Улатӑрти хула училищи пулнӑ икӗ хутлӑ ҫурт пӗлтӗрхи ҫу уйӑхӗнче шеллевлӗн курӑнса ларнӑ. 1911 ҫулта хӑпартса лартнӑскере 1990 ҫулхи юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче республика шайӗнчи историпе культура палӑкӗ тесе йышӑннӑ. Ҫурта юсаса ҫӗнетмелле пулин те укҫа-тенкӗ уйӑрман.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев Фейсбукра ҫырнӑ тӑрӑх, 2020-2021 ҫулсенчи хӗле ҫурт ӑшӑсӑр кӗтсе илме пултарнӑ. «Вырӑнти таврапӗлӳ музейӗн директорӗ Татьяна Алексеевна Борисова мана укҫа уйӑрма май тупма ӳкӗте кӗртрӗ, унтан подряд организацийӗ ӗҫе тытӑнчӗ», — аса илнӗ Элтепер. Халӗ историпе культура палӑкне юсаса ҫӗнетнӗ, унта ӑшӑ та ҫутӑ.

Каярах ҫав ҫурт тавралли лаптӑка хӑтлӑлатасшӑн, унта Вырӑс провинцийӗн музейне уҫасшӑн. Олег Николаев пӗлтернӗ тӑрӑх, территорие илемлетиччен проект хатӗрлемелле, ун валли каллех укҫа тупмалла. «Тупӑпӑр», — шантарнӑ Элтепер.

Ҫӗнӗ ҫул тӗленчи вӑрӑм уяв кунӗсенче пирӗн тӑрӑхри ҫынсем ют регионсене кайса курнӑ. Вӗсем хамӑр ҫӗршывӑн тӗрлӗ облаҫӗпе республикипе паллашнӑ.

Пирӗн тӑрӑх та ҫул ҫӳрекенсене те кӑсӑклантарнине палӑртма кӑмӑллӑ. Чӑваш Енре тӗрлӗ регионти 21 пин ытла турист килнӗ. Вӗсенчен 90 проценчӗ Шупашкарта пулнӑ. Туристсем Хӗрлӗ тӳремре, Мускав ҫыранӗн хӗрринче, Чӑваш наци музейӗнче, Муркаш районӗнчи шыв сикки патӗнче йышлӑн ҫӳренӗ.

Чӑваш Ене килсе курнӑ хӑнасем — Тутарстанран, Мари Элтан, Чулхула облаҫӗнчен, Дагестанран, Ярослав облаҫӗнчен тата ытти регионтан.

Олег Николаев. Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Пирӗн республикӑри журналистсене хисеплӗ ят парас шанчӑк пур. Ҫакӑн пирки паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев «Хыпар» издательство ҫурчӗн журналисчӗсемпе тӗл пулсан паллӑ пулнӑ.

Чӑвашсен пӗрремӗш хаҫачӗ тухма пуҫланӑранпа 115 ҫул ҫывхарнине халалланӑ тӗл пулура республика ертӳҫи журналистсен ыйтӑвӗсене хуравланӑ.

Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, Вера Иванова журналист: «Журналистсем такамшӑн та тӑрӑшаҫҫӗ. Халӗ хускатнӑ ыйтусем те ҫынсемшӗн тӑрӑшнипех ҫыхӑннӑ. Анчах вӗсем хӑйсемшӗн пачах та ыйтмаҫҫӗ тесен те юрать. «Массӑллӑ информаци хатӗрӗсен хисеплӗ ӗҫченӗ», «Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ журналисчӗ» хисеплӗ ятсем туса хума май ҫук-ши?», — тесе ыйтнине Олег Алексеевич «Лайӑх сӗнӳ», — тесе йышӑннӑ, яваплисемпе сӳтсе явма пулнӑ.

Редакцирен: Тимофеев Владимир Николаевич пирӗн пата хӑйӗн черетлӗ чӗнӗвне ярса пачӗ. Эпир сире унпа паллаштаратпӑр.

Валерий Николаевич Яковлев чи чалтанах халӑхӑмӑр ҫинчен шухӑшлать пулӗ! Унӑн «Нарспи», «Кушар», «Кай-кай Ивана» спектакльсене ХХII-мӗш ӗмӗрте те ҫӑпатасемпех вылямалла пултӑр-ҫке!!!

Ку спектакльсене выляма пирӗн шӑпах Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ театр пур мар-и? Ак хайхи, В.Н. Яковлев, Ю.М. Владимиров тата Н.А. Сергеева режиссер Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ театрне ӗҫлеме уттарӗҫ! Е.В. Николаева опернӑйне е вырӑс драма театрне директор пулма тухса кайӗ! К.В. Иванов ячӗллӗ театрӑн тӗп режиссёрӗ В.Н.Оринов пулса тӑрӗ!

М.Н. Юхмашӑн чӑн-чӑн савӑнӑҫ! Унӑн спектаклӗсене драма театрӗнче нихӑҫан та выляман!

Опернӑйӗнче ачашланса пурӑнакан В.Л. Клементьевне чӑваш театрӗн директорне лартас! Ҫамрӑксен театрӗнчен вырӑс чӗлхиллӗ спектакльсенче выляс кӑмӑллӑ артистсене вырӑс театрне куҫарас! Урӑх ҫул ҫук!

Чӑваш этемӗ вырӑс чӗлхиллӗ рольсене выляс тени ирсӗрлӗх! Чӑваш чӗлхине юратманнине пӗлтерет анчах!

Малалла...

«Плач по брату» кӗнеке хуплашки

Нумай пулмасть «Дети Ра» литературӑпа илемлӗх журналӗнче (Сарӑтура никӗсленнӗ, Мускавра тухать) Ева Лисина хатӗрленӗ «Плач по брату» (чӑв. Пиччешӗн хӳхлесе) кӗнекен хаклавӗ тухнӑ. Ӑна журналӑн кӑҫалхи 1-мӗш номерте пичетленӗ.

Сергей Бирюков хӑйӗн хаклавӗнче кӗнекене питӗ аван мелпе хатӗрлени пирки палӑртнӑ — Генадий Айхин йӑмӑкӗсен тексчӗ те, ӳкерчӗкӗсем те пӗр-пӗринпе питӗ килӗшӳллӗн вырнаҫни пирки ҫырнӑ.

Аса илтерер, «Плач по брату» кӗнеке-альбом 2020 ҫулта «ПрофБизнесПечать» издательствӑра тухнӑ. Унта Ева Лисинӑн хӳхлев тексчӗсем тата Луиза Николаевна Юманккан ӳкерчӗкӗсем вырнаҫнӑ. Кӗнекене вӗсем хӑйсен пиччӗшне, Геннадий Айхине халалланӑ. Умсӑмахне Атнер Петрович Хусанкай ҫырнӑ.

Сергей Бирюков — сӑвӑҫ, филолог, культуролог, саунд-поэт, перформер, вырӑс авангарчӗн тӗпчевҫи тата теоретикӗ. Берлинри Пӗтӗм тӗнчери литература конкурсӗн, Берлинри Иккӗмӗш лирикспартакиадӑн тата А.Кручёнов ячӗллӗ Пӗтӗм Тӗнчери литература премийӗн лауреачӗ; М. Волошин ячӗллӗ поэзи конкурсӗн дипломанчӗ; «XXI ӗмӗрти ҫыравҫӑ» преми лауриачӗ. Зауми Академийӗн никӗслевҫи тата президенчӗ.

Малалла...

Ӗнер Чӑваш Енри Журналистсен союзӗнче харӑсах виҫӗ комисси тата правлени ларӑвӗ иртнӗ. Унта республикӑри журналистсен Ҫемен Элкер, Николай Никольский тата Леонид Ильин ячӗллӗ премийӗсен лауреачӗсене палӑртнӑ.

Ҫемен Элкер премине Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн журналисчӗ Владислав Николаев тивӗҫнӗ, Леонид Ильинӑнне – «Хыпар» хаҫатӑн социаллӑ пурнӑҫ, культура тата спорт пайӗн корреспонденчӗ Андрей Михайлов тата Канаш районӗнчи «Канаш Ен» хаҫатӑн кӑларӑмшӑн яваплӑ редакторӗ Артемий Мясников, Николай Никольскийӗнне – «Хыпар» Издательство ҫурчӗн фотожурналисчӗ Сергей Журавлев.

Паян, кӑрлач уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнче «Юрий Скворцовӑн проза тӗнчи» онлайн-каҫ иртӗ. Вӑл 15 сехетре пуҫланӗ. Ӑна вулавӑшӑн Ютубри каналӗнче курма май килӗ. Ӑна чи вуланакан ҫыравҫӑсенчен пӗри, Юрий Скворцов, ҫуралнӑранпа 90 ҫитнине халалланӑ. Мероприятие пултаруллӑ прозаик, литературовед пултарулӑхне тӗпченисем, вулакансем хутшӑнӗҫ.

Юрий Скворцовӑн чи пирвайхи сӑвви «Ялав» журналта 1953 ҫулта пичетленнӗ. Унӑн ҫепӗҫ сӑввисем килӗшнӗрен Г. Хирбю, Ф. Лукин, А. Токарев тата ытти композитор юрӑсем кӗвӗленӗ. Пултаруллӑскер инди, серб, венгри, мари ҫыравҫисен хайлавӗсене, С. Есенинпа Я. Купала сӑввисене чӑвашла куҫарнӑ.

Юрий Скворцовӑн повеҫӗсемпе калавӗсем паян та вулакансене ҫывӑх.

Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ кӑҫал туса ирттермелли плансене палӑртнӑ.

Культура учрежденийӗн директорӗ Елена Николаева пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи ҫулталӑк юбилейсемпе пуян. Чӑваш АССР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, актриса, режиссер, педагог, РСФСР культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Зоя Ярдыкова ҫуралнӑранпа кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче 100 ҫул ҫитӗ. Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Раҫҫей Федерацийӗн халӑх артисчӗ, Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Василий Павлов 70 ҫулхине уявлӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 60 ҫул тултарӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Светлана Дмитриева ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче — 50 ҫул.

«Рождественская сказка» спектакльти сӑнӳкерчӗк. Театрӑн Фейсбукри страницинчи сӑнӳкерчӗк

Театрсем кашни сезонтах куракансене ҫӗнӗ ӗҫсемпе савӑнтараҫҫӗ. Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ те ҫавах. 2021 ҫулта унта ҫичӗ премьера хатӗрлеме ӗмӗтленеҫҫӗ.

Культура учрежденийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, виҫӗ спектакле «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин «Театр – ачасем валли» проекчӗпе килӗшӳллӗн лартасшӑн. Проекта лекнӗ спектакльсем ҫаксем: Александр Пушкинӑн «Метель» (12+) повеҫӗ, Алексей Толстойӑн «Тайна Золотого ключика» повеҫ-юмахӗ (0+), Левтина Марьен «Мухтанчӑк Автан» пьеси (0+).

Чӑвашла лартма палӑртнӑ спектакльсем татах пур: Владислав Николаевӑн пьеси тӑрӑх «Сӑр сиввисем» (6+), Ольга Туркайӑн «Савтепийӗ» (12+), Александр Пӑрттан «Шыв ҫинчи юратӑвӗ» (12+).

Валентин Афонин ӗҫӗ тӑрӑх лартнӑ «Мымрёнок» спектакле (0+) ҫӗнетме палӑртнӑ, Шарль Перрон «Золушка» (0+) спектакльне кӑҫал лартӗҫ.

(«Тарӑн чӑваш. Тарӑн мар чӑваш» кӗнекерен)

«Шухӑш ҫукки кисретет», – терӗ Н.Е. Лукианов. (Эпир унпа телефонпа хальхи чӑваш пурнӑҫӗн пӗтӗмӗшле ӗлки, туртӑмӗ пирки калаҫаттӑмӑр, 2020 ҫул).

«Вӑхӑт ҫитӗ, – тенӗ Ҫеҫпӗл («Чӑваш сӑмахӗ», 1920). – Атӑл хӗрри тӑрӑх тӗнче кӗсле сассипе янраса тӑрӗ – ҫакӑ чӑваш юрри пулӗ. Чӑваш чӗлхи кӑвар пулӗ, хӗрнӗ хурҫӑ пулӗ!»

Пуш параппан пӑнтӑртатӑвӗ тесе хакланӑ пулӑттӑм эп официллӑ чӑваш культурин юлашки вун ҫуллӑхне.

Урӑхла культура та пур паллах чӑвашӑн. Анчах та ӑна эпир пӗлсе пӗтерейместпӗр, мӗншӗн тесен ӑна хуплаҫҫӗ, сас памаҫҫӗ, ҫын ҫине кӑлармаҫҫӗ, ҫул памаҫҫӗ…

Юрий Сан самахӗсем аса килеҫҫӗ: «Эп юлташсемпе калаҫса тӑраттӑм. Пирӗн пата хӗрӗнкӗ Толя Смолин таҫтан пырса тӑчӗ те мана калать: «Эх, изгойсем санпа эпир, Юра».

– Кай-ха кунтан, эп нимле изгой та мар, – терӗм ӑна».

Н.М. Кирилловӑн та Юрий Санӑн пекех оптимизм. «Веҫех йӗркеллӗ, эп ӗҫлетӗп, кӗнекесем кӑларатӑп», – тет Надежда Мефодьевна интервьюсенче. Кӗнеке презентацийӗнче вара артистсем, театр ӗҫченӗсем ҫукчӗ, ҫукпа пӗрехчӗ…

«Хӗвелӗн кӑварлӑ хӗлхемӗ / Ҫӗре чечекленӗ чухне / Кам курнӑ ҫанталӑк илемӗ / Пӑрпа пӑрланса шӑннине?

Малалла...