Ӗнер эп «Хастарлӑх ҫӑлкуҫӗ» видеосӑвӑсен ӑмӑртӑвне ярса панӑ пур ӗҫе те хакласа тухрӑм. Ҫак хаклав чылай шухӑш ҫуратрӗ. Петӗр Хусанкай каланӑ сӑмах чӑна тухӗ-ши? Эпир, чӑвашсем, чӑн та пулатпӑр-ши? Е хальхи «пур»-па пирӗн кун-ҫул вӗҫленӗ?
Ӗҫсене хакланӑ май мӗн сӑнама тӳр килчӗ-ха? Тӗрӗссипе каласан 90% хӑйсен ӗҫне ячӗшӗн кӑна тунӑ. Ачи сӑвӑ каланӑ чухне такӑннӑ — темех мар пулас, ҫапла та каять... Мӗнле пур, ҫавӑн пек ярса панӑ. Тепӗр хут ӳкерме ӳркеннӗ. Пирӗн ҫак ӑмӑрту тем тесен те-ҫке, пӑхмасӑр лайӑх калакансен конкурсӗ мар. Шӑп та лӑп видео техникипе усӑ курса сӑвва чи лайӑх каланине ҫырса илмелли. Ӳкер эс ӑна пӗр виҫӗ-тӑватӑ хут та кайран суйласа чи лайӑххине ярса пар. Кулленхи пурнӑҫра та ҫак ҫынсем ман шутпа ячӗшӗн кӑна пурӑнаҫҫӗ, ҫавӑнпа та эпир вырӑссем пек те тутарсем пек те аталанаймастпӑр. «Ячӗшӗн» пурӑнатпӑр...
Пӗр япалана эп ниепле те ӑнланма пултараймастӑп. Хӑш-пӗр ӗҫре видео ҫырнӑ вӑхӑтра вӗрентекенсен сассисем те ҫырӑнса юлнӑ. Леш, хайхи «Начали» текеннисем. Калас пулать — чӑвашла ирттерекен конкурссене 99% чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсем хутшӑнаҫҫӗ.
Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Шупашкарти «Спартак» спорт шкулӗнче Владислав Ильин вице-адмиралӑн парнисене тата ятран хатӗрленӗ чӑвашла медалӗсене ҫӗнсе илессишӗн республика шайӗнче пуҫласа волейбол турнирӗ иртнӗ. Унта Комсомольски, Шупашкар, Канаш, Тӑвай районӗсенчи ҫамрӑксем хутшӑннӑ.
Владислав Ильин Комсомольски районӗнчи Шурут Нурӑс ялӗнче 1948 ҫулта ҫуралнӑ. Хӗсмете вӑл шыв айӗнчи атом кимӗре электронавигаци ушкӑнӗн командирӗнчен пуҫланӑ. Кӑштахран ӑна атомлӑ кимӗ командирне лартнӑ. Ҫарпа тинӗс академине вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн 34 ҫулти Владислав Ильин шыв айӗнчи ракета крейсерӗн командирӗ пулса тӑнӑ. 1994 ҫулта пирӗн ентешӗмӗре Ҫарпа тинӗс флочӗн Тӗп штабӑн пуҫлӑх ҫумӗн тивӗҫне шаннӑ. Ҫулталӑкран вӑл пӗрремӗш заместителе ҫитнӗ.
Ӗнер федерацин Атӑлҫи округӗнчи регионсем хушшинче биатлон енӗпе чемпионат иртнӗ. Унта Чӑваш Енри спортсменсем те хутшӑннӑ.
Унта тӗнчере ят-сум илнӗ биатлонисткӑн Татьяна Акимован мӑшӑрӗ Вячеслав Акимов палӑрнӑ. Вӑл уйрӑм тупӑшассинче тата спринтра чемпион ятне тивӗҫнӗ. Пасьютра Вячеслав Акимов бронза медаль ҫӗнсе илнӗ.
Михаил Вансяцкий журналист «Фейсбукри» хӑйӗн страницинче хыпарланӑ тӑрӑх, Чӑваш Еншӗн старта тӑнисем татах пулнӑ. Павел Охотниковпа Евгений Петров пирӗн республика чысне хӳтӗленипе пӗрлех Мордва Республикишӗн йӗлтӗр йӗрӗ ҫине тухнӑ. Павел Охотников спринрта бронза медале тивӗҫнӗ, пасьютра — кӗмӗл, Евгений Петров уйрӑм тупӑшассинче кӗмӗл медальлӗ пулса тӑнӑ.
Елчӗк районӗ 90 ҫул тултарнине халалласа «Улӑп» спорт керменӗнче профессилле панкратион енӗпе тӗнчери ӑмӑрту иртнӗ. Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗ хыпарланӑ тӑрӑх, унта пухӑннӑ Раҫҫей, Азербайджан, Кӑркӑс спортсменӗсем Елчӗк тӑрӑхӗнче ҫуралса ӳснӗ, самбо, каратэ, джиу-джитсу енӗпе Мускав тата Азипе Еврази чемпионӗ ята тивӗҫнӗ Олег Захаров кубокӗшӗн тупӑшнӑ. Пухӑннисене Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗн председателӗ Олег Мустаев тата ыттисем ӑнӑҫу суннӑ.
Ун пек ӑмӑрту Елчӗк районӗнче пӗрремӗш хут иртнӗ. Спортсменсем валли 8 кӗтеслӗ ринг йӗркеленӗ. Турнирта тӗрлӗ ҫӗршыври 77 кило таякан 14 спортсмен вӑй виҫнӗ. Пӗрремӗш вырӑна Мускав облаҫӗнчи Шамиль Рамазанов йышӑннӑ. Кӑркӑс спортсменӗ Алманбет Жаныбеков 2-мӗшне тухнӑ. Чечен Республикин спорт мастерӗн кандидачӗ Ислам Дадаев — 3-мӗш. Куракансем Елчӗк районӗнчи Лащ Таяпара ҫуралса ӳснӗ Геннадий Дмитриев (вӑл — ветерансем хушшинчи самбо енӗпе тӗнче чемпионӗ) тата Кӑркӑстанри Калдарбек Касимов раундне те кӑсӑкланса йышӑннӑ. Пилӗкшер минут пыракан 2 раундра та пӗр пек паллӑ пухса иккӗшӗ те ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ.
Ҫак уйӑхӑн 22—28-мӗшӗнче Сочире Пӗтӗм тӗнчери хӗллехи виҫҫӗмӗш ҫар вӑййи иртет. Паян биатлонистсем: арҫынсем те, хӗрарӑмсем те — спринтра старта тӑчӗҫ. Арҫынсенчен пӗрремӗш вырӑна Раҫҫей спортсменӗ Максим Цветков тухрӗ.
Раҫҫей биатлонисткисенчен пиллӗккӗн ӑмӑртрӗҫ. Ҫав шутра Чӑваш ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ Татьяна Акимова та пулчӗ. Спринтра вӑл иккӗмӗш вырӑн йышӑнчӗ. Бронза медале те, сӑмах май, Раҫҫей спортсменки — Ульяна Кайшева — йышӑнчӗ.
Татьяна Акимова икӗ хутчен те мишене тӗл лектерчӗ. Анчах хӑвӑртлӑхпа вӑл Словени спортсменкине Тея Грегорина ҫитеймерӗ. Тӑрса пенӗ чухне Тея Грегорин васкамасӑр тӗллерӗ пулин те чупассипе чи вӑйли пулчӗ, ҫавна май вӑл финиша хӑвӑрт ҫитсе ылтӑн медале тивӗҫрӗ.
Паянхи кун пирӗн «Хастарлӑх ҫӑлкуҫӗ» видеосӑвӑсен конкурсне пӗтӗмлетмеллеччӗ. Шел те, 23 сехет ҫитрӗ пулин те кам мала тухнисене, кам парне илме тивӗҫлисене эпир хальлӗхе калаймастпӑр. Пахалас ӗҫ халӗ те вӗҫленмен-ха. Ҫавӑнпа та пӗтӗмлетӗве кӑштах куҫарма тивӗ — пуш уйӑхӗн 7-мӗшне.
Ҫак вӑхӑт тӗлне эпир нарӑсӑн 6-мӗшччен ярса панӑ пур видеосене те вырнаҫтарма ӗлкӗртӗмӗр (вӗсемпе эсир «Шкул ТВ» интернетри телеканалта паллашма пултаратӑр, пурӗ 650 яхӑн ӗҫ) тата хутшӑнакансен карточкисене пӗр вырӑна пухма. Хальхи вӑхӑтра эпир чи лайӑх ӗҫсене суйлатпӑр — ку ӗҫре видеосенчен ҫуррине ытла пӑхса тухнӑ ӗнтӗ. Кайран вара чи лайӑххисене ытти хаклавҫӑсене пӑхса тухма парасшӑн. Вӗсем те хакланӑ хыҫҫӑн вӑтам балл шутласа кӑларса малти вырӑнсене палӑртӑпӑр. Парне илме тивӗҫлисене кашни ушкӑнра 10-шар ӗҫ палӑртас шухӑшлӑ. 1-мӗш вырӑна 1 ӗҫ тивӗҫӗ, 2-мӗшне — 2; 3-мӗшне — 3 ӗҫ. Тата тӑватӑ ӗҫе хавхалантару парнипе савӑнтарӑпӑр. Ҫапла май 50 хутшӑнакана чыслас шухӑшлӑ (5 ушкӑн; кашнинче 10 ӗҫ).
Ӑмӑрту статистики пирки.
Татьяна Акимовӑшӑн Австрири Хохфильцен хулинче хӗрарӑмсен эстафети енӗпе енӗпе иртнӗ тӗнче чемпионачӗ ӑнӑҫсӑр вӗҫленнӗ. Пирӗн ентеш йӗлтӗр туййине хуҫнӑ, ун чухне хӑйӗн винтовкине ҫӗмӗрме пултарнӑ.
Ӑмӑрту нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче иртнӗ. Пирӗн ҫӗршыв чысне Ольга Подчуфарова, Светлана Слепцова, Ирина Старых тата Татьяна Акимова хӳтӗленӗ. Пирӗн Татьяна старта тӑваттӑмӗш тухнӑ. Шел те, унпа ҫакнашкал пӑтӑрмах пулса иртнӗ.
Татьяна ӳкнӗ хыҫҫӑн пӑшӑрханнине ирттереймен. Вӑл винтовкӑран пенӗ чухне тӑватӑ хутчен йӑнӑшнӑ. Ӑмӑртура Германи пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Кайран — Украина, Франци.
Шӑматкун, нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, «Лыжня России-2017» (чӑв. Раҫҫей йӗлтӗрӗ-2017) ятпа йӗлтӗрҫӗсен старчӗ иртнине Чӑваш халӑх сайтне вулакансем те пӗлеҫҫех ӗнтӗ. Республикӑри министерствӑсемпе ведомствӑсенче тӑрӑшакансем те унта яланхиллех хастар хутшӑннӑ. Ҫулсерен йӗркелекен массӑллӑ спорт мероприятие пухӑнакансем мӗнпе те пулин уйрӑлса тӑма тӑрӑшаҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн Информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерствин сайтӗнче вырнаҫтарнӑ хыпарпа пӗрле лартнӑ сӑн ӳкерчӗксенче Хӗл Мучи тумӗ тӑхӑннӑ арҫынна та, чӑваш тумӗллӗ кинемие те асӑрхама тиврӗ. Капла капӑрланса йӗлтӗр йӗрӗ ҫине тӑракан, ҫулне кура мар ӳрӗк хӗрарӑм ытти чухне те пулнӑччӗ. Кӑҫал тата пӗри, ҫамрӑках мар арҫын, ҫӑпата сырса йӗлтӗрпе тухнӑ. Тумпа ыттисенчен уйрӑлса тӑракансене хавхалантарнипе хавхалантарманни паллӑ мар — кӗске хыпарта ун пирки асӑнман.
Нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри «Йӗлтӗр йӗрӗ» спорт уявӗ иртнӗ. Кӑҫал, пӗлтӗрхи пекех, Шупашкарта вӑл аэропорт ҫывӑхӗнче йӗркеленнӗ. Хальхинче спорт уявне 13,5 пин ытла ҫын хутшӑннӑ.
Чи малтан VIP-чупу пулнӑ. Унтан ыттисем старта тухнӑ. Финиша ҫитичченех вӗсемпе пӗрле хаски йытӑсем чупнӑ.
Спорта юратакансем 3, 5 тата 10 ҫухрӑмлӑ дистанцисене парӑнтарнӑ. Чи аслӑ тата чи кӗҫӗн спортсменсем те парнеллӗ пулнӑ. Кӑҫал чи аслисем 84-ри Леонид Никифоровпа Вера Орлова пулнӑ. Чи пӗчӗкки вара — Шупашкарти 144-мӗш ача пахчине ҫӳрекен Дарья Иванова. Вӑл 2,5 ҫулта кӑна.
Сӑмах май, кӑҫал пирӗн республикӑра «Йӗлтӗр йӗрӗ» старта пӗтӗмпе 60 пин ытла ҫын тухнӑ.
Нумаях пулмасть Шупашкарта «КЭС-баскет» ятпа шкулти баскетбол лигин регионти тапхӑрӗ иртнӗ. Ҫавна май «Ҫӑлтӑрсен матчне» йӗркеленӗ. Унта «Бывшие школьники» (чӑв. Ӗнерхи шкул ачисем) тата сезонти чи вӑйлӑ вӑйӑҫӑсем пуҫтарӑннӑ.
«Ӗнерхи шкул ачисен» ушкӑнне Чӑваш Енӗн Правительствин пуҫлӑхӗ Иван Моторин ертсе пынӑ. VIP-дружинӑна ҫавӑн пекех физкультура тата спорт министрӗ Сергей Шелтуков, унӑн ҫумӗ Игорь Головин, Шупашкар хулин физкультура управленийӗн пуҫлӑхӗ Александр Малов, тата ыттисем кӗнӗ. «Ҫӑлтӑрсен» ушкӑнӗнче баскетбол енӗпе СССР тава тивӗҫлӗ спорт маҫтӑрӗ, 1992 ҫулхи Олимп чемпионки Светлана Антипова тата хальхи вӑхӑтри ӑста баскетболистсем вылянӑ. Вӑйӑ VIP-команда 38:37 шутпа ҫӗнтернипе вӗҫленнӗ.
+3.3 °C