Шупашкар хулинче пурӑнакан Надежда Протолионова тивӗҫлӗ канӑва тухса хӑйӗн чун киленӗҫӗпе — тӗрӗ тӗрлессипе тата чӑваш тумне хатӗрлессипе — ҫине тӑрсах аппаланма тытӑннӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнче ҫуралса ӳснӗ, артист пулма ӗмӗтленнӗ хӗрарӑм фельдшер пулса 41 ҫул ӗҫленӗ.
24 ҫулта чухне вӑл туя кайма тесе хушпу хӑй аллипе ӑсталанӑ. Кайран та ал ӗҫӗпе аппаланма хӑтланнӑ-ха, анчах вӑхӑт хӗсӗкки кансӗрленӗ. Паян тивӗҫлӗ канура та ан ӳркен кӑна — тем туса та ӗлкӗрӗн.
Шупашкарти халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центра ҫӳренӗ май Надежда Аркадьевна унта та ал ӗҫӗпе аппаланать, социаллӑ учрежденири «Калинушка» хорта юрлать, центрта ӗҫлекен сывӑ пурнӑҫ йӑли-йӗркине тытса пыракансен клубне ҫӳрет.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Шупашкарти Чӑваш тӗррин музейӗнче Татьяна Петрован «Я майра, чувашский художник» курав уҫӑлнӑ. Ӑна экспозици авторӗн 70 ҫулхине халалланӑ.
Татьяна Петрова – Чӑваш Енри чи сумлӑ тӗрӗ ӑстисенчен тата модельерсенчен пӗри.
Татьяна Петрова, хӑй калашле, – майра. Анчах вӑл чӑваш тӗррине аталантарассипе нумай ӗҫленӗ. 1975 ҫултанпа. Мускаври М.И. Калинин ячӗллӗ ӳнерпе промышленность училищинчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн вырӑс хӗрӗ 1973 ҫулта направленипе Чӑваш Енӗн килнӗ. «Паха тӗрӗ» фабрикӑра вӑл 2004 ҫулччен тӑрӑшнӑ. Малтан – тӗрӗ енӗпе художник пулса, унтан – тӗп художникра.
Чӑваш тӗррин музейӗнчи куравра художникӑн коллекцийӗнчи, фабрикӑри тата музейри экспозицисемпе паллашма май пур.
Раҫҫей журналистсен союзӗн членӗ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Александр Вражкин ҫӗршыв шайӗнчи «Самобытная Россия» (чӑв. Хӑйне евӗр Раҫҫей) конкурса хутшӑннине эпир унччен пӗтернӗччӗ-ха. Унта вӑл чӑваш тӗррипе, чӑваш сӑрипе, «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗнчи кӳлепесемпе паллаштаракан ӗҫсене тӑратнӑччӗ.
Маттур чӑваш арӗшӗн сасӑлама ыйтса Чӑваш Енри хӗрарӑмсен канашӗ те Инстаграмри хӑйӗн страницинче пӗлтернӗччӗ, республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче те конкурс пирки ҫырнӑччӗ. Аса илтерер: Олег Николаев та Чӑваш Енри фотоӑсташӑн сасӑланӑччӗ. Ентешӗмӗрсем сасӑлани, фотоӑста ҫӗнтертӗр тесе тӑрӑшни сая кайман — Любовь Вазюкова тӗрӗ ӑстине сӑнланӑ сӑнӳкерчӗк конкурсра ҫӗнтернӗ.
Пирӗн ентешӗмӗр Александр Вражкин ҫӗршыври конкурса хутшӑнать. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне вӑл хӑйӗн фотоӗҫӗсене тӑратнӑ.
Конкурс пирки Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен канашӗ Инстаграмра пӗлтернӗ.
Ентешӗмӗр чӑваш тӗрри, чӑваш сӑри, «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗнчи кӳлепесемпе паллаштарать.
«Самобытная Россия» конкурс кӑрлач уйӑхӗн 12-мӗшӗччен пырӗ. Сӑнӳкерчӗксемшӗн 10-ран пуҫласа 100 балл таран лартма пулать. Любовь Вазюкова сӑнарланнӑ ӗҫ хальлӗхе малта пырать.
Пушкӑртстанри Авӑркас районӗнчи Чӑваш Хурамалӗ ялӗнче пурӑнакан 33 ҫулти Ирина Филиппова тӗрлеме питех те юратать иккен. Чӑваш тӗррине юратакан хӗрпе «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче» Любовь Петрова журналист паллаштарнӑ.
Хаҫатҫӑ пӗлтернӗ тӑрӑх, «чунне парса ӑсталанӑ япаласене Ирина сутмасть, вӑл вӗсене хӑй юратакан тата хисеплекен ҫынсене парнелеме кӑмӑллать». Хӗр ДЦП чирлӗ. Апла пулин те вӑл пурнӑҫпа хавхаланма пӗлет, чун киленӗҫне 2010 ҫултанпа тӗрӗре тупнӑ.
Ун патӗнче хӑнара чӑваш эстрадин чылай артисчӗ пулнӑ иккен. Вӗсен йышӗнче — Алексей Московский, Денис Антипов, Александр Васильев, Валентина Кузнецова, Стас Владимиров, Александр Сорокин, Фарида, Людмила Семёнова тата ыттисем.
Ҫак кунсенче, раштав уйӑхӗн 2-4-мӗшӗсенче, Пушкӑртстанри Ӗпхӳре Ремесласен эрни иртнӗ. Ҫавна май унта «Уфа-Арт. Ремёсла. Сувениры» курав-фестиваль йӗркеленӗ. Ҫавӑнта хутшӑннӑ Чӑваш Енри ӑста, Светлана Константинова, «Контактри» хӑйӗн страницинче хӑйӗн пӑшӑрханӑвӗпе паллаштарнӑ.
«Чи пысӑк тӗллев вӑл — тӗрлӗ маҫтӑрсемпе паллашса вӗсен ӗҫӗсене курасси», — палӑртнӑ ӑста курав хутшӑннин тӗллевне. «Чӑваш кӗписене тата капӑрлӑхӗсене пуҫтарма пуҫӑннӑ май, умра паллах нумай ыйту сиксе тухать. Ыттисемпе хутшӑнни, сӗнӳсемпе тата канашсемпе ылмашӑнни кирлех. <...> Паянхи кун ӗлӗкхи майпа капӑрлӑхсене пуҫтарма йывӑрлансах пырать. Ӗҫ хатӗрӗсем урӑх, материалӗсем виҫипе те калӑпӑшӗпе уйрӑлса тӑраҫҫӗ тата, мӗн калас тен, тавракурӑм та паянхи кун малтанхи евӗрлӗ мар.
Пушкӑрт маҫтӑрӗсемпе чылай калаҫрӑмӑр, ҫакӑн пек йывӑрлӑх вӗсен умӗнче те тӑрать иккен. Костюмсене тӗрӗс те тирпейлӗ пухасси пурин те пулмасть. Сӑмах май, вӗсене пирӗн культурӑпа ҫыхӑннӑ тӗрлӗ кӗнекесем нумай пулни тӗлӗнтерчӗ. Эпир вара вӗсен костюмӗсене чӗрӗлле курса ыйтусем пама пултартӑмӑр~~», — тесе ҫырнӑ Светлана Константинова.
Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнчи «Асамлӑ тӗрӗ» клуб ҫулла каннӑ хыҫҫӑн ӗҫе ҫӗнӗрен пуҫӑннӑ. Чӑваш тӗррине вӗрентекен уроксем кӗҫнерникунсерен 18 сехетре пуҫланӗҫ. Пӗрремӗш заняти ҫак эрнере иртнӗ.
Тӑван халӑхӑмӑрӑн тӗррин вӑрттӑнлӑхӗпе паллашас, ӑна алла илес, хӑш ереш тата тӗс мӗне пӗлтернине ӑнланас тесен вулавӑша ҫул тытмалла. «Асамлӑ тӗрӗ» кружока 2013 ҫулта йӗркеленӗ. Ӑна пуҫарма Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Евгения Жачева (вӑл 2020 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 23-мӗшӗнче пурнӑҫран уйрӑлса кайрӗ) халӑх ӑсти хутшӑннӑ.
Ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн балетмейстерӗн Юрий Свинцовӑн юбилейӗ пулнӑ. Вӑл 75 ҫул тултарнӑ.
Юрий Свинцов – Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ, балет сценин чӑн ҫӑлтӑрӗ. Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл пилӗк теҫетке ҫул ытла спектакльсене хӑйӗн ӑсталӑхӗпе илемлетет.
Юрий Анатольевич Ленинградри А.Ч. Ваганова ячӗллӗ академи хореографи училищинчен (халӗ вӑл заведени Вырӑс балечӗн академийӗ шутланать) 1966 ҫулта вӗренсе тухнӑ. Чӑваш Енре балет ӳнерне аталантарма пуҫлакансенчен пӗри пулнӑ. Вӑл тӗрлӗ спектакльте ертсе пыракан рольсенче вылянӑ. 2008 ҫултанпа театрта балетмейстер пулса тӑрӑшать.
Юрий Свинцов Чӑваш патшалӑх культура тата искусство институтӗнче, Чӑваш Республикин культура училищинче тата Шуашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка учлищинче актёр тата вокал уйрӑмӗсенчи студентсене хореографи ӑсталӑхне вӗрентнӗ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче 14 ҫулти яшӑн куравӗ уҫӑлнӑ.
«Я дарю вам свой мир» (чӑв. Хамӑн тӗнчене сире парнелетӗп) ят панӑ ӑна.
Куравра Федор Багановӑн ӗҫӗсемпе паллашма пулать. Ҫав ача керамикӑран тӗрлӗ япала ӑсталать. Тӑмӗ — Чулхула облаҫӗнчи Дивеево ялӗ патӗнчен илсе килнӗскер иккен.
Светлана Гордеева ҫыравҫӑ Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, «ҫамрӑк ӑстан ку куравӗ — пӗрремӗш, анчах юлашки мар».
Федор Баганов Куславккари ача-пӑча ӳнер шкулӗнче вӗренет. Ача тӗрлӗ шайри конкурсра унччен пӗрре ҫеҫ мар ҫӗнтернӗ. Курав авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Чӑваш халӑхӗн пуянлӑхӗнчен пӗри — тӗрӗ. Унра илем ҫеҫ мар, хӑйне евӗр чӗлхе пытарӑннӑ. Чӑваш тӗррин вӑрттӑнлӑхне паянхи кун аталантарса пыракансем пурри ҫак пуянлӑха халӑхра сарма пулӑшать. Мария Симакова ӑста — ҫавӑн пеккисенчен пӗриччӗ.
Ҫапла, ун пирки халӗ эпир иртнӗ вӑхӑтра ҫеҫ калама пултаратпӑр. Шупашкар районӗнчи Апашра ҫуралнӑ, «Паха тӗрӗ» хапрӑкра художникра чылай ҫул ӗҫленӗ ҫак маттур кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 23-мӗшӗнче пурнӑҫран уйрӑлса кайрӗ. Вӑл — «РСФСР халӑх ӑсти» (1991), «Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» (1995); «Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ художникӗ»(2008).
Ҫак кунсенче Чӑваш кӗнеке издательствинче Г.Н. Иванов-Орковӑн «Золотая игла Марии Симаковой» кӗнекине «Традиции, вышивка, художник» ярӑмпа пичетлесе кӑларнӑ. Унта тӗрӗ ӑстин пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхри ҫитӗнӗвӗпе паллаштарнӑ. Сӑмах май каласан, кӗнеке авторӗ — ятлӑ-сумлӑ ӳнерҫӗ, Г.Н. Иванов-Орков хӑй те Шупашкар районӗнче ҫуралса ӳснӗ.
+14.3 °C