Ҫапла, нумай пулмасть, пӗрремӗш хайлавсем ҫитрӗҫ. Икӗ юмах килчӗ — иккӗшӗ те Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш ялӗнчен. Вӗсем малтанхи ӑмӑртусене те хастар хутшӑнатчӗҫ, кӑҫалхине те ирттерсе ямарӗҫ. Шел те, пурне те йышӑнма май ҫук. «Юратнӑ лаша Ҫӑлтӑр» хайлава ҫеҫ илтӗмӗр — ӑна 5-мӗш клас ачи ҫырнӑ пулин те авӑн уйӑхӗнче 6-мӗшне каятех пулӗ терӗмӗр. Тепри вара вырӑсларан куҫарнӑ хайлав ҫеҫ пулчӗ. Асаилтеретпӗр: кӑҫал эпир 1-5 класра вӗренекен шкул ачисен хайлавӗсене йышӑнмастпӑр — вӗсене тӗрӗслеме питӗ хӗн. Ҫавӑн пекех ӑмӑрту йӗрки-шывӗпе килӗшӳллӗн чӑвашла ҫырнӑ хайлавсем ҫеҫ хутшӑнайраҫҫӗ.
«Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» интернет конкурса ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине, културине вӗрентекенсене литература пултарулӑхне аталантарас, ҫутҫанталӑкри, тӑван тавралӑхра пулса иртекен чи кӑсӑк енсене илемлӗ литература мелӗсемпе уҫса пама хавхалантарас тӗллевпе йӗркеленӗ, вӗрентекен ҫулталӑкне халалланӑ.
Чӑваш Ен дизайнерӗ Юрий Дмитриев Electrolux Design Lab техника ӑмӑртӑвенче финала тухнӑ сакӑр ӑмӑртуҫӑ шутне лекнӗ. Кун пирки Чӑваш Республикин вӗренӳ министерстви пӗлтерет.
27 ҫулхи Юрий жюри хаклавӗ валли пуласлӑхри сивӗтмӗше (холодильнике) тӑратнӑ. Вӑл ӑсталанӑ дизайнра апат-ҫимӗҫе биороботсем тата ятарлӑ гель сивӗтет. Ҫимӗҫне хӑйне гель ӑшне хумалла пулӗ имӗш — вара унашкал сивӗтмӗшре алӑк та, ҫӳлӗксем те кирлӗ мар. Аш-какай та, улма-ҫырла та гель ӑшӗнче хӑйӗн тутине ҫухатмасть, типмест.
Финала тухас тесе пӗтӗм тӗнчерен пин ҫурӑ ытла ҫын тупӑшнӑ. Жюри сакӑр ҫын ӗҫне суйласа илнӗ, вӗсен шутӗнче — Чӑваш Енрен килнӗ ӗҫе те.
Ҫӗнтерӳҫе авӑн уйӑхӗнче палӑртӗҫ — ӑна 5 пин евро лекӗ. Хӑйӗн проектне хӳтӗлеме Юрийӗн Лондона каймалла пулӗ. Унта ҫитме, пурӑнма ӑмӑрту йӗркелекенсем пулӑшӗҫ.
Ыран, акан 28-мӗшӗнче, «Салют» культура керменӗнче «Ҫӗнӗ ятсем» конкурсӑн лауриачӗсен тата дипломанчӗсен гала-концерчӗ пулӗ. Концерта чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсем те хутшӑнӗҫ.
Ӑна Чӑваш наци радиовӗ тата Шупашкар хулин эстрадӑпа цирк ӳнерне аталантаракан продюсер центрӗ йӗркеленӗ. Финала пурӗ 23 юрӑҫ тухнӑ. Конкурса 11 сехетре пӗтӗмлетме пуҫлаҫҫӗ. Каҫхине вара — гала-концерт.
Билет хакӗ — 200 тенкӗ, пуҫламӑшӗ 18 сехет каҫхине.
Тӑваттӑмӗш ҫул ӗнтӗ Чӑваш чӗлхи кунне халалласа Трак-Красноармейски тӑрӑхӗнче тӑван чӗлхепе литература вӗрентекен педагогсен творчествӑлла ушкӑнӗ йӗркеленипе (ертӳҫи — Михайлова З.П.) чӑваш чӗлхипе грамматикине лайӑх пӗлекен ачасем хушшинче «Ҫамрӑк ӑсчах» вӑйӑ-конкурс иртет. Проект авторӗ — Красноармейски иккӗмӗш шкулӗнче чӑваш сӑмахлӑхне вӗрентекен Михайлов Виталий Михайлович.
Кӑҫал та вӑйӑ-конкурс виҫӗ турпа иртрӗ. Пӗрремӗш тур районти мӗн пур шкулсенчи 9-10-мӗш классенче вӗренекен ачасем хушшинче иртрӗ. Унта шкул шайӗнче чӑваш чӗлхине чи лайӑх пӗлекене палӑртрӗҫ. Шкулта ҫӗнтернисем (вӗсем пурӗ вуннӑн) иккӗмӗш турта хӑйсен пӗлӳ шайне кӑтартрӗҫ... Вӗсем чӗлхе ӑслӑлӑхӗн лексика, фразеологи, лексикографи, фонетика, морфологи, сӑмах пулӑвӗ, синтаксис, пунктуаци пайӗсем тӑрӑх панӑ кӑсӑк ыйтусене тишкерчӗҫ тата «Тӑван ҫӗрӗн тусанӗ те тӑван, пылчӑкӗ те пылак» (Геннадий Волков) темӑпа эссе ҫырчӗҫ. Вунӑ ачаран пиллӗкӗшӗ чи матуррисем пулчӗҫ.
Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх кӑҫал та эпир литература конкурсне ирттеретпӗр! Вӑл «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» ятлӑ пулӗ.
Ӑмартӑва ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине, културине вӗрентекенсене литература пултарулӑхне аталантарас, ҫутҫанталӑкри, тӑван тавралӑхра пулса иртекен чи кӑсӑк енсене илемлӗ литература мелӗсемпе уҫса пама хавхалантарас тӗллевпе йӗркелетпӗр, вӗрентекен ҫулталӑкне халаллатпӑр.
Конкурса иртттерекенсем: Чӑваш халӑх сайчӗ тата Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ.
Хайлавсене фантастика е фэнтези стилӗпе ҫырмалла. Унта тӗп вырӑнта пулмасан та, лаша сӑнарӗ пулмалла.
Ӗҫсене 2010 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗччен йышӑнатпӑр. Унччен вӑхӑт нумай тесе ан ларӑр — хайлавсене халех ярса пама пултаратӑр. Хайлав калӑпӑшӗ пысӑкрах пулсан — ун хаклавӗ те лайӑхрах пулӗ. Тӗплӗнрех ӑмарту йӗрке-шывне пӑхӑр.
Ан манӑр: эсир ярса панӑ хайлав тӳрех пирӗн электронлӑ вулавӑшра вырнаҫӗ — ӑна конкурс жюрийӗ кӑна мар, пурте вулама пултарӗҫ!
Акан 16-мӗшӗнче Мускавра «Электронлӑ регион: информациллӗ обществӑна аталантармалли мероприяти планӗсене хатӗрлесси тата пурнӑҫласси, электронлӑ правительсвӑна йӗркелесси» («Электронный регион: Организация работ по подготовке и реализации планов мероприятий по развитию информационного общества и формированию электронного правительства») меслет семинарӗ шутӗнче ирттернӗ ӑмӑртӑва пӗтӗмлетнӗ. Чӑваш Ене «Информаципе ҫыхӑну технологисен аталанӑвӗн тата усӑ курассин тытӑмӗ» номинацире Раҫҫей Федерацийӗн президент ҫумӗнчи информаци обществине аталантаракан Канашӑн «Информаципе ҫыхӑну технологийӗсен сферинче чи вӑйлӑ регион — 2010» дипломӗпе чысланӑ.
ИҪТ сферинче чи лайӑххисен шутне ҫаван пекех Питӗрпе Мускав хули, Мурманск, Чулхула, Томск, Тӗмен облаҫӗсен, Карелипе Тутарстан республикисем тата Ханты-Манси автономлӑ округ кӗнӗ.
«Чӑваш пики» ӑмӑрту Шупашкарта кӑна мар, ытти регионсенче те иртеҫҫӗ — черет Тӗмен облаҫе ҫитнӗ!
Чӑваш пики ятне ҫӗнсе илессишӗн пурӗ 16-25 ҫулхи 7 хӗр хутшӑннӑ. Вӗсенчен пӗри Шупашкартан та пулнӑ иккен, теприсем вара — Тӗмен облаҫӗн тӗрлӗ районӗсенчен.
Хӗрсен пурӗ хӑйсене 7 конкурсра палӑрмалла пулчӗ: хӑйсем ҫинчен каласа пачӗҫ, пултарулӑхпа тата ӑспа мала тухма тӑрӑшрӗҫ. Паллах, капӑр тумпа сцена тӑрӑх та утса тухма тиврӗ.
Чӑваш пики ятне ҫиччӗшӗ те илме тивӗҫ пулин те жюрин пӗрине суйлама тиврӗ — кӗркунне Шупашкара, Раҫҫей шайӗнчи ӑмӑртӑва хутшӑнма, Анастасия Анисимова, Канаш (кунта сӑмах Шупашкартан кӑнтӑрта вырнаҫнӑ хула пирки мар, Тӗмен облаҫӗнчи ял пирки) хӗрӗ, кайӗ.
Мӗнех, ӑнӑҫу сунар!
И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн чӑваш филологи факультечӗ, М.Я. Сироткин ячӗллӗ чӑваш литература кафедри (студентсен «Хунав» литпӗрлешӗвӗ, «Ҫилҫунат» ӑслӑлӑхпа пултару пӗрлешӗвӗ, «Ҫамрӑк журналист» кружок), Чӑваш халӑх академийӗ, чӑваш ачисемпе ҫамрӑкӗсен «Тантӑш» хаҫачӗ Вӗрентекен ҫулталӑкне тата Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 65 ҫул ҫитнине халалласа республикӑра тата ун тулашӗнче 11-мӗш класра вӗренекенсене пултарулӑх хайлавӗсен (сочиненисен) ӑмӑртӑвне хутшӑнма йыхравлаҫҫӗ.
Пулас абитуриентсене пурнӑҫ ҫулне суйласа илме пулӑшасси, тӑван чӗлхене юратакан, сӑмахлӑха, культурӑна лайӑх пӗлекен ҫамрӑксене тупса малалла аталанма ҫул уҫса парасси.
Хайлавсене ҫак темӑсемпе йышанаҫҫӗ:
1. «Учитель — ӗнер, паян, ыран». Вӗрентекен ҫулталӑкне халалланӑ е харкам (хӑйне евӗр) учитель ҫинчен ҫырнӑ илемлӗ тӗрленчӗк (сочинени) пулмалла.
2. «Асаттесен паттӑрлӑхӗ — паянхи кун ырлӑхӗ». Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче тӑшмана ҫапса аркатнӑранпа 65 ҫул ҫитнине халалланӑ илемлӗ хайлав.
Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗх хӑйӗн сайчӗ урлӑ ирттернӗ «Ачасен пултарулӑхӗ» инҫет литература конкурсӗ вӗҫленчӗ. Ӑна Красноармейски районне туса хунӑранпа 75 ҫул тата Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗх йӗркеленнӗренпе 20 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Районти шкулсенче вӗренекенсем хӑйсен проза, поэзи тата драма жанрӗсемпе ҫырнӑ 50 яхӑн ӗҫне тӑратрӗҫ. Шкул ачисемпе вӗрентекенсем ытларах Красноармейски иккӗмӗш шкулӗнчен (30 ӗҫ, вӗрентекенӗсем З.П. Михайловӑпа В.М. Михайлов), Пикшик шкулӗнчен (14 ӗҫ, вӗрентекенӗ – Л.А. Тихонова), Упи шкулӗнчен (4 ӗҫ, вӗрентекенӗ – В.В.Васильева) тата Карай шкулӗнчен (3 ӗҫ, вӗрентекенӗ – А.Ю. Никандрова) хастар пулчӗҫ. Тавах вӗсене! Ӳлӗм те ӑмӑртусене хутшӑнса малти вырӑнсене йышӑнасса шанатпӑр!
Ҫӗнтерӳҫӗсемпе малти вырӑна йышӑннисене тата вӗсен ертӳҫисене Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗхӗн 20 ҫулхи юбилей каҫӗнче чаплӑ лару-тӑрура чыслӗҫ.
Нарӑсӑн 12-13-мӗшӗсенче Шупашкарта чӑваш эстрада юррисен черетлӗ XI «Кӗмӗл сасӑ» фестиваль-конкурс иртӗ.
Кӑҫал 40 ҫын ытла хутшӑнать. Ӑмӑртун пӗтӗмлетекен турне пурӗ 16-35 ҫулсенчи 30 юрӑҫ (Чӑваш Ен, Тутарстан, Пушкӑртстан, Чӗмпӗр облаҫӗ, Сарӑту хулипе облаҫӗ) тухнӑ. Ку тура тухиччен вӗсем маларах вырӑнти ӑмӑртусенче ҫӗнтерсе мала тухнӑ.
Пӗтӗмлетӳ турӗ нарӑсӑн 12-мӗшӗнче Я.Ухсай ячӗллӗ культура керменӗнче иртӗ. Юрӑҫсен ӑмӑрту валли эстрада юррипе (поп, джаз, этно-поп) хальхилле кӗвӗлесе илемлетнӗ халӑх юрри хатӗрлемелле. Нарӑсӑн 13-мӗшӗнче гала-концент пулӗ, вӑл 18 сехетре пуҫланӑ. Курма килекенсем ҫӗнтерӳҫӗсен пултарулӑхӗпе тепӗр хут паллашӗҫ.
Ӑмӑртӑва ирттерекенни — Чӑваш наци конгресӗ. Конкурса ирттерме Чӑваш Республикин культурӑн, национальноҫсен ӗҫӗсен, информаци политикипе архив ӗҫӗн Министерстви тата Вӗрунӳпе ҫамрӑксен политикин Министерстви пулӑшаҫҫӗ.
+16.3 °C