнаҫнӑ. Акӑ Аэропорт ҫывӑхӗнчи Баратаевкӑнах илер. Унта пурнакансенчен 32% — чӑвашсем. Ҫав тӑрӑхри Новосельдинскире — 29%, Кротовкӑра — 37%, Каменкӑра — 64%, Лаишевкӑра — 28%. Тата ытти те.
Ҫапах та кунашкал тӗслӗхсене чӑн-чӑн чӑваш ялӗсем теме иртерех-ха.
Как-то средневековый художник искал натурщика, кто бы позировал ему при создании образа Иисуса Христа и после долгих и мучительных поисков, проб и ошибок, ему это наконец удалось, счастье улыбнулось ему, как выразились бы сейчас: фортуна повернулась к нему лицом. Мужчина, к которому он обратился со своей, странной на взгляд обывателя, просьбой, после небольших препирательств, согласился позировать за некоторое вознаграждение и художник, назвав адрес своей мастерской, удалился, окрылённый удачей.
Кӗнеке вуласси пирӗн ҫершывра иртнӗ ӗмӗрте юлчӗ пулас. Астӑватӑп халӗ иртнӗ ӗмӗрте кӗнеке вулассипе эпир пӗрремӗш вырӑнтаччӗ тӗнчипе. Паянхи кун пурте интернета куҫрӗҫ вара. Мӗн каласан та, нимӗнле интернет та чӑн кӗнекене ылмаштараяс ҫук, ҫыру ҫырмашкӑн вара пачах пӑрахрӑмӑр, ҫыру ҫырма-и, смска ҫырнӑ чухне те виҫӗ сӑмахра хӑшӗсем ултӑ йӑнӑш тӑваҫҫӗ. Ҫыру ҫырасси клавиатура тӑрӑх пӳрнесемпе чупасси мар вӗт, тата шухӑшлас та пулать. Швейцари патшалӑхӗнче мобильле телефон пирӗн патрипе танлаштарнӑ хушӑра, вунӑ ҫул та маларах пулнӑ-ши, ҫыру ҫырасси вара чакман пӗртте.
Ӗнер МИХсенче Юрий Исаева вӗренӳ институчӗн ректорне лартасси пирки хыпар тухрӗ. Паллах, паянхи сӑмах Юрий Николаевич ҫинчен мар пулӗ. Калаҫу чӑваш чӗлхи пирки. «Правда ПФО»-ри комментарисене вуланӑ хыҫҫӑн ман пӗр шухӑш кӑна ҫуралать: эпир, чӑвашсем, хамӑр чӑваш чӗлхипе, мӗн, выльӑхран та япӑхрах-им? Чӑвашӗсем хӑйсен пуҫӗсене мӗнле кӑна ҫӗкле пуҫлаҫҫӗ, хӑйсен прависем пирки аса илтереҫҫӗ — вӗсене тӳрех е Китая (тӗслӗхрен, мана) е Турцие хӑвалаҫҫӗ.
Вулаканӑн кӗскен ҫырса пыни
«Сувар» хаҫатра 2018-мӗш ҫулхи пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнчи 11-мӗш номерӗнче Ренат Харис паллӑ тутар сӑвӑҫӑн «Мӗлке» публицистикӑллӑ поэмӑн чӑвашла куҫарӑвне чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай пичетленӗ.
Ҫак илемлӗ литература произведенине тулли кӑмӑлпа вуласа тухрӑм. Поэмӑри содержани, пӗлтерӗшпе форма кирлӗ вырӑнтах. Литература илемлӗхӗ, гармони та чуна савӑнтарать.
Публицистика, актуаллӑх, ҫивӗчлӗх — паянхи куншӑн паха пулни — питӗ паха.
(Попытка апробации метода анализа при рассмотрении поэзии Сувар Эрдивана, Габдуллы Тукая, Константина Иванова-Кашкр)
В основе развития мира лежит универсальная дихотомическая проблема «ВОСТОК-ЗАПАД». Она связана не только с планетарными астрономическими и географическими аспектами, но необъяснимым, мистическим образом охватывает все стороны человеческого бытия и сознания. Так, даже в настоящее время для стран Востока характерна большая степень авторитаризма, преобладание мужского начала, демонстрация жесткой иерархии законов, большая категоричность в морально-этическом плане, приоритет коллективного начала в ущерб индивидуальному, - тогда как западные страны пропагандируют демократические принципы общественного устройства, толерантность, уравнивание в правах мужчин и женщин, признание прав меньшинства, прав личности как индивидульного члена общества и т.
(кунҫыру типтерӗнчен, 2018, пуш, 24)
Чӗмпӗрти таврапӗлӳҫӗсен 25-ҫуллӑх уявне паллӑ тӑвасси пирки Николай Казаковпа пӗлтӗрех калаҫса килӗшнӗччӗ. Уява ирттересси виҫ-тӑват кун юлсан Николай Кондрашкин йыхравларӗ, сире ҫула май Тимсӗрҫене илсе каятӑп тесе хытарчӗ. Ун хыҫҫӑнах Олег Мустаев ыйтрӗ: «Килетӗр-и. Кӗтетпӗр. Эсӗр килсен эпӗ хамӑн ӗҫ планне улӑштарсах кӗтсе илетӗп», — терӗ.
Кам каять-ха чӗмпӗрсен канашлӑвне тесе СЧК председателӗпе Сергей Сорокинпа калаҫатӑп.
Процесс становление автономии и государственности чувашского народа в 1917-1925 годах полон загадок и темных пятен. Широкой общественности практически не знакомы чувашские деятели тех времен и произошедшие события, среди научной общественности нет целостной и непротиворечивой исторической картины. Слабо проанализированы внутренние причины и мотивация участников людей, принимавших судьбоносные решения для чувашской нации, так и других народов России.
Одним из таких принципиальных вопросов – это предложение Сталина чувашским левым эсерам в апреле 1918 года Даниилу Эльменю и в мае т.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (14.09.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 766 - 768 мм, 6 - 8 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 0-2 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
Ашмарин Чӗмпӗрте
«Этем тӗнчи — халсӑр шӑтӑк кимӗ ҫеҫ...»
Маска, я тебя знаю?
Чӑвашсем выльӑхран та начартарах-ши?
«Мӗлке» публицистикӑллӑ поэмӑн чӑвашла куҫарӑвӗ
Зачем Сталин весной 1918 года предлагал чувашам свою республику?
+10.3 °C