(К 80-летию Зои Романовой)
(c) Сергей Журавлев
10 февраля исполняется 80 лет Зое Васильевне Филипповой, которую литературная общественность знает как Зою Романову — по ее литературному псевдониму, или, точнее, по ее девичьей фамилии, которая стала ее творческим псевдонимом. Рядовому читателю обычно мало что говорит имя переводчика, но если вспомнить основные произведения чувашской литературы, переведенные Зоей Романовой на русский язык, то, думаю, сразу все припомнят, что не раз и не два соприкасались с ее творчеством.
Малалла...
Г.Н. Волков академике аса илсе...
«Анчах хура кӗвӗҫӳпе
Ҫав ҫӑлтӑр пуррине те мар,
Ун ҫутине те йышӑнмастпӑр.
Ҫӑлтӑр ҫути тарӑхтарать,
Хӑйӑ ҫути – ҫырлахтарать...»
Чӑваш халӑх поэчӗ Светлана Асамат
Тӗнчене Чӑн Чӑваш Чунӗпе тӗлӗнтернӗ Геннадий Никандрович Волков этнопедагог, академик – Кашкӑр Хуначи ҫуралнӑранпа 95 ҫул, чӗри тапма чарӑннӑранпа вара кӑҫалхи декабрь уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 12 ҫул ҫитет.
«КУРАКАНСЕНЕ ХИСЕПЛЕС ПУЛАТЬ!» Ҫапла кӑшкӑру палли лартсах ят панӑ Леонид Агаков писатель, театровед 1959-мӗш ҫулхи ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче «Коммунизм ялавӗ» хаҫатра К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ лартнӑ спектакльсене пахаласа ҫырнӑ хӑй статйине. Леонид Яковлевич Агаков писатель, 1935-мӗш ҫулта Мускаври патшалӑх театр институтӗнчи театроведени факультетӗнчен вӗренсе тухнӑскер, Чӑваш театрӗн спектаклӗсем пирки статьясем ҫырсах тӑнӑ, тӗрӗс тата вӑхӑтра критиклеме тӑрӑшнӑ, кирлӗ чух театр коллективне хавхалантарма та пултарнӑ.
Тутарпа ҫыхӑннӑ, ҫав халӑха тӗпчекен ӑслӑлӑха (татароведение) тутарла татар белеме теҫҫӗ, пирӗн те хамӑр халӑхӑмӑра тӗпчекен ӑслӑлӑха (чувашоведение) чӑваш ӑслӑлӑхӗ тени вырӑнлӑ пулмалла. Иртнӗ ӗмӗрти репрессисем пуҫланиччен чӑваш халӑхне шӑпах ҫав пур енлӗ (комплекслӑ) мелпе тӗпченӗ те ӗнтӗ. Тӗрлӗ халӑхсене пур енлӗ тӗпчес туртӑм Раҫҫей ӑслӑлӑхӗнче XVIII ӗмӗртех вӑй илет, Спиридон Михайлов (Янтуш) ҫырнӑ тапхӑрта та ҫав мел тӗпрех тӑнӑ-ха. Ҫавна пулах чӑвашсен малтанхи тӗпчевҫисем универсал пулнипе палӑрнӑ: Василий Сбоев, Николай Золотницкий, Николай Ашмарин, Гурий Комиссаров (Вантер) тата ыт.
Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай эпӗ ҫырнӑ «Куҫна уҫ, артист» статья вӗҫне хӑварнӑ комментарие вуларӑм та, ӑна – ӗҫтӗшӗме – тав сӑмахӗ каласшӑн. Йывӑр лару-тӑрура сана – айӑпсӑр айӑпланнӑ ҫынна – пӗр-икӗ сӑмах каласа хавхалантарни питӗ кирлӗ. Шел те, тӗрӗссине калакан этем хальхи вӑхӑтра сахал. Пирӗн нумай ҫыравҫӑн, артистӑн, режиссерӑн, художникӑн, наука сотрудникӗн, журналистӑн тата ыттисен пӗр хӑюлӑх та, гражданла позици те ҫук. Эпӗ ҫакна асӑрханӑ: кам пуҫлӑх умӗнче йӑпӑл-йӑпӑл калаҫать, кам ӑна сутӑнать, кам ӑна пуҫ таять, кам ӑна мухтать – ҫавӑ питӗ лайӑх пурӑнать.
Нумаях пулмасть эпӗ сайтра «Якку пичче» ятлӑ аса илӳ статйи пичетлерӗм. Ӑна писатель Чӑваш халӑх поэчӗ Яков Гаврилович Ухсай ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине халалларӑм. Ҫак статьяна Мускавра пурӑнакан поэтӑн аслӑ хӗрӗ Елена Яковлевна та вуланӑ, ман пата тав сӑмахӗ ҫырса ячӗ. Ҫавӑн пекех вӑл тинтерех кӑна хӑйӗн пурнӑҫӗнчи пӗр пӑтӑрмаха аса илнӗ. Ӑн иккен чӑваш хӗрӗ вилӗмрен ҫӑлса хӑварнӑ.
Инкек куҫа курӑнса килмест. Елена Яковлевна каласа панӑ тӑрӑх, ӑна пӗр кӗтмен ҫӗртен кӑшлавирус чирӗ аптратса ӳкернӗ.
К 85-летию чувашского ученого
4 августа 2021 года чувашскому ученому, кандидату исторических наук Валерию Макаревскому исполняется 85 лет. Чувашский народный сайт сердечно поздравляет Макаревского с юбилеем. Накануне с ним встретился корреспондент Чувашского народного сайта для беседы.
— Уважаемый Валерий Иванович! Вы многие годы работали в Чувашском госуниверситете. В годы Перестройки Михаила Горбачева включились в демократическое движение России, являлись общественным деятелем.
«Тус-юлташсем ҫинчен» ярӑмран
(2021 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче В.И. Чекушкин философ тата юрӑҫ 85 ҫул тултарать. Ҫак сӑлтавпа ГТРКра Марина Карягина ятарласа кӑларӑм хатӗрленӗ).
Кама мӗнле-тӗр, мана Владимир Чекушкинпа Чӑваш инҫекурӑмӗн экранӗ ҫинче хальхаҫҫӑн тӗл пулни капла курнӑҫнисенчен тем чуль пахарах пулчӗ. Ишлӗ Шетмӗ вӑтам шкулӗнче яп-яшӑ, хуткупӑслӑ Володя Чекушкин — Патӑрьел райкомолӗн пӗрремӗш секретарӗ — юрӑллӑ-шӳтлӗ калаҫу ирттернине аса илтӗмӗр.
21 июня 2021 года отмечает 80-летний юбилей экс-председатель Московского общества чувашской культуры, член совета Федеральной национально-культурной автономии чувашей России Гурий КРЫЛОВ.
Гурий Зиновьевич Крылов родился 21 июня 1941 года в деревне Тюнзыры (Тӗнсӗр) Цивильского района Чувашской АССР.
Первым среди чувашей окончил Российский университет дружбы народов (РУДН).
В 1985-2011 годах работал в Научно-исследовательском финансовом институте (НИФИ) Министерства финансов страны.
Шурӑмпуҫ Климӗ (Зарянин Климентий Иванович) - чӑваш ҫыравҫӑ, спортсмен, тренер, вӗрентекенҫӗ.
Ака уйӑхӗн 20-мӗш кунӗнче 2021 ҫулта Шурӑмпуҫ Климӗ - 80 ҫул тултарать !!!
Шурӑмпуҫ Климӗ ака уйӑхӗн 20-мӗш кунӗнче 1941 ҫул ҫуралнӑ, учительсен килӗнче, Пушкартстанра (БАССР) Смородиновка ялӗнче, Уйаспуҫ (Уязыбашево) сельсоветра, Мияки районта.
Ашшӗ, филолог пулнӑ пирки, чӑвашла сӑвӑсем ҫыркаланӑ пирки, вӑл ашӗпе танлашман.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (20.11.2025 03:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 755 - 757 мм, -1 - -3 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
Выдающийся переводчик чувашской литературы
«Эпӗ сана юратнине чӑваш халӑхне пӗлтер...»
Спиридон Михайлов (Янтуш) еткерлӗхӗ тата паянхи чӑваш ӑслӑлӑхӗсенчи ҫивчӗ ыйтусем
Историк Валерий Макаревский: «Моя жизнь — как приключенческий роман»
Чӑваш ывӑлӗ Владимир Чекушкин
80 ҫул - Шурӑмпуҫ Климӗ сӑвӑҫӑ, вӗрентекенҫӗ
+0.3 °C