Ҫулталӑк ярӑмӗн пайӗ.

Утӑ уйӑхне хӗр, туй, ӳпре-пӑван, ҫум, ҫӗртме, хыт сухи, ҫырла уйӑхӗ тесе калаҫҫӗ.
Утӑ уйӑхӗн малтанхи эрнинче пӗрлешме шутланӑ ҫамрӑксен туйӗсене вӗҫлеҫҫӗ. Ҫӗнӗ ҫемьене ӗҫе кӳлӗнтереҫҫӗ.
Хытӑ анана сухаласа ҫӗртме тӑваҫҫӗ. Утарти вӗллесене тӗрӗслеҫҫӗ, ҫӑвӑр хуртне уйӑрса ҫӗнӗ вӗллене лартаҫҫӗ.
Вӗллесене ҫӑка чечекӗ ларнӑ тӗле, ҫӑка кати ҫумне куҫарса лартаҫҫӗ. Хурт ҫемйи ҫӑка чечеке ларнӑ кунсенче, кунне 6-7 килограмм ҫӑка пылне пуҫтарма пултарать.
Утӑ ҫулас умӗн, курӑк ҫитӗннӗ вӑхӑтра, утӑ чӳкне ирттереҫҫӗ. Улӑха тухса пӗрер карта утӑ ҫулаҫҫӗ. Утӑран явса, пилӗк ан ыраттӑр тесе, пиҫиххи туса ҫыхаҫҫӗ. Вучах туса пӑтӑ пӗҫереҫҫӗ. Кӗлӗ тӑваҫҫӗ, Улӑхри кайӑк-кӗшӗке, ҫӗлен-калтасене, чӗр чунсене ҫаран ҫинчен тухса кайма ыйтаҫҫӗ. Вӗсене ҫӑвасене тимӗрпе шаккаса хӑратаҫҫӗ, шав кӑларса, ҫухӑрса хӑвалаҫҫӗ. Каярах апат ҫиеҫҫӗ.
Тепӗр кун утӑ ҫулма тухаҫҫӗ. Пӗр-икӗ эрнерен ҫарансене ҫулса пӗтерсе утӑ-курӑка капан туса пуҫтарса лартаҫҫӗ. Ҫаран ҫинчен тухса кайиччен выртса йӑваланаҫҫӗ: усалсенчен тасалаҫҫӗ, улӑх вӑйне пуҫтараҫҫӗ.
Курӑка ҫулса пуҫтарсан улӑха выльӑхсене кӗртсе яраҫҫӗ. Така пусса кӗтӳ-кушар чӳкне, выльӑх чӳкне ирттереҫҫӗ.
Халӗ ку йӑлана Питрав кунӗнче /12.07/ ирттереҫҫӗ.
Утӑ вӑхӑтӗнче чир-чӗртен сипленмелли курӑксене татса пуҫтараҫҫӗ. Хурлӑханпа хӑмла ҫырлине татса типӗтеҫҫӗ. Ҫӗмӗрт пуҫтарса типӗтеҫҫӗ. Утӑ ҫулса пӗтерсен тӗрлӗ курӑка пӗҫерсе мунча хутса ҫӑвӑнаҫҫӗ, ӳт-пӗве тасатаҫҫӗ. Ыраш вырма тухма хатӗрленеҫҫӗ.
Вырма умӗн чук ирттереҫҫӗ. Ялти паллӑ, пурте хисеплекен хӗрарӑм палӑртнӑ кун уя тухса виҫӗ кӗлте ыраш вырса килет. Тепӗр кун ял-йышпа кӗлтесене ҫапса, тыррине ал арманӗпе авӑртса ҫӗнӗ тырӑ пӑтти пӗҫереҫҫӗ. Кӗлӑ хыҫҫӑн уй пуҫне, йӗтем кӗтесне, тырӑ кӗлетне пӗрер ҫӑпала пӑтӑ ӑсса лартаҫҫӗ. Уй пуҫӗнчен, ырлӑхӗнчен — пархатарлӑхне, йӑтем хуҫинчен — перекетне, кӗлет ырринчен пурлӑхне упрама ыйтаҫҫӗ.
Тепӗр эрнерен ял-йыш тырӑ вырма тухать. Хӗру ӗҫ пуҫланать. Уйӑх вӗҫнелле кайӑксем юрлама пӑрахаҫҫӗ, чӗпписене ҫарансем ҫинче вӗҫме вӗрентеҫҫӗ. Кун тӑршшӗ сехет ҫурӑ катӑлать. Ҫак уйӑхра кӗтӳри выльӑх вылять, чупса пӗтӗленет. Утӑ уйӑхӗнче ӳсентӑран, тырӑ-пулӑ пиҫсе ҫитет. Кӗрхи ака анине сухаласа, ҫӗртме тӑваҫҫӗ.

Паллӑ кунӗсем, уявсем

1-9 Туй ӗҫкисем вӗҫленнӗ вӑхӑт.
2. Пыл хурчӗсем хӗрсе пыл пуҫтарнӑ вӑхӑт.
3. Путене чӗпӗ кӑларнӑ, утӑ ҫулма хатӗрленнӗ, утӑ чӳкне туса ирттернӗ вӑхӑт.
6. Утарти вӗллесене пӑхнӑ, ҫӑвӑр хуртсене уйӑрнӑ вӑхӑт. Шывпа вылянӑ вӑхӑт. Ҫак кунсенче аслати усалсене, шуйттансене ӑмӑр, салху вырӑнсенчен хӑвалать тенӗ. Вырӑссем утӑ уйӑхӗн 6-7-мӗш кунӗсене таса Аграппинпе Иван шыва кӗнӗ кунсем теҫҫӗ. Вырӑссен хӗр-упраҫӗпе яш-кӗрӗмӗ пӗрле шыва кӗнӗ кун. Ҫак каҫсенче Вутӑш хӗрӗсем шывран тухса ҫерем ҫинче е тырӑ ани ҫинче выляҫҫӗ, каччӑсене шыва туртса кӗрсе, шыв тӗпне илсе анса каяҫҫӗ тенӗ.
1-7. Ҫӑка чечеке ларнӑ, хурт вӗллисене ҫӑка кати, ҫӑка вӑрманӗ ҫывӑхнерех куҫарса лартнӑ вӑхӑт. Ҫырла, эмел курӑкӗсене пуҫтарнӑ вӑхӑт.
9. Вӗлле хурчӗн кунӗ. Вӗллесене ҫӗнӗ карассем лартнӑ вӑхӑт.
10. Ҫуллахи ҫумӑр вӑхӑчӗ. Уплюнкка тухать.
11. Питрав мунчи. Курӑк шывӗпе ҫӑвӑнса, вӗлтренпе ҫапӑнса мунча кӗнӗ.
12. Питрав. Чӑвашсем выльӑх, кӗтӳ чӳкне ирттереҫҫӗ. Така пусса тӑванӗсене чӗнсе ӗҫкӗ ирттереҫҫӗ. Кун катӑлнӑ, ҫӗр вӑрӑмланнӑ кун. Ҫырла-ҫӗмӗртсене, эмел курӑкӗсене пуҫтарнӑ вӑхӑт. Милӗк касса ҫыхнӑ вӑхӑт. Шӑпчӑк юрлама, куккук авӑтма пӑрахнӑ кун.
14. Ҫӗнӗ уйӑх тулнӑ кун.
14-15 Утӑ ҫулса пуҫтараҫҫӗ. Выльӑха улӑха кӑлараҫҫӗ. Кайӑксем юрлама пӑрахнӑ вӑхӑт.
16. Ыраш тулса пиҫнӗ вӑхӑт. Йӗтем тасатнӑ вӑхӑт.
21. Чиркӳ календарӗ тӑрӑх Хусан ҫӗрне хӳтӗлекен Турӑ амӑшӗн турӑшӗн кунӗ. Ыраш вырма юрать.
22-25. Кайӑксем чӗпписене йӑваран кӑларса вӗҫме вӗрентнӗ вӑхӑт.
26. Шурӑ тумтир тӑхӑннӑ Турӑ анасене анса пӑхса ҫӳренӗ вӑхӑт. /Юмах/.
29-31. Йышпа тырӑ вырма тухнӑ вӑхӑт. Юлашки хытӑ анасене сухаласа пӗтернӗ вӑхӑт.