«Ирӗклӗх» наципе культура чӗрӗлӗвӗн обществи Раҫҫейӗн Юстици министерствин Чӑваш Енти управленийӗ тӗлӗшпе тӑратнӑ тавӑҫа Шупашкарти Ленин район сучӗ тивӗҫтермен. Асӑннӑ пӗрлешӳ Минюст хӑйсене регистрацилеме килӗшменнипе ҫырлахмасӑр суда ҫитнӗ. Анчах усси пулман.
Ку ӗҫпе пӗрремӗш лару ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче иртнӗ. «Ҫӗнӗ лару-тӑру сиксе тухнине пула» ӑна пӑхса тухассине ҫӗртмен 2-мӗшне куҫарнӑ. Суд «Ирӗклӗх» тавӑҫне тивӗҫтерменнине каларӑмӑр ӗнтӗ. Сӑлтавне суд ҫитес эрнере кӑна пӗлтермелле-мӗн.
Правӑна сыхлакан хӑш-пӗр ҫын шучӗпе «Ирӗклӗхпе» ҫыхӑннӑ лару-тӑру Раҫҫейӗн Конституцийӗнче, Этем правине сыхлакан Европа конвенцийӗнче пӑхса хӑварнӑ правасемпе килӗшсе тӑмасть тесе хаклаҫҫӗ-мӗн.
«Ирӗклӗх» общество хӑй пирки пуҫласа кӑҫалхи пуш уйӑхӗнче сас панӑ. Пӗрлешӳ чӑваш чӗлхине тата культурине сыхласа хӑварас тата аталантарас тӗллев лартать-мӗн. Унӑн пӗлтерӗшлӗ акцийӗсенчен пӗрин шутӗнче «Кунта чӑвашла та калаҫатпӑр» стикерсем валеҫсе ҫӳрени. Ҫавсене вӗсем йӑла пулӑшӑвӗ кӳрекен предприятисенче вырнаҫтарасшӑн.
Чӑвашсен «Ирӗклӗх» наципе культура чӗрӗлӳ обществи хӑйне регистрацилеменнишӗн суда ҫитнӗ. Ун пирки «Хулканпа хӗҫ» правӑна сыхлакан организаци «Ирӗклӗ сӑмах» интернет-хаҫата пӗлтернӗ.
Юстици министрестви асӑннӑ организацие регистрацилессӗн марри пуш уйӑхӗнче паллӑ пулнӑ. Ҫакна ведомство уставри йӑнӑшпа ҫыхӑнтарнӑ. «Ирӗклӗх» канаш ертӳҫи Дмитрий Степанов ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗнче суда тавӑҫпа ҫитнӗ, Юстици министерстви хирӗҫленине саккунлӑ мар тесе йышӑнма ыйтнӑ.
Тавӑҫра министерство сӑлтавланипе юристсем килӗшмеҫҫӗ имӗш, ун пек шухӑшлакансен шучӗпе саккунра ун пек виҫе ҫук-мӗн. Сӑмахран, министерство тӳри-шари утсавра пӗрлешӗвӗн организаципе право формине кӑтартман тенӗ иккен. Анчах апла калани обществӑн тулли ятӗнче пур-мӗн. Кунсӑр пуҫне уставра «регионти общество организацийӗ» тесе ҫырни пур теҫҫӗ.
Правӑна сыхлакансен шучӗпе Юстици министерстви уставра «филиалсен тата представительствӑсен пурлӑхне тытса тӑрассин прависем» ҫинчен уставра палӑртма ыйтнине те тӗрӗс мар тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен. «Общество пӗрлешӗвӗсем ҫинчен» калакан саккунӑн 29-мӗш статйине пӗтӗмпех кӗртме ыйтнине те вӗсем ӑнланмаҫҫӗ иккен.
«Ирӗклӗ сӑмах» пӗлтернӗ тӑрӑх ӗнер, Чӑваш патшалӑх символӗсен кунне уявланӑ май «Ирӗклӗх» пӗрлӗх республикӑн тӗп хулин урамӗсенче чӑваш ялавӗсене салатса ҫӳренӗ.
Ҫынсем ку акцине кӑмӑллӑнах хутшӑннӑ. Ҫав-ҫавах ялава алла илме килӗшмен пӗр хӗрарӑм та тупӑннӑ. Вӑл хирӗҫленӗ: «Украинӑри лару-тӑру 1980-мӗш ҫулсенче ҫакӑн пек пӗчӗк акцисенчен пуҫланнӑ та», — тенӗ.
«Ирӗклӗх» йӗркелӳҫисем хӑйсен ӗҫӗнче чӑваш халӑхӗнче наци туйӑмне аталантарас тата ҫирӗплетес; чӑваш чӗлхине, культурине, историне тата политикине ҫутатас; чӑваш халӑхӗн прависене хӳтӗлес; тӗрӗк тата финн-угр халӑхӗсемпе туслӑха ҫирӗплетес; чӑваш халӑхне пулӑшма пултаракан Раҫҫейри тата чикӗ леш енчи ытти халӑх пӗрлӗхӗсемпе ҫыхӑну йӗркелес тӗллевсем лартаҫҫӗ. Юстици министерстви вӗсен пӗрлӗхне официаллӑ майпа регистрацилеме килӗшмен.
«Ирӗклӗх» хальхи вӑхӑтра тата тепӗр акци ирттерет — лавккасемпе организацисенче «Кунта чӑвашла та калаҫатпӑр» ҫыпӑҫкӑч валеҫет. Ӑна акан 25-мӗшӗнче, Чӑваш чӗлхи кунӗнче пуҫланӑ.
РФ Патшалӑх Канашӗн паянхи ларӑвӗнче Раҫҫейрен уйрӑлма чӗнекенсене явап тыттармалли саккуна ырланӑ. Ӑна нумай пулмасть Коммунистсен партийӗ тӑратнӑччӗ. Ҫак саккун тӑрӑх РФ Пуҫиле кодексне 280.1 статья хушӑнӗ. Чи нумаййи 5 ҫуллӑха лартма пултарӗҫ — кун чухлӗ МИХсемпе интернет урлӑ тунӑ чӗнӳсемшӗн парайӗҫ. «Ахаль» чӗнӳшӗн вара 300 пинлӗх штрафлама пултарӗҫ, е 3 ҫуллӑха тӗрмене хупса лартӗҫ. Ҫӗнӗ саккун ҫитес ҫул ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче вӑя кӗмелле имӗш. Саккуншӑн ҫавӑн пекех «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» тата «Тӳрӗ кӑмӑллӑ Раҫҫей» партисен депутачӗсем сасӑланӑ.
Хальлӗхе пӗрремӗш вулавра кӑна ырланӑ пулин те ӑна хӑвӑрт йышӑнма шутлаҫҫӗ имӗш — иккӗмӗш вулав валли улшӑнусем кӗртме пурӗ те пӗр кун кӑна уйӑрнӑ.
Саккун вӑя кӗрес умӗн хайхи пирӗн сайтри канашлӑва та тасатса тухма тивӗ пулӗ — унта унашкал калаҫусем сахал мар пулнӑ пек астӑватӑп.
+2.3 °C