Унччен Шупашкар экологи танлаштарӑмӗнче малти йӗркесенчен пӗрне йышӑннӑ. Халӗ вара вӑл унтан пачах тухса ӳкнӗ. Мӗн пулнӑ?

Танлаштарама РФ Ҫутҫанталӑк министерстви тата Халӑх фрончӗ хатӗрлет. Халӑх фрончӗн Чӑваш Енри штабӗн пайташӗ Александр Воробьев пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑри ведомствӑсем РФ Ҫутҫанталӑк министерствине хулари экологи лару-тӑрӑвӗ пирки даннӑйсем паман. Ҫавна май Шупашкар Раҫҫейри экологи танлаштарӑмне кӗреймен.

Шупашкарсӑр пуҫне танлаштарӑмран тепӗр 33 хула тухса ӳкнӗ. Вӗсен йышӗнче – Благовещенск, Иваново, Калининград, Красноярск, Магнитогорск, Чулхула, Петрозаводск, Псков, Смоленск, Тверь, Томск тата ыттисем. Малти вырӑнсене вара Ҫырчаллӑ, Хусан, Воронеж йышӑннӑ.

Сӑмах май, танлаштарӑма 100 пин ытла ҫын пурӑнакан 103 хула хутшӑннӑ.

Сире общество транспорчӗпе ҫӳреме килӗшет-и? Ку тытӑмра сире йӑлтах тивӗҫтерет-и? Раҫҫейри тӗрлӗ хулара пурӑнакан ҫынсен шухӑшне sz-fo.ru портал ыйтса пӗлнӗ те танлаштарӑм хатӗрленӗ.

«Общество транспортне кӗтсе илме пулать-и? Унпа хулан кирек хӑш кӗтесне те ҫӑмӑллӑнах ҫитме май пур-и?» Ҫак ыйтсене респондентсем хуравланӑ.

Списока Шупашкар хули те лекнӗ. Вӑл 11-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Анчах, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, вӑл 5 йӗрке аяларах аннӑ. Ыйтӑма Шупашкарта пурӑнакан 1214 ҫын хутшӑннӑ.

Танлаштарӑмра 1-мӗш вырӑнта – Тӗмен. 2-мӗш йӗркене Грозный хули йышӑннӑ, 3-мӗшне – Ангарск. Чи аялти йӗркесене Волгоград, Шахты, Балашиха хулисем йышӑннӑ.

Ҫӗнӗ ҫулччен вӑхӑт нумай юлнӑ пек туйӑнать-и? Анчах сиссе те юлаймастӑр – уяв ҫитсе тӑрӗ. Ҫӗнӗ ҫула ӑҫта ирттересси пирки пуҫ вататӑр-и? Tvil.ru сайт вара туристсене уява Шупашкарта ирттерме сӗнет.

Мӗншӗн шӑпах Шупашкарта-ха? Мӗншӗн тесен тӗп хуламӑрта уява ирттерме укҫа нумай кирлӗ мар-мӗн. Tvil.ru сайт Ҫӗнӗ ҫулта йӳнӗ хакпа канма май пур хуласен танлаштарӑмне хатӗрленӗ.

Сайт раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлачӑн 8-мӗшӗччен хӑна ҫурчӗсемпе хваттерсене тара илме мӗн хак пулнине шута илнӗ. Шупашкар танлаштарӑмра 6-мӗш йӗркене йышӑннӑ. Вӑтамран туристсем Шупашкарта пурӑнмалли вырӑна икӗ талӑклӑха тара илеҫҫӗ. Куншӑн вӗсем 1,5 тенкӗрен те сахалрах тӳлеҫҫӗ.

ТОП-10 списока Смоленск, Аслӑ Новгород, Воронеж, Сарӑту, Новосибирск, Ижевск, Белгород, Липецк, Киров хулисем те кӗнӗ.

Социаллӑ страхлав фончӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре производствӑра 174 инкек пулнӑ. Шел те, ҫын вилнӗ тӗслӗхсене те шута илнӗ. Кӑҫалхи 10 уйӑхра производствӑра 10 ҫын вилнӗ. 31 тӗслӗхре йывӑр аманнӑ.

Ытларах чухне инкексем куҫакан, вӗҫекен, ҫаврӑнакан детальсене, машинӑсене пула сиксе тухаҫҫӗ. Унашкал 70 тӗслӗх пулнӑ. Иккӗмӗш вырӑнта – ҫын ҫӳллӗшӗнчен ӳкни (пӗтӗмпе – 70 тӗслӗх). Ҫул-йӗр ҫинчи пӑтӑрмаха пула та ҫынсем пурнӑҫран уйрӑлаҫҫӗ. Унашкал 18 тӗслӗхе шута илнӗ.

Танлаштармашкӑн: пӗлтӗрхи 10 уйӑхра производствӑра 11 ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ. 26 тӗслӗхре ҫынсем йывӑр суранланнӑ.

Шупашкар – ачасемшӗн хӑтлӑ хула-и? Ҫакна www.domofond.ru портала тишкерсен пӗлме пулать. Экспертсем ача-пӑча инфратытӑмӗ аталаннӑ хуласен списокне хатӗрленӗ.

Танлаштарӑма хатӗрличчен Раҫҫейри пысӑк хуласенче пурӑнакансен хушшинче ыйтӑм ирттернӗ. «Манӑн районта ачасене кирли йӑлтах пур: вӑйӑ лапамӗ, ача пахчи, поликлиника, шкул тата ытти те» предложение 1-10 балпа хаклама сӗннӗ. Ыйтӑма пӗтӗмпе 258441 ҫын хутшӑннӑ.

Танлаштарӑмра малти йӗркене Мускав хули йышӑннӑ. Иккӗмӗш вырӑнта – Питӗр. Виҫҫӗмӗш йӗркене Тӗмен йышӑннӑ. Шупашкар миҫемӗш вырӑна лекнӗ-ха? Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, лару-тӑру улшӑнман. Кӑҫал та Шупашкар ҫиччӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Пирӗн хулара ыйтӑма 1214 ҫын хутшӑннӑ.

Танлаштарӑмӑн чи аялти йӗркисене Якутск, Шахты, Махачкала хулисем йышӑннӑ.

Кӑҫал Чӑваш Енри ҫемьесене ипотекӑпа усӑ курса хваттер илме ҫӑмӑлрах. 2015 ҫулта ку енӗпе лару-тӑру йывӑртарах пулнӑ.

Икӗ ҫул каялла республикӑри ҫемьесен 10,2 проценчӗ ҫеҫ ипотекӑпа усӑ курнӑ. Кӑҫал ку кӑтарту 19,5 процента ҫитнӗ. Ҫапах Чӑваш Ен Раҫҫей регионӗсен хушшинче ку енӗпе 67-мӗш вырӑн ҫеҫ йышӑннӑ. Атӑлҫи федераци округӗнче вара — юлашки вырӑнта.

Раҫҫейӗпе илес-тӗк, ҫемьесен 25,8 проценчӗ ипотекӑпа усӑ курса хваттер илме пултарать. Малти вырӑнсен Ямал-Ненец, Чукотка, Ханты-Манси автономи округӗсем, Магадан облаҫӗ йышӑннӑ. Унти регионсенче кашни иккӗмӗш ҫемьен ипотека илме май пур. Севастопольте, Крымра ку енӗпе лару-тӑру йывӑртарах.

Палӑртмалла: танлаштарӑма хатӗрленӗ чухне ҫемье 54 тӑваткал метрлӑ икӗ пӳлӗмлӗ хваттер илнине, хваттер хакӗн 20 процентне тӳленине тата ипотекӑшӑн тупӑшӑн 70 процентне тӳленине шута илнӗ.

Хӗл Мучипе Юрпике 2016 ҫулта иртнӗ Этнохӗлте

Тутарсен тата мӑкшӑсемпе ҫармӑссен Хӗл Мучийӗсем чӑвашӑннипе танлаштарсан хисеплӗрех. Кун пирки ТурСтат тишкерӳ агентстви хатӗрленӗ танлаштарӑм (рейтинг) тӑрӑх пӗлме пулать.

Нумай пулмасть агентство тӗрлӗ халӑхсен Хӗл Мучийӗсене танлаштарса пӑхнӑ, вӗсен сумне тата хисепне тишкернӗ. Пирӗн Хӗл Мучи 8-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Кӳршӗлле халӑхсенне пӑхсан тутарсен Кыш Бабайӗ 2-мӗш вырӑнта; удмуртсен Тол Бабайӗ — 5-мӗш; ҫармӑссен Йӳштӑ Кукӑса (Йӱштӧ Кугыза) — 6-мӗш; мӑкшӑсен Якшама Атя — 7-мӗш. Пӗрремӗш вырӑна вара вырӑссен Дед Морозӗ йышӑннӑ. Пурӗ миҫе халӑх Хӗл Мучийӗ танлаштарӑма хутшӑннине тишкерӳ агентстви пӗлтермест. Мӗнле критерисене тӗпе хурса вырӑнсене пайлани те паллӑ мар.

Чӑвашсен Хӗл Мучи вырӑнӗ Шупашкар районӗнчи «Ясна» этнокомплексра вырнаҫнӑ.

Тӗнче тетелне кӗрсен мӗн тӗрлӗ кӑна ваканси ҫук-ши? Нумайӑшӗ лайӑх ӗҫ укҫи пама шантарать. Апла плин те хӑшӗ-пӗрисем ӗҫе вырнаҫма васкамаҫҫӗ. Ӗҫ вырӑнӗсем пур пулсан та ӗҫсӗррисен йышӗ самай-ха.

Нумаях пулмасть Чӑвашстат ӗҫсӗррисем мӗн чухлӗ пулнине шутланӑ. Ведомство палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта ӗҫлеме пултаракан ҫынсен йышӗ 631,5 пин ҫынпа танлашнӑ. Ку ушкӑна 15 ҫултан пуҫласа 72 ҫултисем кӗреҫҫӗ.

Ҫав йышран 602,1 пин ҫын ӗҫлет. 29,5 пин ҫын вара ӗҫсӗр шутланать. Ку йыша ӗҫ шыракансем те, ҫитес вӑхӑтра вӑй хума палӑртакансем те кӗнине палӑртмалла.

Ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнчен пуҫласа авӑнӑн 25-мӗшӗччен таварсен хакӗ епле вылянине Чӑвашстат тишкернӗ, пӗтӗмлетӗве Чӑваш Енӗн Экономика министерстви хӑйӗн сайтӗнче пичетленӗ. Ӑна тишкерсен куллен кирлӗ хӑш-пӗр апат-ҫимӗҫ хакланни курӑнать.

Унта палӑртнӑ тӑрӑх, асӑннӑ тапхӑрта кишӗр 22% (6,5 тенкӗ), ҫӗр улми 21% (4,6 тенкӗ), пуҫлӑ сухан тата панулми 15% (3,8 тата 13,4 тенкӗ), купӑста 14% (1,9 тенкӗ), сахӑр 14% (5,6 тенкӗ), хуратул 5% (2,1 тенкӗ), вермишель 3% (1,1 тенкӗ) йӳнелнӗ.

Сысна какайӗн, кӑлпассин, ӳсен-тӑран ҫӑвӗн, хӑйман, тӑварӑн хакӗсем вара улшӑнман.

Ҫав вӑхӑтрах чӑх ҫӑмарти хакӗ 14% таран ӳснӗ. Унсӑр пуҫне тӑпӑрчӑ — 6,7 тенкӗ, чей — 18,1 тенкӗ, 1 тата 2-мӗш сортлӑ ҫӑнӑхран пӗҫернӗ ҫӑкӑр — 1 тенкӗ, шӑнтнӑ пулӑ — 3 тенкӗ, сыр 6,6 тенкӗ хакланнӑ.

ТурСтат аналитика агентстви танлаштарӑм хатӗрленӗ. Унта кӗркунне ӑҫта йӳнӗрех канма май пур хуласене кӗртнӗ. ТОП-20 списока Шупашкар та лекнӗ.

Шупашкар танлаштарӑмра 18-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Пирӗн тӗп хулара канмашкӑн 2,5-2,7 пин тенкӗ кирлӗ-мӗн. Сарӑту, Ставрополь, Калуга, Псков, Чӗмпӗр, Омск, Томск, Саранск, Ӗпхӳ хулисенче кансан та ҫав хаках тухса кайӗ. Ку – пӗр талӑк канмашкӑн кирлӗ укҫа-тенкӗ. Унта хӑна ҫуртӗнче иккӗн пӗр талӑк пурӑннин, кафере кӑнтӑрла апатланнин, хулари музейсене ҫитсе курнин хакӗ кӗнӗ.

ТОП-10 списока вара Барнаул, Воронеж, Краснодар, Смоленск, Кемӗр, Орел, Чӗлепи, Брянск, Ижевск кӗнӗ. Ҫав хуласенче 2-2,5 пин тенкӗпе канма пулать.