И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн виҫӗ факультечӗ пӗрлешесси пирки хыпарланӑччӗ. Ҫитес уйӑхран журналистика, филологи тата чӑваш филологийӗн факультечӗсем пӗр факультета пӗрлешӗҫ. Вӗсем ҫӗнӗрен йӗркеленекен «Вырӑс тата чӑваш филологийӗ тата журналистика» факультет йышне кӗрӗҫ.
Факультета «чӑваш чӗлхипе литератури; ют ҫӗршыв филологийӗ» профильсем валли кӑна бюджет вырӑнӗ лекмелле-мӗн. «Журналистика» специальноҫа алла илес текенсем тата «вырӑс чӗлхипе литератури, ӗҫлевлӗх филологи» профильсем бюджет вырӑнӗсемсӗр юлмалла теҫҫӗ. Кун пирки хальхи филологи факультечӗн деканӗн вӗренӳ енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Андрей Обжогин Интернет-хаҫатсенчен пӗрне пӗлтернӗ имӗш.
Сӑмах май, укҫалла вӗрентмелли йыша та самай чакарнӑ-мӗн. Журналист пуласшӑн «кӗмӗл» тӳлесех куҫӑмлӑ майпа вӗренме килӗшекенсем валли пурӗ те 10 вырӑн кӑна палӑртнӑ иккен, курӑмсӑр меслет валли — 25. Вырӑс чӗлхипе литературине тата филологине укҫа тӳлесех ӑша хывас текенсем валли 10 (куҫӑмлӑ майпа вӗренекенсем валли) тата 12 (курӑмсӑр меслет). «Чӑваш чӗлхипе литератури; ют ҫӗршыв филологийӗ» профиле тӳлесе 3 ҫын куҫӑмлӑ майпа, 15-ӗн куҫӑнсӑр меслетпе вӗренейӗҫ.
Шӑматкун, ҫӗртмен 14-мӗшӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн ӑслӑлӑх канашлӑвӗ йышӑннӑ тӑрӑх филологи факультетне, чӑваш филологийӗпе культура факультетне тата журналистика факультетне утӑн 1-мӗшӗнчен пӗрлештерме йышӑнни ҫинчен хыпар тухнӑ пулнӑ.
ЧПУ студентсен канашлӑвӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗнӗ факультетӑн декан ӗҫ-хӗлне филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, профессор Корнилов Геннадий Емельянович тытса пырӗ.
Виҫӗ кафедрӑна пӗрлештернӗ майпа йӗркеленнӗ «Журналистика» ҫӗнӗ кафедрӑн ертсе пыраканӗ вара Данилов Анатолий Порфирьевич пулӗ. Вӑлах университетӑн пресс-центр ӗртӳҫи ӗҫне пурнӑҫласа пырӗ.
Ҫӗнӗ хыпар факультет ӑсчахӗсемпе пӗрлех студентсене те самай тӗлӗнтернӗ. Нумайӑшӗ факультетсене пӗрлештернӗ йышӑнӑва ырласа каймаҫҫӗ. Студентсен канашлӑвӗнче ӑнлантарса панӑ тӑрӑх университетра вӗренсе тухнине ҫирӗплетекен диплом ҫинче факультет ятне палӑртмалла мар тесе йышӑннӑ, алла илнӗ специальноҫе ҫеҫ ҫырса парӗҫ.
Ҫӗнӗ факультет мӗнле ятпа ҫӳрессине паянхи куна никам та ҫирӗплетсе параймасть.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх универстетри чӑваш филологийӗпе культура факультетне, вырӑс филологи тата журналистика факультетне кӑҫалхи абитуриентсене йышӑнма Раҫҫей вӗренӳ министерстви бюджет вырӑнне уйӑрса паман пулнӑ-мӗн. Ку хыпар асӑннӑ факултьтет ӗҫченӗсене самаях пӑшӑрхантарнӑ. Вара мӗне пула гуманитарлӑ факультетсене уйӑрса хӑварас тенӗ? Ҫак ӗҫ-пуҫа ӑнлантарас тесе Чӑваш Енӗн вӗренӳ министерсви хутшӑннӑ.
Ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче пресс-конфиренцире вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов пӗлтернӗ тӑрӑх факультетсем бюджетлӑ вырӑнсӑр тӑрса юлни «техника йӑнӑшӗпе» пулнӑ имӗш. «Чӑваш патшалӑх университечӗ патшалӑх тытӑмӗнче тӑрать, ҫавна май кашни ҫулах бюджет вырӑнӗсене илес конкурсра хутшӑнать. Кӑҫал та ҫавӑн пекех. Раҫҫей министерстви ЧПУ адресне янӑ ҫырура чӑваш филогийӗпе культура, вырӑс тата журналистика факультечӗсенче бюджетлӑ вырӑнӗсен шутне палӑртман. Ҫак пулӑма вара техника йӑнӑшӗпе ҫыхӑнтараҫҫӗ Раҫҫей министерствинче», — пӗлтерет Владимир Иванов.
Ҫанталӑк та спортпа туслӑ ҫамрӑксене кӑмӑллать тейӗн. Ҫавӑнпа та ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ҫу кунӗ хӗвеллӗ те шӑрӑх пулчӗ. Шӑпах ҫак кун И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн «Ульяновец» хаҫат парнишӗн ҫулсерен иртекен ҫӑмӑл атлетика ӑмӑртӑвӗ пулчӗ.
Асӑннӑ ӑмӑрту университет хаҫачӗ пуҫланса кайнӑранпа 45 ҫул, Ҫӗнтерӳ кунӗ пулнӑранпа 68 ҫул ҫитнине тата Ҫемье кунне халалланӑ. Спорт ӑмӑртӑвне И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн студенчӗсем кӑна мар вӗрентекенӗсемпе университет ӗҫченӗсем хутшӑнчӗҫ. Чупӑва уҫма ЧР вӑй-хал культури тата спортпа туризм министрӗ Сергей Мельников, Мускав районӗн администраци пуҫлӑхӗ Андрей Петров, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университӑн ректорӗ Всеволод Агаков, «Ульяновец» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Олеся Герасимова тата ытти хӑнасем килсе ҫитнӗ.
Ӑмӑрту самай ӑнӑҫлӑ иртрӗ. Студентсемпе университет ӗҫченӗсем спорта туслине тивиҫлипех кӑтартма пултарчӗҫ.
Ҫурхи хӗвеллӗ кунсем кӗҫех таврана ӑшӑ пархатарпа тултарчӗҫ. Шӑпах ҫак чуна ҫупӑрлакан ҫурхи кунсенче, ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетри чӑваш филогийӗпе культура факультечӗн вӗрентекенӗсемпе хастар студенчӗсем Чӑваш чӗлхин эрни вӗҫленнӗ ятпа Хусан хулине ҫул тытрӗҫ. Вӗсем И.Я. Яковлев пурӑннӑ, ҫӳренӗ вырӑнсене ҫитсе курчӗҫ. Тата ҫавӑн пекех Г. Камал ячӗллӗ Тутар патшалӑх академи театрӗнче Туфан Миннуллин пьеси тӑрӑх лартнӑ «Кӗркури кӗрӗвӗсем» ятлӑ спектакль пӑхрӗҫ. Юнашар пурӑнакан халӑх культурипе паллашни пуриншӗн те усӑллӑ пулчӗ.
Чӑваш патшалӑх университечӗн сайчӗ «Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ» акци вӗҫленни пирки пӗлтерет. Тӗрӗслев комиссине пӗтӗмпе 2304 ӗҫ ҫитнӗ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче хӑй пӗлӗвне 251 ҫын тӗрӗсленӗ, ыттисем хӑйсем пурӑнакан вырӑнта ҫырса ӗҫӗсене интернетпа ярса панӑ. Пӗтӗм ӗҫрен 1736 диктанта шута илнӗ, ыттисене хакланисен ретне кӗртме май килмен — техника сӑлтавӗсене пула (сканерпа куҫа курӑнмалла кӑларман, чылайӑшӗн е пуҫламӑшӗ, е пӗтмӗшӗ ҫук) тӗрӗслев комиссийӗ вӗсене пӑхса тухайман.
Хаклава тивӗҫлӗ ӗҫсенчен «5» палла тивӗҫнисем — 171 (9,8 %), «4» паллӑ илнисем — 677 (39 %), «3» паллӑ илнисем — 376 ( 21,7 %), «2» паллӑ илнисем — 512 ( 29,5 %).
«3» тата «2» паллӑ илекенсен хушшинче ытларах шкул ачисем, мӗншӗн тесен кӗҫӗнрех классенче вӗренекен ачасем тӗрӗс ҫырмалли правилӑсене пурне те вӗренсе ӗлкӗреймен. Шкулта 9 класс пӗтернӗ тӗле ҫеҫ орфографи тата пунктуаци правилисене туллин пӑхса тухаҫҫӗ, «Пӗтӗм чӑваш диктантне» вара шкул ачисем 5 класран пуҫласах хутшӑннӑ.
Таврӑлӑха илем, тасалӑх кӳрес ӗҫ пирӗн пурнӑҫра пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнать. Иртнӗ эрнесенче Шупашар хулин лаптӑкӗсенче тӗрлӗрен шӑматкунлӑхсем иртрӗҫ. Хулана илем кӳрес ӗҫре ятарлӑ ӗҫчахсемсӗр пуҫне хула ҫыннисем те хутшӑнчӗҫ.
Хамӑр тавралӑха тирпейлес тӗлӗшпе студентсем те питӗ активлӑ. Акан 22-23-мӗшӗсенче И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн 1-3 курс студенчӗсем кӑҫал та хаваспах экологи шӑматкунлӑхне хутшӑнчӗҫ. Университет таврашӗнчи лаптӑка ҫӳп-ҫапран тасатас ӗҫре тӑрӑшуллӑ ӗҫлерӗҫ.
Чӑваш Республикин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх паянхи «Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ» акцие пурӗ 2300 ҫынна яхӑн хутшӑннӑ — шкул ачисемпе вӗсене пӗлӳ паракансем, студентсем, артистсем, журналистсем, пенсие тухнисем тата ыттисем. Ҫав шутра тӳре-шара та пур.
Диктанта Чӑваш Республикин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗ Владимир Иванов та ҫырнӑ. Вӑл акцие мухтанӑ, Чӑваш чӗлхин кунӗ умӗн ҫавнашкал пысӑк пӗлтерӗшлӗ мероприяти ирттерни питӗ аван пулнине палӑртнӑ. Малашне ҫак пулӑм республика тулашне те, вӑл шутра чикӗ леш енне те сарӑласса шанса каланӑ.
Чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер хатӗрленӗ текста И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче тӑван чӗлхе вӗрентекенӗсен хушшинче Раҫҫей шайӗнче мала тухнӑ Муркаш районӗнчи Калайкасси шкулӗнче ӑс паракан Александр Степанов вуланӑ.
Чӑвашла ҫырма пӗлнине тӗрӗслес тӗллевпе акан 24-мӗшӗнче Чӑваш Республикин информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерствин ӗҫченӗсем «Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ-2013» акцие хутшӑнчӗҫ.
Диктанта ҫырма сахал мар ҫын пухӑннӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн чӑваш филологи факультетне кӑна 500 ытла ҫын килсе ҫитнӗ. Вӗсен шутӗнче — студентсем, вӗренекенсемпе вӗрентекенсем, журналистсем. Диктантра чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер хатӗрленӗ текста усӑ курнӑ.
Диктанта мӗнлерех ҫырнине пӗлес тесен ыран е виҫмине И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн е И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн сайчӗсене кӗрсе пӑхмалла.
Аса илтеретпӗр, «Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ» акцие йӗркелекенсен шутӗнче — И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ, Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ, «Хыпар» хаҫат тата Чӑваш наци радиовӗ. Акцин тӗп тӗллевӗ — чӑваш чӗлхин пӗлтерӗшне, сумӗпе хисепне ӳстересси.
Чӑваш — мӗн тери вӑл юмарт, ҫутӑ кӑмӑллӑ, иксӗлми вӑй-халлӑ. Унӑн пултарулӑхӗ яланах ҫӑлкуҫ пек тапса тӑрать. Чӑваш ҫынни ӗҫчен, хастар, яланах ырӑ ӗҫсем тума тӑрӑшать. Геннадий Федорович Юмарт (Трофимов), ҫакӑн пек чӑваш йӑхӗнчен тухнӑскер, кӗҫех 75 ҫул тултарать. Чӑваш халӑхӗн мухтавлӑ ывӑлӗ паянхи кун та чунне парса тӑван халӑх культуришӗн, чӗлхе аталанӑвӗшӗн пысӑк пӗлтерӗшлӗ ӗҫсем тӑвать. Вӑл — чӑваш халӑх сӑмахлӑхне пухса тӗпчекен, сӑвӑҫӑ, куҫаруҫӑ.
Пултаруллӑ ӗҫтешӗмӗрӗн юбилейне халалласа, унӑн ӗҫӗсен пӗлтерӗшне пӗтӗмлетсе чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн сумлӑ вӗрентекенӗсем, студенчӗсем паян, акан 19-мӗшӗнче, К.И.Иванов тӗпелӗнче поэзипе чӑваш тумӗн уявне йӗркелерӗҫ. Уява И.И. Иванов доцент ертсе пычӗ. Г. Юмарт пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ пирки факультет ӗҫченӗсем каласа пачӗҫ. Пӗрремӗш курс студенчӗсем вара поэтӑн сӑввисене вуларӗҫ. Геннадий Юмартӑн поэзийӗ чӑвашӑн аваллӑхӗнчен тухса тӑрать, этемӗн кӑмӑл-сипечӗ пирки шухӑша кайни тӗп вырӑн йышӑнать унта.
+12.3 °C