Ирӗк Килтеш. Тимӗр Акташ тунӑ сӑн

Паян, 2021 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Чӑваш радио (ЧГТРК) кӑнтӑр хыҫҫӑн тӳрӗ эфирта «Ялти рок-н-ролл» кӑларӑм пулчӗ.

«Вӑхӑт ҫитре» кӑларӑмра Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхальте пурӑнакан рок-музыкант тата художник Ирӗк Килтеш (Валерий Краснов) ханӑра пулчӗ.

Вӑл гитара каласа виҫӗ юрӑ юрларӗ. Пӗр юрри «Ҫӑкӑр — ылтӑн пек» ятлӑ. Хӑйӗн пултарулӑхӗ, тата килти чӑваш хресчен хуҫалӑхӗнчи ӗҫ хатӗрӗсен музейӗ ҫинчен каласа пачӗ.

«Ялти рок-н-ролл» питӗ хӗрӳ, ҫав вӑхӑтрах хавхалануллӑ янрарӗ.

Передачӑна Ольга Туркай редакторпа Маргарита Кабетова диктор ӑста та тараватлӑ ертсе пычӗҫ.

Ыран, кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, «Ҫулҫӳревҫӗсен юхӑмӗ» пӗрлешӳ Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнче тӗл пулу ирттерӗ. Мероприяти 18 сехетре пуҫланӗ. Пухӑвӑн теми — «Ҫӗнӗ ҫула эпӗ ӑҫта кӗтсе илни».

Ҫамрӑк та хастар Денис Башмаков нумаях пулмасть Турцирен таврӑннӑ. Вӑл унта Ҫӗнӗ ҫула епле кӗтсе илни, асӑннӑ ҫӗршывӑн культурипе йӑли-йӗрки ҫинчен каласа кӑтартӗ. Денис Осипов, Ольга Михайлова Кӑнтӑр Урал тӑрӑхӗнчи «Таганай» наци паркӗнче пулнӑ.

Виктор Чугаров режиссер кӑсӑклӑ видеофильм кӑтартӗ. Чӑваш Енри велосипед юхӑмӗн ертӳҫи Вячеслав Платонов Индирен салам ҫитерӗ.

Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче нарӑс уйӑхӗн 3-7-мӗшӗсенче Чӑваш музыкин фестивалӗ иртӗ.

Наци ӳнерӗн мероприятийӗ тӑватӑ сумлӑ спектакльтен тӑрӗ. Фестиваль нарӑс уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Григорий Хирбюн «Нарспи» оперипе уҫӑлӗ. Нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Федор Васильевӑн «Шывармань» оперине лартӗҫ, 6-мӗшӗнче — Андрей Галкинӑн «Хуркайӑк ҫулӗ» балетне. Сӑмах май каласан, вӑл балета Чӑваш Енӗн искусство тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Раҫҫей тата Чӑваш Енри композиторсен союзӗсен пайташӗ Андрей Галкин ҫуралнӑранпа 60 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Чӑваш музыкин фестивалӗ нарӑс уйӑхӗн 7-мӗшӗнче гала-концертпа вӗҫленӗ.

Атӑл тӑрӑх Шупашкара хӑнасем килеҫҫӗ те: «Вот это здание с колоннами, видать, ваша филармония?», — тесе ыйтаҫҫӗ. «Ҫук ҫав», — хуравлатпӑр вырӑс чӗлхипе.

Хӗрлӗ лапамри 7-мӗш ҫуртра К.В. Иванов ячӗллӗ чӑваш драма театрӗ 1961-мӗш ҫултанпа ӗҫлет! Вӑл вырӑнтан ӑна 70-мӗш, 80-мӗш ҫулсенчех куҫармалла пулнӑ та ҫав!

Пирӗн энциклопединче театр керменӗ пирки «Хуламӑра пуҫарса яракан ҫуртӑмӑр» тесе ҫыраҫҫӗ (градообразующее)!!! Чӑннипех те, — мӗн тери мухтавлӑ-ҫке пирӗн театр!

90-мӗш ҫулсенче куҫарма майсем пурччӗ! 1994-мӗш ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 21-мӗш кунӗнче сумлӑ, илемлӗ йӑли-йӗркипеле Н.В. Федоров республикӑмӑрӑн ертӳҫи пулса тӑчӗ! (Ҫавӑн чухне Лев Пантелеймонович Кураков ҫӗнтерейменнишӗн ку таранччен те питӗ кулянатпӑр!) 1997-мӗш ҫулта Вырӑс драма театрӗ хӑйӗн ҫуртӗнчен пирӗн Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ театрне Трактор тӑвакансен культурӑ керменне хӑваласа ярать тейӗпӗр! Вӑл (Трактор тӑвакансен КК) текен керменте 1997-мӗш ҫултанпа икӗ чӑваш театрӗ пӗр-пӗрне пулӑшса ӗҫленӗ пулӗччӗҫ!

Н.В. Федоров ӗҫлеме тытӑнсан, ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗш кунӗ Чӑваш Республикин патшалӑх уявӗ пулса тӑнине пӗлсессӗнех вырӑс патши Шупашкарти кӳлемӗшре «Атӑлҫи ҫӑлкуҫӗсем», кайрантарах «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» ятлӑ ҫӗршыври фольклор фестивальне ирттерме ирӗк пачӗ!

Малалла...

Антонина Лукина. hdshi.chvs.muzkult.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Республикӑн культура отраслӗнче ӗҫлекен тата тепӗр икӗ ҫын тава тивӗҫлӗ ята тивӗҫнӗ. Аса илтерер: кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче Чӑваш Республикин культура училищин (техникумӗн) преподавательне Сергей Ерисова тата Патӑрьел районӗнчи тӗп клуб тытӑмӗн халӑх театрӗн режиссерне Луиза Леонтьевӑна «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ятсем панӑччӗ.

Эрнекун кун пек ята Куславкка районӗнчи «Культура аталанӑвӗн, вулавӑш тытӑмӗн тата архив ӗҫӗн центрӗ» автономи учрежденийӗн режиссерӗ Наталья Исаева тата Шупашкар районӗнчи Хыркассинчи ача-пӑчан ӳнер шкулӗн преподавателӗ Антонина Лукина тивӗҫнӗ.

(Геннадий Исаев художник ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнӗ май)

(«Чӑваш философийӗ. Чӑваш чунӗн философийӗ» кӗнекерен)

Г.И. Исаев (1925, раштав, 28 – 2007, чӳк, 15) философ пулнине туякансем, сӗмленекенсем, палӑртасшӑн ӑнтӑлакансем пулнӑ. Чӑваш ӳнер музейӗнче сӑрӑҫӑн куравне уҫнӑ чух (2005, раштав, 28) Александр Егоров Г.И. Исаева: «Вы великий философ», – терӗ. «Нашедший Будду» ятлӑ тӗрленчӗк пичетлерӗ (Ведомости Чувашской Республики, № 2 (98), 10–16 января 2006, с. 22). «Шалт тӗлӗнтерсе ярать: 80 ҫулхи ӑста чунӗпе иккен чӑн-чӑн… дзен-буддист» («К нашему потрясению, 80-летний мастер оказался в душе самым настоящим… дзен-буддистом»), – ҫырчӗ ӑслӑ та пултаруллӑ журналист. Атнер Петрович та хӑйӗн тӗрленчӗкне дзенпа ҫыхрӗ (Хусанкай А. Чувашский дзэн // ЛИК, 2007, № 1, с. 51–52.). «ЛИК» журналӑн ҫак номерӗнчех ман ӗҫ те кун ҫути курчӗ (Яковлев Ю. Тайновидец чувашской природы // ЛИК, 2007, № 1. с. 53–54.). Вулаканӑмӑр патне ман чӑвашла ҫырнисене ҫитерес килет: Яковлев Ю. «Кашни харпӑр хӑй ҫӗрӗ ҫинче туптӑр телей, пуянлӑх» // Хыпар, 1996, пуш, 5; «Чун вӗҫет…Чун…» (Геннадий Исаев художник Соломон патшапа тава кӗни пирки) // Ар, 2001, кӑрлач, 16, 3 (24) №; Сив ачи (Геннадий Исаев художникӑн чунӗнчи тата пултарӑвӗнчи сивлеклӗхӗн метафизикӑллӑ пӗлтерӗшӗ пирки) // Тӑван Атӑл – Ялав, 2006, 9 №, 143 – 146 с.

Малалла...

Кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш Енри Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче республикӑра пурӑнакан халӑхсен ташшисене вӗрентмелли ӑсталӑх сехечӗн пӗрремӗш занятийӗ иртнӗ. на онлайн-мелпе йӗркеленӗ.

Чӑваш ташшипе ӑсталӑх сехетне Шупашкарти тӗп клубӑн тытӑмӗнчи «Нарспи» клубӑн «Сарпике» халӑх ташӑ ансамблӗн балетмейстерӗ Алиса Лукина ирттернӗ.

Чӑваш халӑх хореографи ӳнерӗ икӗ жанртан тӑрать: вӑйӑ (уяв картисем), maшӑ. Жанрсенче хӑйсен тӗсӗсем пур. Уяв картинче — юрӑ карти, вӑйӑ картисем, ташӑ карти тата карта вӑййисем.

«Сарпике» ансамбль «Вӑйӑра» ташша кӑтартнӑ. Коллектив ертӳҫи Алиса Лукина ташӑпа паллаштарнӑ. «Нарспи» клубӑн аккомпаниаторӗ, баянист, «ЯлАр» этно-рок ушкӑн ертӳҫи Николай Пыркин та кӑсӑклӑ самантсене уҫӑмлатнӑ.

Кӑрлачӑн 28-мӗшӗнчен пысӑк экран ҫине «Зоя» фильм проката тухать. Палӑртма кӑмӑллӑ: Зоя Козьмодемьянскаян рольне Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ Анастасия Мишина калӑпланӑ.

Настя 1993 ҫулта ҫуралнӑ, 2012 ҫулта Раҫҫей театр ӳнерӗн институтне (ГИТИС) режиссер факультетне вӗренме кӗнӗ. Ҫав ҫулах ӑна Владимир Маяковский ячеллӗ театр труппине йышӑннӑ. Настя «Вольф», «Заключение» фильмсенче те ӳкерӗннӗ.

Хальхинче Анастасия Мишина Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин историйӗнче ҫырӑнса юлнӑ паллӑ разведчицӑна – Зойӑна – вылянӑ.

Чӑваш журналистики пуҫланса кайнӑранпа кӑҫал 115 ҫул ҫитрӗ. ҫак дата чӑвашсен пӗрремӗш хаҫачӗ «Хыпар» пуҫласа пичетленнипе ҫыхӑннӑ. Вӑл паян, 1906 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Хусанта кун ҫути курнӑ.

2021 ҫулта сакӑр пичет кӑларӑмӗ 90 ҫулхи юбилейне уявлӗ: «Тантӑш» ача-пӑча хаҫачӗ, «Тӑван Атӑл» журнал, Патӑрьел районӗнчи «Авангард», Канаш районӗнчи «Канаш», Куславкка районӗнчи «Ялав», Вӑрмар районӗнчи «Хӗрлӗ ялав», Парачкав районӗнчи «Порецкие вести», Комсомольски районӗнчи «Каҫал ен» хаҫатсем. «Хресчен сасси» 30 ҫулхине уявлӗ.

Радио калаҫма тытӑннӑранпа кӑҫал 95 ҫул ҫитет, Чӑваш Енри телекурава йӗркеленӗренпе — 60 ҫул.

Патӑрьелти халӑх театрӗ. batyr.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев тӗрлӗ отрасльти ятлӑ-сумлӑ ҫынсене патшалӑх наградисемпе чысласси ҫинчен хушу кӑларнӑ. Унта культура сферинчисем те пур.

«Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята икӗ ҫынна панӑ. Вӗсенчен пӗри — Чӑваш Республикин культура училищин (техникумӗн) преподавателӗ Сергей Ерисов, тепри — Патӑрьел районӗнчи тӗп клуб тытӑмӗн халӑх театрӗн режиссерӗ Луиза Леонтьева.

Патӑрьелти халӑх театрӗн кун-ҫулӗ иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсенче йӗркеленӗ драма кружокӗнчен пуҫланнӑ. Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче тата ун хыҫҫӑнхи ҫулсенче ҫеҫ ӗҫлемен вӑл. Коллектив 1970 ҫулта халӑх театрӗ ята тивӗҫнӗ. 2015 ҫултанпа Луиза Леонтьева ертсе пырать.