Чӑвашла кунталӑк (календарь) кӑларассине эпир 2011 ҫулта пуҫланӑччӗ — кӑҫалхипе 4-мӗш хут ку ӗҫе пуҫӑнтӑмӑр. Паянтан пуҫласа эсир 2015 ҫул валли чӑвашла календарь туянма пултаратӑр. Ӑна «СУМ» лавккара тата «Сувар» чӑваш наци культурин аталану фондӗнче сутаҫҫӗ (ЧНК ҫурчӗ, 2-мӗш хут). Хакӗ 10 тенкӗ.

Ытти календарьсемпе танлаштарсан пирӗнни йӑлт чӑвашла — уйӑх ячӗсем те кун ячӗсем те. Вырӑслисене илсе паман. Пирӗн шутпа ку кирлӗ те мар — капла кӑларни чӑвашла уйӑх ячӗсемпе кун ячӗсене хӑвартрах вӗренме май парать.

Пӗлтӗрхи евӗрех вӑл, анчах кӑшт улшӑнусем те пур. Республика ӗмӗлки хальхинче симӗсрех тӗслӗ тата профессиле уявсем вырӑнне чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи XIX–XXI ӗмӗрти паллӑ кунӗсене пӗлтернӗ. Паллах, официаллӑ уявсем те, чӑваш йӑли-йӗркин уявӗсем те — хӑйсен вырӑнӗсенчех юлнӑ.

Ку кунталӑка хатӗрленӗ чухне Сергей Щербаковпа Николай Лукианов чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи паллӑ кунӗсене палӑртма, «Сувар» чӑваш наци культурин аталану фончӗ укҫа-тенкӗпе пулӑшрӗҫ.

Чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи XIX–XXI ӗмӗрти паллӑ кунӗсем (кунталӑка кӗнисем):

1868, юпа, 28 — И.Я. Яковлев Чӗмпӗрте Чӑваш шкулне уҫнӑ.

1906, кӑрлач, 21 — Хусанта «Хыпар» хаҫат тухма пуҫланӑ.

1917, ҫу, 15–19 — Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи вырӑс мар халӑхсен пуҫламӑш пухӑвӗ иртнӗ.

1917, ҫӗртме, 9–13 — Чӑваш рабочийӗсемпе хресченӗсен пуҫламӑш пухӑвӗ иртнӗ.

1917, ҫӗртме, 20–28 — Чӗмпӗрте Пӗтӗм чӑваш наци съезчӗ иртнӗ.

1918, кӑрлач, 12–нарӑс, 1 — Хусанта Пӗтӗм Раҫҫейри чӑваш ҫарӗн съезчӗ иртнӗ.

1918, ака, 27 — РСФСР Наркомнацӗ ҫумӗнче Чӑваш уйрӑмӗ йӗркеленнӗ.

1920, ҫӗртме, 24 — Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗ.

1926, кӑрлач, 31 — Чӑваш АССРӗн пӗрремӗш Конституцине йышӑннӑ.

1926, юпа, 16 — Радиокӑларӑмсем чӑвашла тухма пуҫланӑ.

1990, юпа, 24 — Чӑваш ССРӗн патшалӑх суверенитечӗ пирки калакан декларацине йышӑннӑ.

1990, юпа, 27 — Чӑваш Республикин Чӗлхесем пирки калакан саккуна йышӑннӑ.

1991, пуш, 23–24 — Чӑваш аталану партине (ЧАП) йӗркеленӗ.

1992, нарӑс, 13 — Чӑваш Республикине туса хунӑ.

1992, пуш, 31 — Федеративлӑ договора йышӑнса алӑ пуснӑ.

1992, юпа, 8–9 — Чӑваш Наци Конгресне йӗркеленӗ.

1993, раштав, 12 — Чӑваш Республикин Президентне суйланӑ.

2000, чӳк, 30 — Чӑваш Республикин Конституцине йышӑннӑ.

2005, авӑн, 7 — Чӑваш халӑх сайчӗ йӗркеленнӗ.

#кунталӑксем, #уявсем, #истори, #чӑвашлӑх