Уявра. Марина Карягина тунӑ сӑн

Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗр ялӗнче паян пӗр уйрӑм хуҫалӑхра чӑваш юписен комплексне уҫрӗҫ. Чаплӑ уява Евгений Ерагин-Ешентей мӑчавӑр ертсе пычӗ. Кил хуҫин йӑхне пиллерӗҫ, ытлӑ-ҫитлӗ, сывлӑхлӑ пулма сунчӗҫ.

Кил хуҫи, Туринке Юрий Данилович (хӑй каланӑ тӑрӑх Маргарита Туринке унӑн аппӑшӗ пулать) ҫак юпасен комплексне уҫма мӗн сӑлтавлани пирки каласа пачӗ. Пӗрремӗшӗ — мӑнукӗсемпе ачисене тӑван халӑх культурипе ҫыхӑнтарас тени. «Шел те, хӑй вӑхӑтӗнче ҫакӑн ҫинчен ытлашшиех пуҫ ватман ҫав. Ҫамрӑк чухне, ҫулланса ҫитсен те ытларах ҫемьене тӑрантарасси пирки шухӑшланӑ, ачасене чӑвашлӑх ҫулӗ ҫине тӑратмалли пирки сахал шутланӑ тата вӑхӑт тупайман. Ачана та чӑвашла калаҫма вӗрентеймерӗм. Халь тин, 50 урлӑ каҫсан ҫеҫ, тӑван чӗлхе тата тӑван халӑх культурин пӗлтерӗшне туйса илтӗм. Ҫак юпасен комплексӗ вӗсен чунӗсенче чӑвашлӑха вӑратасса шанса тӑратӑп. Мӑнуксене те тӑван чӗлхене вӗрентесех тетӗп», — пӗлтерчӗ кил хуҫи. Иккӗмӗш сӑлтавӗ — Ҫӗрпӳри этнокомплексри юпана пупсем хистенипе кӑларса пӑрахтарни (хальхи вӑхӑтра Ҫӗрпӳри юпана тепӗр чӑваш укҫалла туянса хӑйӗн картишне лартнӑ). Ку пулӑм унӑн чунне вӑйлӑ ыраттарнӑ иккен. Ҫавна пулах юпасене вӑл унти пек тутарнӑ.

Сӑмах май, юпасен авторӗ — Вячеслав Еткер кӳлепеҫӗ. Комплекс пилӗк юпаран тӑрать. Варринче — тӗп юпа, ун тӑрринче Танкӑр Турӑ сӑнарӗ. Комплексӑн тӑватӑ кӗтесӗнче — ку вӑл чӑвашсен тӗнче модельне кӑтартать — тӑватӑ юпа: ылтӑн юпа, кӗмӗл юпа, пӑхӑр юпа тата чул юпа. Кашни юпи ҫинче кӑвакалсем, кӑвакалӗсен урисенче виҫӗ ҫӑмарта. Комплекс йӗри-тавра чечексемпе лутра тӗмӗсем вырнаҫтарнӑ. Кӗме вара кӗпер урлӑ каҫмалла.

Туринке Юрий Данилович Вӑрнар районӗнчи Мӑн Явӑшра 1964 ҫулта ҫуралнӑ. Хӑй вӑл тӗрлӗ хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтерекен пӗчӗк предприяти тытса тӑрать.

Хушса ҫырни: шел те, фотоаппарат гуманитари институтӗнче юлчӗ, ҫавна пула сӑнсемпе паллаштарма май ҫук. Унта тунтикун ҫеҫ лекейрӗп, ҫавӑнпа та сӑнсене ун чухне кӑна лартайӑп.

Ку уявра ӳкернӗ сюжета наци телекуравӗпе тата «Чӑваш Ен» телекомпанийӗн эфирӗнче курма май пулӗ. Ҫавӑн пекех Марина Карягина Вячеслав Еткере ытларикун тухакан тӳре эфира чӗннӗ.

#Мӑн Явӑш, #Мӑн Сӗнтӗр, #чӑвашлӑх, #тӗн, #Муркаш районӗ, #Вӑрмар районӗ, #Ҫӗрпӳ