Вӑрмар районӗнчи Чупай ял тӑрӑхӗнчи Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ пулнӑ ҫынна полномочисӗр хӑварма йышӑннӑ. Халӑх тарҫине депутат удостоверенийӗсӗр хӑварма прокуратура хистенӗ.
Чӑваш Енӗн прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Чупай ял тӑрӑхӗн депутачӗсенчен пӗрне суд РФ Пуҫиле кодексӗн 160-мӗш статйин 3-мӗш пайӗпе айӑпланӑ. Ку вӑл ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса укҫа-тенкӗ тӑкакланине пӗлтерет. Кунсӑр пуҫне ҫав ҫынна РФ Пуҫиле кодексӗн 292-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе (ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑшӑн) явап тыттарнӑ.
Судпа айӑпланнӑ ҫын депутат пулаймасть, унӑн полномичийӗ вӑхӑт ҫитичченех тухать тесе прокуратура асӑрхаттарнине Чурпай ял тӑрӑхенчи Депутатсен пухӑвӗ ӑша хывнӑ. Ӗҫре пӗр сӗтел хушшинче вырӑнти ыйтусене татса панӑ ҫынна депутат тивӗҫӗсӗр хӑварнӑ.
Ҫак кунсенче республикӑн районӗсемпе хулисенче иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетмелли пухусем иртеҫҫӗ. Шупашкар районӗсем пухӑва Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче йӗркелерӗҫ.
Аслисем калаҫнине тӑнлама ҫамрӑксене те пухнӑ. Халӑх йышлӑ пухӑннӑран ҫынсем ниҫта ларма аптӑраса тӑркаларӗҫ. Балкон ҫинче те вӗсем вырӑн йышӑннӑччӗ. «Шкул ачисене тем тума чӗнеҫҫӗ-ҫке», — вырӑн юлман енне кӑмӑлсӑрланчӗ Кӳкеҫри организацисенчен пӗрин ертӳҫи.
Пухура ыррипе пӗрлех кӑлтӑксене те тишкерчӗҫ.
Муниципалитет пурлӑхне тата ҫӗре арендӑна панӑшӑн укҫа пухассипе бюджета кӗмен укҫа хисепӗ – 8,2 миллион тенкӗ. Ҫав шутран 3,7 миллионне пухас шанчӑк ҫук. Парӑма кӗрсе кайнисемпе судлашни те усса кайман: вӗсем ҫара ҫерҫи пекех – шыраса илмелӗх нимӗн те юлман. «Сире ҫав арендаторсем шӑнман пӑр ҫине лартса янӑ. Халӗ вӗсен – ваннӑ сӗтел-пукан ҫеҫ. Парӑма вӑхӑтра шыраса илмелле пулнӑ», – тесе Михаил Васильевич ӳпкеленине хирӗҫлеме сӑлтав тупаймарӗҫ Шупашкар районӗсем. «Парӑма шыраса илменшӗн кама явап тыттарнӑ? Кама ӗҫрен кӑларнӑ?» – ыйту та тӗплӗ хуравсӑр юлчӗ.
Ӗнер, нарӑсӑн 8-мӗшӗнче, Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑваш ҫыравҫисен «Шевле» пӗрлешӗвӗн черетлӗ пухӑвӗ иртнӗ. Унта ҫӗнӗ ертӳҫе суйланӑ. Малашне ку тивӗҫе «Канаш» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Елена Мустаева туса пырӗ. «Шевле» литпӗрлешӳ пухӑвне ҫитнӗ 12 ҫыравҫӑ сасӑласа ҫапла пӗтӗмлетӳ тунӑ.
Литпӗрлешӗве кӗрекен ҫыравҫӑсем кӗҫех тепӗр хут та пухӑнӗҫ. Нарӑсӑн 12-мӗшӗнче вӗсем кӑҫалхи ӗҫ планне ҫирӗплетесшӗн.
Аса илтеретпӗр, «Шевле» литпӗрлешӳ Чӗмпӗр облаҫӗнче тухса тӑракан «Канаш» хаҫат ҫумӗнче йӗркеленнӗ. Унччен ӑна Николай Ларионов ҫыравҫӑ ертсе пынӑччӗ. «Шевле» литпӗрлешӳ кӳршӗллӗ регионта ҫирӗм ҫул ытла ӗҫлет, вӑл вӑхӑтра унта кӗрекен ҫыравҫӑсем ҫӗр ытла кӗнеке кӑларма пултарнӑ.
Шупашкар районӗнче паян хулатӑвӑм комитечӗ пухӑннӑ. «Тӑван Ен» тетелти кӑларӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, сӳтсе явнӑ проектсен йышӗнче Мӑн Кивпулӑх патӗнче тума палӑртнӑ аквапарк та пулнӑ.
Комитет пайташӗсене темиҫе проектпа паллаштарнӑ. Вӗсен шутӗнче Чумкасси патӗнче ҫуртсем лартма уйӑрнӑ лаптӑк, Станьял ялӗ ҫывӑхӗнчи ҫурт-йӗр хӑпартма уйӑрнӑ 17 гектарлӑ лаптӑк пулнӑ. Унсӑр пуҫне Хурамакасси ҫывӑхӗнчи санитарипе хӳтлӗх лаптӑкне улшӑнусем кӗртессине пӑхса тухнӑ. Ку ыйту та ҫурт хӑпартма ҫӗр уйӑрнипе ҫыхӑннӑ.
Мӑн Кивпулӑх патӗнчи проет эскизӗпе килӗшӳллӗн унта спортпа сывату комплексне хӑпартмалла. Унта апитерапи тата уҫӑ аквапарк пулмалла. Ячӗ унӑн «Пять озёр» (чӑв. Пилӗк кӳлӗ) пулмалла. Сӑмах май, ку ята халӑх лайӑх пӗлет — лавккасенче ку ятпа шуррине сутаҫҫӗ. Атайкасси патӗнче вара пилӗк кӳлӗ пурри питӗ иккеленӳллӗ.
Кӑрлачӑн 24-мӗшӗнче Елчӗк райнӗнче пурӑнакансемпе республикӑри тӳре-шара тата «Экоцентр» пайташӗсем тӗл пулнӑ. Халӑха «ҫӳп-ҫап реформи» мӗнле ӗҫлени пирки каласа кӑтартнӑ, тӳлевре улшӑнусем пуласси пирки сӑмах хускатнӑ.
Чи малтанах ҫынсем тарифа пӑхса тухма ыйтнӑ. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, ялта, хуларипе танлаштарсан, хытӑ ҫӳп-ҫап сахалрах кайса пӑрахаҫҫӗ. Тӳре-шара ҫакна шута илсе тӳлеве пӑхса тухма шантарнӑ.
Пухура контейнер лапамӗсене пӑхса тӑрас ыйтӑва та хускатнӑ. Тӳре-шара «ҫӳп-ҫап реформи» санкцилемен свалкӑсене пӗтерме пулӑшассине палӑртнӑ.
Красноармейски районӗнчи мӗнпур ялти мӗнпур урама ҫутӑ кӗртме палӑртаҫҫӗ. Ҫакна район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Кузнецов Анаткасси ялӗнче унта пурӑнакансемпе ирттернӗ пухура шантарнӑ.
Алесандр Кузнецов унччен Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнар ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ чухен вырӑнти ялсене хатлӑх кӗртессипе чылай ӗҫленине ҫак йӗркесен авторӗ вырӑна кайсах курнӑччӗ. Халӗ, ав, Красноармейски районӗнче те вӑл ҫавӑн пек йӗрке тӑвасшӑн иккен.
Ҫутӑшӑн тӳлесе тӑкакланнине чакарас тесе энергие перекетлекен лампӑсем ҫине куҫараҫҫӗ. апла утнине пула иртнӗ ҫул вӗҫӗ тӗлне 3 миллион тенкӗ ытла укҫа перекетлеме май килнӗ. Ял тӑрӑхӗсем ыйтнипе хунар туянма вӗсене 1 миллион тенкӗ укҫа уйӑрса панӑ. Ҫитес икӗ ҫулта районти мӗнпур ялти мӗнпур урама ҫутӑ кӗртме палӑртнӑ.
Ӗнер, кӑрлачӑн 24-мӗшӗнче, депутатсен пухӑвӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти «Атӑл» кинотеатра ЧР Культура министерствине парас ыйтӑва пӑхса тухнӑ. Аса илтерер: кинотеатр халӗ пушах ларать, вӑл нумаях пулмасть ӗҫлеме пӑрахнӑ.
Пушӑ ҫурта министерство хӑй пама ыйтнӑ. Тӳре-шара унта Чӑваш сӑнав драма театрне вырнаҫтарасшӑн. Татӑклӑ йышӑну тумашкӑн халӑх хушшинче ыйтӑм та ирттернӗ. Ыйтӑм пӗтӗмлетӗвӗ ҫапларах: унта хутшӑннисенчен чылайӑшӗ пӗрлештернӗ культура центрне тӑвас шухӑша ырланӑ. Пӗр ҫуртра театр, кинотеатр, кафе, ача-пӑчан канмалли вырӑн ӗҫлемелле.
Аса илтерер: Шупашкарти «Ҫеҫпӗл» кинотеатр та халӗ ҫаплах ӗҫлет. Ӑна та Культура министерствине панӑ, унта Ҫамрӑксен театрӗ вырнаҫнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 19-мӗшӗнче «Хавал» пуҫару ушкӑнӗн чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен ассоциацийӗн черетлӗ чей тӗлпулӑвӗ иртрӗ. Шупашкарти 11, 41, 40, 33-мӗш шкулӗсенче тӑван чӗлхене вӗрентекенсем килсе ҫитрӗҫ. Тӗлпулу кӑсӑклӑ та тухӑҫлӑ иртрӗ. Александр Васильевич Блинов («Кала-ха» вӗренӳ пособийӗн авторӗсенчен пӗри, «Хавал» пуҫару ушкӑнӗн тата «Язык для успеха» /чӑв. Ӑнӑҫу чӗлхи/ ют чӗлхесен шкулӗн ертӳҫи). Чӑваш чӗлхи урокӗсенче «Мемо» тата «Домино» вӑйӑсемпе мӗнле усӑ курмалли ҫинчен каларӗ. Каларӗ кӑна мар, пуҫтарӑннисене выляма та вӗрентрӗ (ҫитес вӑхӑтра ВК халӑх тетелӗнче те пулӗҫ. Эсир те вӗсене уҫласа илсе ачасемпе выляма пултаратӑр). Кунсӑр пуҫне Александр Васильевич тата савӑнӑҫлӑ хыпар пӗлтерчӗ — «Кала-ха 3» вӗренӳ пособинчи юрӑсем хатӗр иккен. Эпир паян вӗсене итлесе килентӗмӗр те.
Александр Марсович Степанов вара Fix Price лавккари таварсемпе чӑваш чӗлхи урокӗсенче усӑ курма ӑсталӑх лаҫҫинче вӗрентрӗ.
Уҫӑ ҫыру – Открытое письмо
Чӑваш аксакалӗсен тӗп канашӗ
Центральный Совет чувашских старейшин,
428000, пр. Ленина, 15, каб. 208, ЦСЧС
Шупашкар хулин ертӳлӗхне
Администрации
города Чебоксары
По поводу открытия памятника Ивану Грозному
Чӑваш аксакалӗсен тӗп канашӗ хӑйӗн 2019 ҫулхи кӑрлачӑн 10-мӗшӗнчи анлӑ ларӑвӗнче Хаяр Йӑван палӑкне Шупашкарта лартасси ҫинчен хускатнӑ ыйтӑва тӗплӗн сӳтсе яврӗ.
Лару пӗр саслӑн ҫапла йышӑнчӗ:
1. Вак халӑхсен пусмӑрҫи Йӑван патша палӑкне Шупашкарта лартни чӑваш халӑхӗнчен тӳррӗн мӑшкӑллани пулать. Аксакалсен канашӗ Чӑваш тӗпчев институчӗ Шупашкарта ӑна лартмалла мар тенипе пӗтӗмпех килӗшет. Халӑх пусмӑрҫисен палӑкӗсене наци республикисенче уҫнине Раҫҫей халӑхӗсен хальхи пӗрлӗхне аркатас тӗллевпе тунӑ ӗҫ тесе шутлатпӑр.
2. Шупашкарта кама хӑҫан мӗнле палӑк лартмалли программмӑна халӑха пӗлтерме ыйтатпӑр. Чӑваш историйӗпе ҫыхӑннӑ Атилла, Кубрат хан, вак халӑхсене ыр суннӑ Пушкин, Бичурин, Лев Гумилев, халӑх ирӗкӗшӗн кӗрешнӗ Пайтул Искеев, Охадер Томеев, тӗнчипе паллӑ тӗпчевҫӗ Николай Ашмарин палӑкӗсем халех хатӗрлеме тытӑнмалла.
Ҫитес кӗҫнерникун, кӑрлачӑн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче Чӑваш ваттисен тӗп канашӗн черетлӗ ларӑвӗ иртӗ. Пуҫламӑшӗ 15 сехетре.
Ваттисем пӑхса тухакан ыйтусем хушшинче хӑйсен йышне ҫӗнетесси, 2019 ҫулхи плана ҫирӗплетесси пулӗ. Унсӑр пуҫне пухӑннисем умӗнче Олег Цыпленков паллӑ ҫынсен палӑкӗсене лартасси, асӑну хӑмисене уҫасси тата фильмсем ӳкересси ҫинчен каласа парӗ. А.О.Бойков, Н.М.Адер тата В.Д.Эльмень ваттисен тӗп канашӗ ял-хулари шурсухал-утамансемпе тата халӑх йӗркеленӗвӗсемпе тытакан ҫыхӑнусем ҫинчен сӑмах хускатӗҫ.
+12.5 °C