|
Ҫитес ҫуркунне Константин Иванов ҫырнӑ «Нарспи» поэма «Сказки и предания чуваш» - «Чӑваш халапӗсем» кӗнекере пичетленсе тухнӑранпа 100 ҫул ҫитет. Пӗлтерӗшлӗ ҫак саманта Чӑваш хӑлах, Раҫҫей тава тивӗҫлӗ художникӗ Праски Витти (В.П.Петров) нумайлӑха асра хӑварма шухӑш тытнӑ. Сӑмах акӑ мӗн пирки: Виталий Петрович «Нарспи0 поэмӑна пӑхмасӑр калакансен конкурсне ирттересшӗн. «Чӑваш, ку поэма сан ҫинчен, — тет паллӑ ӳнерҫӗ. — Эсӗ кил-ҫуртунта ӗҫлетӗн-и, чухӑн-и е ҫав тери пуян-и — вула, поэмӑра хӑвна куран; хӗр-упраҫ — ӗҫлеме, юрлама, ташлама вӗренсе пыратӑн, юрату килет... Мӗнле шӑпаллӑ пулӑн Эсӗ, телейлӗ е хуйхӑллӑ... вула, хӑвна курӑн. Чӑваш, таран шухӑшлӑ ку произведенире хӑвӑн пурнӑҫна — пулни-иртнине, паянхине, пулассине — пӗтӗмпех курма май пур, вула». Тӑван халӑхӑн гениллӗ поэтне хисеплесе, вилӗмсӗр «Нарспи» поэмӑна чӑваш хушшинче тата вӑйлӑрах пропагандӑлас тӗлӗшпе «Хыпар» хаҫат Праски Виттине пулӑшма тӗв тытрӗ, асӑннӑ конкурсӑн информаци спонсорӗ пулма килӗшрӗ. |
|
Чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Петӗр Хусанкай ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ май поэзи каҫӗ иртӗ. Ҫавӑн пекех ку мероприятинче пӗрле Геннадий Никандрович Волков СССР педагогика Академийӗн тата Раҫҫей вӗрентӳ Академийӗн чӑн членӗ, чӑваш этнопедагогикин «ашшӗ» 80 ҫул тултарнӑ май ятарлӑ чыславӗ иртӗ. Ку мероприятисене Чӑваш Республикин вӗрентӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви, Хусанкай Академийӗ тата академи драма театрӗ йӗркелет. Сцена ҫине кӑлараканӗ — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки, Митта Ваҫлейӗ Премийӗн лауриачӗ Надежда Кириллова. Ӳнерҫӗ — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи Владимир Шведов. Мероприяти 18 сехет ҫурӑра пуҫланӗ, чӑваш поэзине кӑмӑллакансене пурне те чӗнетпӗр! Билет хакӗ 40-90 тенкӗ. Билетсене туянмашкӑн тӗплӗн ыйтса пӗлмелли телефонсем: 624-616, 625-495. |
|
Шупашкар районӗнче паллӑ вырӑн сахал мар. Сӑмахран, Апаш тӑрӑхӗ, "Бичурин тата паянхи самана" музей т.ыт.те. Ҫитес вӑхӑтрах вӗсен ҫумне тепӗр ят хушӑнӗ. Мӗнле пулӑмпа ҫыхӑннӑ-ха вӑл? Нумаях пулмасть Кӳкеҫри маларах асӑннӑ музейре таврапӗлӳҫӗсем Чӑваш халӑх ҫыравҫипе М.Юхмапа тӗл пулнӑ. Шӑпах ҫакӑнта тепӗр истори палӑкӗ вырнаҫтарасси пирки калаҫса татӑлнӑ. Пӑрттас кнеҫ ячӗпе ҫыхӑннӑ вӑл. Хӑй вӑхӑтӗнче Михаил Николаевич ҫак ҫыннӑн кун-ҫулне тӗплӗн тишкернӗ. Ҫакна палӑртма пулать: Пӑрттас - тӑван халӑха хӳтӗлекен. 1612 ҫулта Мининпа Пожарский кнеҫсемпе пӗрле Раҫҫейрен Польша интервенчӗсене хӑваласа кӑларнӑ ҫӗре те хутшӑннӑ. Пӑрттас Шупашкар районӗнчи Шупашкаркассинче те пулнӑ. Ялти пӗр юман патне ларсах каннӑ-мӗн. Шӑпах ҫак йывӑҫ патӗнче вырнаҫӗ те кнеҫе асӑнса лартнӑ палӑк. Вӑрман-Ҫӗктер ял тӑрӑхӗнчи кафе те малашне "Пӑрттас" ятлӑ пулӗ. Л. МАНЯКОВА.
Хыпар ҫӑлкуҫӗ: «Хыпар» хаҫат |
|
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Шупашкарти чӑваш филармони ҫуртӗнче ("Кӗмӗл ӗмӗр" галерейинче) "Атӑл чӳречисем" ятлӑ курав уҫӑлчӗ. Курава 2005 ҫулта Эстонирен Чӑваша экспедицине килнӗ, чӑвашсен пурнӑҫне тӗпченӗ материалӗ тӑрӑх йӗркеленӗ. Экспедици хыҫҫӑн ҫак курава чи малтан 2005 ҫулта Эстонири ӳнер академийӗн галерейинче кӑтартнӑ. Иккӗмӗш курава Эстонири наци вулавӑшӗнче вырнаҫтарнӑ, виҫҫӗмӗш хутӗнче ӑна 2006 ҫулхи юпа уйӑхӗнче Эстонири наци музейӗнче ирттернӗ. Куравсене йӗркелекенсенчен пӗри - 2005 ҫулхи экспедицине хутшӑннӑ Мадис Туудер магистр. Чӑвашра ку курав пӗрремеш хут уҫӑлчӗ, ӑна кунта Эстонири чӑваш культура обществин председателӗ Ираида Захарова илсе килчӗ. Курава хатӗрлеме Чӑваш наци вулавӑшӗпе Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ хутшӑннӑ. Курава уҫма Мадис Туудер та килсе ҫитрӗ. Ку курав икӗ уйӑх хушши ӗҫлӗ - курас килсен кайса пӑхма пултаратӑр. |
|
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Шупашкарти Чӑваш Республикин вӗрентӳ институтӗнче Педканаш сайчӗн ҫавра сӗтелӗ иртрӗ. Ҫавра сӗтеле вӗрентӳ институтӗнчи чӑваш чӗлхи кафедрин пуҫлӑхӗ Виноградов Юрий Михайлович, вӗренӳ министрествин чӑваш чӗлхине вӗрентессине сӑнаса тӗрӗслесе тӑракан Ядранская Инесса Владимировна, Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловка шкулӗн директорӗ Андреев Владимир Юрьевич, сайта хатӗрлекен Плотников Николай Алексеевич ертсе пычӗҫ. Владимир Андреев сайтӑн паянхи кунхи аталанӑвӗ пирки каласа пачӗ, Николай Плотников сайта епле хатӗрленӗ пирки ӑнлантарса пачӗ. Ҫавра сӗтеле Шупашкарти университетсенчен, вӗренӳ институтӗнчен ҫынсем килсе канашларӗҫ. Ытларах енӗпе ҫавра сӗтеле чӑваш чӗлхине вӗрентекен вӗрентӳҫӗсем хутшӑнчӗҫ ӗнтӗ. Вӗсем ҫак сайта аталанмашкӑн мӗн кирли пирки, хутшӑннӑ чухне сиксе тухнӑ йывӑрлӑхсем пирки пӗлтерчӗҫ. Чи пысӑк йывӑрлӑхсем шутӗнче ял шкулӗсенче интертетел япӑхрах ӗсленине пула сайт вӑраххӑн уҫӑлнине, хӑш-пӗр самантсем валли пулӑшу тексчӗсем ҫуккине, материалсене вырнаҫтарма хӑранине асӑнчӗҫ. |
|
Ыран, чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Шупашкарти Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ЧНК Мӑн Канашӗ пухӑнӗ. Пухӑва чӑвашсен пӗрремӗш съездне ирттернӗренпе 90 ҫул иртнипе ЧНК-на йӗркеленӗренпе 15 ҫул ҫитне май ирттереҫҫӗ. Пуҫламӑшӗ 11 сехетре. Мӑн Канаша пурӗ 500 ытла ҫын пухӑнӗ.
Тӗплӗнрех Пуху ҫинчен ятарласа хатӗрленӗ страницӑра вуласа пӗлме пултаратӑр: http://gov.cap.ru/ ... 99/233926/396207 (шел те, вӑл страницӑра чӑвашла пӗр саспалли те ҫук /эмблеми ҫинче ҫырнине шута илместпӗр ӗнтӗ/) |
|
Чӑвашсен наципе культура федераци шайӗнчи автономийӗ ҫумӗнчи ҫамрӑксен юхӑмӗ дискотекӑсен ҫӗнӗ сезонӗ уҫӑлни пирки пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Пӗрремӗш дискотеки юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗнче иртнӗччӗ.
Дискотека программинче эсир интереслӗ конкурссене хутшӑнма, вӗсенче парнесем ҫӗнсе илме пултаратӑр! Дискотека хыҫҫӑн укҫа тӳлесе каҫхи пайне юлма пулать.
Адрес: Тула метро, Ман Тула урамӗ, 44 ҫурт. Ытларах ҫак адреспа ыйтса пӗлме пулать – o.a.borisova@mail.ru
Клуба мӗнле ҫитмеллине кунта ӳкерсе кӑтартнӑ — http://kommunaclub.ru/where.page
Хӑвӑр та килӗр, юлташсене те чӗнме ан манса кайӑр! Дискотекӑна йеркелекенсем сирӗнпе хаваспах тӗл пулӗҫ!
|
|
Элӗк районӗн ЗАГСӗ юпа уйӑхӗнче ҫуралнӑ ачасен йышӗ ӳснӗ тесе пӗлтерет. Пурӗ 31 ача ҫуралнӑ. Пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗпе танлаштарсан 16 ача ытларах пулать. ЗАГС пӗлтернӗ тӑрӑх кун пек нумай ача ҫураласси 2000 ҫултанпа пулман, тет. 31 ачаран 20 арҫын ачапа 11 хӗрача. 11 ачи ҫӗмьере пӗрремӗш ача пулнӑ, вуниккӗшӗ иккӗмӗш, ҫиччӗшӗ — виҫҫӗмӗш, пӗри вара — тӑваттӑмӗш. Ачисене ытларах Романпа Карина ятсене хунӑ. Сайра тӗл пулакан ятсем шутне Ноннӑпа Ариадна кӗреҫҫӗ. Шел те Нарсписем ҫуралма пӑрахнӑ иккен Чӑвашра. Ют ҫӗршыв ачисем ытларах ҫуралаҫҫӗ тейӗн.
31 ача ҫуралнӑ пулсан та пӗтӗмшӗшле халӑх йышӗ ӳсмен — 34 ҫын ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ — 14 арҫынпа 20 хӗрарӑм. Пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗпе танлаштарсан ку 4 сахалрах ӗнтӗ. Уйӑх хушшинче 11 ҫемье чӑмӑртаннӑ, иккӗшӗ саланнӑ. Пӗлтӗрхи уйӑхра вара 6 чӑмӑртаннӑ пулнӑ та виҫҫӗшӗ арканнӑ.
|
|
Шорникова Елена Васильевна 1912 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче халӗ Ҫӗрпӳ районне кӗрекен Уйкасси ялӗнче ҫуралнӑ. 1938 ҫулта Шупашкар театр техникумне пӗтернӗ хыҫҫӑн К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче вылянӑ. Театрта пурӗ 100 ытла сӑнар калӑпланӑ. Ҫамрӑк та илӗртӳллӗ хӗрсен сӑнарӗсене нумаях паман Елена Васильевнӑна, тӗрлӗ халӑх хӗрарӑмӗсен ролӗсене выляма тивнӗ. Паллах, хӗрсен ролӗсем те пулнӑ ӗнтӗ: «Кушарти» Лисук, «Аслатири» Катерина, «Лиза Коротковӑри» тӗп сӑнар тата вӗренсе тухнӑ чухнехи чи пӗрремӗш пысӑк роль — Виринея. |
|
Апат-ҫимӗҫ хакӗ ӳсни Чӑваша та пӑшӑрхантарать иккен. Сӑмахран, ӗнер Ҫӗмӗрде хула администрацийенче те кун пирки калаҫу пулнӑ. Калаҫӑва суту-илӳ лавккасен, апатлану вырӑнӗсен хуҫисем, оптлӑ майпа туянакансем тата апат-ҫимӗҫ промышленносҫӗн ертӳҫисем хутшӑннӑ. Калаҫура Министрсен кабинечӗ кӑларнӑ 266 №-лӗ «Тавар хакӗсене чарса лартасси пирки» постановленине пӑхса тухнӑ, ӑна пурнӑҫламалли майсене сӳтсе явнӑ. Ҫӑнӑх, сӗт, ӗҫнӗ сӗтрен пулнӑ апат-ҫимӗҫ, ҫу, ҫӗрулми хакӗсене шӑнтса (вырӑсла каласа «заморозили») лартнӑ
|
+9.3 °C
Юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Чӑваш ҫӗрӗ тепӗр пултаруллӑ ҫынна ҫухатрӗ — ҫут тӗнчерен Чӑваш халӑх артистки