«Чӑваш Ен» ПТРК тунӑ видео скринӗ

«Чӑваш Ен» ПТРК журналисчӗсем тӗлӗнмелле ҫын пирки сюжет ӳкернӗ. Муркаш районӗнчи Иштерек ялӗнче пурӑнакан Раиса Калинина 75 ҫулта та трактор рулӗ умне ларать. Хӑй вӑхӗтӗнче вӑл ҫак транспорта республикӑн пур кӗтесне те ҫитнӗ – унӑн тӑван тӑрӑхри илеме курас килнӗ.

Раиса Калинина паянхи кун та трактор тапратса ял ҫыннисене пулӑшать. Хӑй каланӑ тӑрӑх, вӑл чунне парса ӗҫленӗ. Чи пӗрремӗш тракторӗ ДТ-54 пулнӑ, каярахпа ытти трактора та шанса панӑ ӑна. Хӑй вара МТЗ-50 тата МТЗ-80 тракторсене кӑмӑллать.

Палӑртма кӑмӑллӑ: Раиса Калинина Чӑваш Енре Паша Анегелина трактористкӑн премине тивӗҫнӗ пӗртен-пӗр ҫын.

Кӑҫал ҫӗлен сӑхнӑ 11 ҫын тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Тӳрех палӑртмалла: Чӑваш Енре ҫынна ҫӗлен тапӑннӑ тӗслӗх нумайланнӑ. Ара, шӑпах ҫырла пиҫнӗ вӑхӑт – ҫынсем ӑна пуҫтарма вӑрмана, уй-хире, ҫырма-ҫатрана каяҫҫӗ. Шел те, наркӑмашлӑскер сӑхни яланах лайӑхпа вӗҫленмест.

Юлашки икӗ эрнере темиҫе ҫын пульницӑна тухтӑрсем патне пынӑ. Тӗслӗхрен, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи пӗр ҫын мунча валли милӗк хуҫма вӑрмана кайнӑ. Пӗр хурӑн патӗнче ӑна хура ҫӗлен тапӑннӑ. Пӗр хӗрарӑм ҫул хӗрринче ҫӗлен курнӑ. Шупашкарта «Акконд» лавккана хурӑн пуҫлӑ ҫӗлен килни пирки те хыпарланӑччӗ.

Ытларах чухне ҫӗлен сӑхнӑ хыҫҫӑн пульницӑна Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Улатӑр, Пӑрачкав районӗсенчи ҫынсем пыраҫҫӗ. Ҫак чӗрчун нӳрӗке юратать: вӗсем шыв хӗрринче нумай.

Утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче «Комсомольски – Елчӗк – Пӑва» ҫулӑн 28-мӗш ҫухрӑмӗнче машина мотоблок ҫине пырса кӗнӗ. Аварире пӗр ҫын вилнӗ.

Мотоблок водителӗ тӗттӗмре курӑнман та: унӑн ҫутӑ кӑтартакан паллӑсем пулман. Ҫав вӑхӑтра ҫак ҫулпах «Ниссан» машина пынӑ. Руль умӗнче ларакан 37 ҫулти хӗрарӑм мотоблока асӑрхаса ӗлкӗреймен – пырса тӑрӑннӑ.

Мотоблок хуҫи, 40 ҫулти арҫын, шел те, вилнӗ. Палӑртмалла: «Ниссан» рулӗ умӗнче ларнӑ хӗрарӑмӑн ҫулталӑкра пысӑк хӑвӑртлӑхпа ҫӳренӗшӗн икӗ штраф пулнӑ.

Сӑмах май, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа республикӑра мотоблоксемпе 11 авари пулнӑ.

Утӑ уйахӗн 16-мӗшӗнче Шупашкарти Якимов урамӗнче вырнаҫнӑ 4-мӗш юсанмалли колонирен айӑпланнӑ арҫын тухса тарнӑ. 41 ҫултискер тарни пирки тӗнче тетелӗнче пӗлтернӗ, йӗрке хуралҫисем ӑна шыранӑ.

Айӑпланнӑ арҫынна ӗнер Ҫӗнӗ Шупашкарта тытса чарнӑ. Унччен пӗрре те айӑпланман арҫын монтажникре Мускав хулинче ӗҫленӗ. Унӑн пӗр ача пур.

Хайхискере Шупашкарти Ленин районӗн сучӗ 2014 ҫулхи раштав уйӑхӗнче 10 ҫуллӑха хупма йышӑннӑ. Унӑн 2023 ҫулхи авӑнӑн 23-мӗшӗнче ирӗке тухмалла пулнӑ. Ӑна ҫаратнӑшӑн, ҫыннӑн паспортне е ытти пӗлтерӗшлӗ документа вӑрланӑшӑн, ҫын сывлӑхне йывӑр сиен кӳнӗшӗн айӑпланӑ.

ЧР Вӗренӳ министерстви Г.Н.Волков ячӗллӗ «Педагогикӑри ҫитӗнӳсемшӗн» кӑкӑр ҫине ҫакмалли паллӑ йышӑнма сӗнет. Хушу проектне республикӑри право акчӗсен порталӗнче вырнаҫтарнӑ.

Ҫак палла камсем тивӗҫме пултарӗҫ-ха? Вӗренӳ, ҫамрӑксен политики, ӑслӑлӑх тытӑмӗнче ӗҫлекенсем, ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр тата тӑлӑха юлнӑ ачасене социаллӑ пулӑшу паракансем, общество органзицийӗсен пайташӗсем, педагогикӑна тата этнопедагогикӑна тӳпе хывнӑ ҫынсем илме пултарӗҫ.

Кӑкӑр ҫине ҫакмалли паллӑ ылтӑн тӗслӗ, ҫаврака пулӗ. Пиччен енче ӑсчах-педагогӑн, педагогика ӑслӑлӑхӗсен докторӗн Геннадий Волковӑн сублимаци пичечӗ пулӗ. Ҫак паллӑпа пӗрле удостоверени парӗҫ.

Леонид Волков экс-полпред Чӑваш Ен хыснинчен укҫа шыраса илмӗ. Хӑйӗн тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫаричченех, 2015 ҫулта, вӑл хӑйӗн премине тавӑрса панӑ. Ытлашшипех. Ҫакӑн пирки вӑл «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫата паян пӗлтернӗ. Экс-полпред преми илсе чӑнах та йӑнӑшрӑм, хыснана тӑкак кӳтӗм пуль тесе шухӑшланӑран ҫапла тунӑ. Хӑйӗнчен шыраса илес тенинчен миллион тенкӗ ытларах куҫарса панӑ.

Ӗнер Леонид Волкова суд тинех ирӗке кӑларнӑ. Экс-полпред тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе вара чарса лартнӑ, Леонид Волкова 40 пин тенкӗ штраф панипе ҫырлахнӑ.

Бюджета ытлашшипех тавӑрса панӑ укҫана экс-полпред шыраса илесшӗн мар. «Эпӗ укҫашӑн ҫунакан ҫын мар. Чӑваш Ен вара дотацилле республика. Следстви вӑхӑтӗнче ҫавна темиҫе те палӑртрӗҫ. Нихҫан сӳнми ҫулӑм палӑк патне хума гвоздика туянса Чӑваш Ен хыснине самай тӑкак кӳнӗ терӗҫ. Ҫавна пулах ӗҫе Мускава парасшӑн марччӗ. Эпӗ ытлашшипех тӳленӗ укҫа республика хыснине пулӑшни пулчӗ тесе шутлӑпӑр», — тенӗ Леонид Волков.

Тутарстанра Учук иртӗ. Ваттисем лайӑх ҫанталӑкшӑн кӗлӗ вулӗҫ унта. Аслисен така пусмалла. Шурӑ тӗслӗскерне. Ҫамрӑксен пӑтӑ пӗҫермелле.

Тутарстанри Азнакай районӗнчи Ҫутӑ Кӳлӗ ялӗнче ирттерӗҫ Учука. Утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче. 14 сехетре.

«Таканкки» тӑвӗ ҫинче иртӗ чӑвашсен авалхи йӑли. Ҫынсен унта хӑйсен кашӑкӗсемпе тата тирӗкӗсемпе пуҫтарӑнмалла. 500-шер тенкӗ памалла кашни килтен.

Ҫакна та каласа хӑвармалла: Тутарстанри Азнакай районӗнчи Ҫутӑ Кӳлӗ ялӗнче тӗне кӗмен чӑвашсем пурӑнаҫҫӗ. Авалхи йӑласене манӑҫтарасшӑн мар вӗсем. Ҫавӑнпа уй чӳкне ирттереҫҫӗ. Ӗлӗкхи йӑла-йӗркене аса илӗҫ унта. Така шӳрпине ас тивме май килӗ. Калаҫса ларма. Ял-йышпа пӗрле пулма. Халӑхпа савӑнма. Шӳтлесе кулма. Хавасланма.

Халӑх академикӗсен шучӗ йышланнӑ. Нумай пулмасть Чӑваш таврапӗлӳҫисен пӗрлешӗвӗн Тутарстанри уйрӑмӗн ертӳҫине Александр Семенова «Халӑх академикӗ» ят панӑ. Таврапӗлӳҫӗсен Кама леш енчи уйрӑмӗн ертӳҫине Евгений Мадурова «Хисеплӗ таврапӗлӳҫӗ» теме йышӑннӑ.

Чӑваш наци академийӗн президенчӗ Евгений Ерагин Тутарстанри Уява хутшӑннӑ. Уяв Тутарстанри Аксура иртнӗ. Академикпа хисеплӗ таврапӗлӳҫӗ ят панине Уявра каланӑ Николай Ерагин.

Аксури чӑваш Уявне таҫтан та хутшӑннӑ. Паллах, вырӑнтисем хастар пулнӑ. Унта Тутарстанри Чӑваш наци-культура автономийӗ ҫумӗнчи Чӑваш ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗ, Чӑваш наци академийӗн Тутарстанри ушкӑнӗ, Чӑваш таврапӗлӳҫисен пӗрлешӗвӗн Тутарстанри уйрӑмӗ, Аксу районӗн тӗп вулавӑшӗ хутшӑннӑ.

Валентина Саперова — Тутарстанран. Унти Кивӗ Илтрекьелӗнче ҫуралнӑ. Ҫавӑнтах пӗве кӗнӗ. Халӗ унтах пурӑнать. Вӑл — чӑваш. Фермӑра ӗҫлет. «Аксу Агро» тулли мар яваплӑхлӑ обществӑра. Сӗт-ҫу комплексӗнче пилӗк ҫула яхӑн ӗне сӑвать. Ҫамрӑк чухне физкультура енӗпе техникумра вӗреннӗ вӑл. Анчах ӗҫ тупӑнманран поварта ӗҫленӗ Валентина Саперова. Кайран — фермӑра.

Нумай пулмасть Вера Саперова дояркӑсен республикӑри конкурсӗнче ӑмӑртнӑ. Унта вӑл ҫӗнтернӗ. Иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Уншӑн чӑваш дояркине машина парнеленӗ. Кӗпе ҫӑваканни. Саперован машина унччен пулнӑ. Анчах кивелнӗ вӑл. Парнешӗн чӑваш доярки питӗ савӑннӑ.

Конкурса пурӗ 44 доярка хутшӑннӑ. Ӑмӑртура Валентина Саперова чӑваш ҫухалса кайман.

Иркутскра хула администрацийӗн ертӳҫине малалла мӗнле суйлассине сӳтсе явнӑ. Хула Уставне улшӑну кӗртесшӗн. 35-мӗш статьяна. Улшӑну кӗртнӗ хыҫҫӑн хула ертӳҫине вӑрттӑн сасӑласа суйласшӑн. Халӗ уҫҫӑн сасӑлаҫҫӗ. Анчах ҫапла суйлассине пурте ырламаҫҫӗ. Устава улӑштарассине халӑхпа сӳтсе явнӑ. Педагогсемпе, общественниксемпе, ветерансемпе, спортсменсен организацийӗсен пайташӗсемпе, наци-культура автономийӗн ертӳҫисемпе. Иркутскри Вероника-Атӑлпи Тимофеева Чунташ та пулнӑ.

Устава улӑштарассине сӳтсе явма мӗнпур депутат хутшӑнман. Ҫакӑнтан тӗлӗннӗ Вероника-Атӑлпи Тимофеева Чунташ. Сасӑлава вӑрттӑн йӗркелесшӗн депутатсем. Вӗсем уҫҫӑн суйлама хӑраҫҫӗ. Пынисем ҫапла каланӑ. Чӑваш хӗрарӑмӗ хальхи созыври депутатсен йышӑнӑвӗ ҫӗнӗ созыврисене тивет тесе каланӑ. Депутатсем мӗнле сасӑланине халӑхӑн пӗлмелле тенӗ вӑл. Вӑрттӑн суйласан кам мӗнле сасӑланине пӗлеймӗн.