Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци библиотекинче «Варкӑш» клубӑн хастарӗсем Георгий Федоровӑн «Суйласа илнисем» кӗнекине сӳтсе явма пуҫтарӑнӗҫ.
Георгий Федоров – чӑвашсен паллӑ тӗпчевҫи, прозаикӗ, сӑвӑҫи, филологи наукисен докторӗ, профессорӗ. Вӑл 250 ытла ӑслӑлӑх ӗҫӗсен, 4 монографи, учебниксен, вӗренӳ кӗнекисен авторӗ.
Вулавӑшра пӗлтернӗ тӑрӑх, унӑн 2022 ҫулта пичетленсе тухнӑ «Ай, мӑнтарӑн хир мулкачи» (У нас колесница одна) кӗнеки «Литературӑллӑ Чӑваш ен: ҫулталӑк кӗнеки-2022» республикӑри фестиваль-конкурсра мала тухнӑ.
Тӗлпулура «Суйласа илнисем» кӑларӑмпа тата ҫыравҫӑн пултарулӑхӗпе ҫывӑхрах паллашӗҫ.
Ленинградри, Мускаври, Минскри, Сыктывкарти, Новгородри, Шупашкарти театрсенче спектакльсене илемлетнӗ Станислав Кошкин ҫинчен кӗнеке-альбом пичетленсе тухнӑ.
Пултарулӑх ӑсти 1948 ҫулхи сентябрӗн 25-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Вӑрман Кипек ялӗнче ҫуралнӑ. Шкул хыҫҫӑн Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ, унтан Чӑваш патшалӑх музыка театрӗнче 1 ҫул ӗҫленӗ. Малалла вӗренес туртӑмӗ вӑйлӑран Ленинградри театр, музыка тата кинематографи институтӗнчи театр художникӗсен уйрӑмне вӗренме кӗнӗ. 1975 ҫулта дипломлӑ ҫамрӑк художника Ленинградри Ленсовет ячӗллӗ театра ӗҫе илнӗ.
Чӑваш кӗнеке издательстинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫппах та ытларах вӑл Ленинградпа Шупашкарти театрсенче ӗҫленӗ. Тӑван республикӑра вӑл вун ҫичӗ спектакль лартма хутшӑннӑ. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче, сӑмахран, «Телейпе Илем» (И. Петрова), «Тутимӗр» (Я. Ухсай), «Сан ятупа» (П. Афанасьев), «Айтар» (П. Осипов), «Вӑрланӑ хӗр» (Е. Никитин), «Тӗттӗм каҫ» («Ночная повесть». К. Хоинский), «Хӗвелсӗр» («На дне». М. Горький), «Ҫын куҫҫулӗ ҫӗре ӳкмест» («Власть тьмы». Л. Толстой) тата ытти спектакльсене кӑларма хутшӑннӑ.
Сергей Павловӑн «Шӑпчӑк ҫӗрӗпех юрлать» романӗ кун ҫути курнӑ. Ӑна Чӑваш кӗнеке издательствинче пичетлесе кӑларнӑ.
Хальхи вӑхӑтри чӑваш литературине юратакансем ҫыравҫӑн «Сӗлкӗш», «Авӑр», «Тан таппи», «Тӗтре», «Сарӑ хӑмӑш, сар хӑях», «Сулӑнчӑк» романӗсене аван пӗлеҫҫӗ.
Кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, автор ватӑ амӑшӗ каласа панисене тӗплӗн ҫырса пынӑ, каярахпа ҫак асаилӳсене тӗпе хурса илемлӗ произведени шӑрҫаланӑ. Малтанах ӑна «Анне калавӗ» ят пама палӑртнӑ, анчах писателе пӗр ҫемье виҫи кӑна ҫырлахтарайман.
Ҫӗнӗ кӗнеке 1000 экземпляр тиражпа пичетленсе тухнӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Валентина Кириллова ҫыравҫӑн «Сас пачӗ ывӑлӑм» кӑларӑмӗ кун ҫути курнӑ.
Кӗнекене аслӑ класра вӗренекенсем валли хатӗрленӗ, унта повеҫсемпе калавсем кӗнӗ.
Кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «хайлавсенче тӗпре – паянхи ял ҫыннин пурнӑҫӗ».
Валентина Кириллова («Елчӗк Ен» хаҫат тусӗсем ӑна Тимӗр Алюш Вали ятпа та пӗлеҫҫӗ иккен) 1963 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш Енри Комсомольски районӗнчи Нӗркеҫ ялӗнче ҫуралнӑ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче историпе филологи факультетӗнче пӗлӳ пухнӑ. 1982 ҫулта вӑл Комсомольски районӗнчи «Октябрь ялавӗ» хаҫатра ӗҫлеме пуҫланӑ, 1988 ҫулта Елчӗке куҫсан унти «Елчӗк Ен» район хаҫатӗнче мӗн тивӗҫлӗ канӑва тухиччен тӑрӑшнӑ. Валентина Кириллова – Раҫҫей Федерацийӗн Журналистсен союзӗн (2001), «Чӑваш Республикинчи Профессинал писательсен союзӗ» общество организацийӗн членӗ (2019).
Етӗрне муниципаллӑ округӗн тӗп вулавӑшӗнче Вӗрентекенпе ӑс паракан ҫулталӑкне халалласа литературӑпа ҫыхӑннӑ педагогсем ҫинчен курав уҫнӑ. Унта Етӗрне тӑрӑхӗнчи паллӑ вӗрентекенсем пирки каласа панӑ.
Куравра, тӗслӗхрен Артемьев Геннадий Фёдорович кун-ҫулӗпе паллашма пулать, вӑл «Жизнь Ивана Кукши» (чӑв. Иван Кукша пурнӑҫӗ) трилоги авторӗ. Геннадий Фёдорович ачасене истори, логикӑпа психологи тата ытти предметсене ӑса хывма пулӑшать. Кунтах вулакансем Наталия Мазюковӑн пултарулӑхӗпе те паллашма пултараҫҫӗ. Вӑл мӗнпурӗ 17 кӗнеке авторӗ, сӑвӑллӑ тата прозӑллӑ хайлавсем ҫырать. Наталия Витальевна шкулта вырӑс чӗлхипе литературӑна вӗрентет.
Пултаруллӑ педагогсем Етӗрне тӑрӑхӗнче чӑн та чылай: Белов Валерий Софронович, Скребков Виталий Николаевич, Александров Николай Иванович тата ыттисем. Вӗсен йышӗнче уйрӑммӑн Михаил Леонтьевич Леонтьева палӑртма пулать. Ачасене вӑл химипе биологи вӗрентнӗ, каярахпа таврапӗлӳпе кӑсӑкланса кайнӑ. Вӑл Етӗрне районӗнчи Хурамал, Наснар, Яракасси, Тукасси, Турхла, Уйкас, Ҫуткасси ялсем пирки кӗнекесем кӑларнӑ.
Мухтавлӑ Иван Яковлева халалласа «Улӑп» — «Улып» ятпа сӑвӑсен кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Унта чӑвашла тата вырӑсла ҫырнӑ сӑвӑсем кӗнӗ. Вӗсене хамӑр республикӑри тата ҫӗршывӑмӑрӑн ытти регионӗнчи 26 авторӑн ӗҫӗсенчен суйласа илнӗ.
Кӗнекере Лидия Филиппова, Светлана Гордеева, Мая Селендеева, Галина Енейкина, Владимир Кузьмин, Галина Матвеева, Марина Туманова, Людмила Исаева, Валерий Голев, Валентина Белова, Зинаида Сурпан, Александр Трофимов, Роза Осипова, Светлана Никитина, Елена Кириллова, Галина Макарова, Галина Хлебникова, Светлана Яруткина-Салам, Ирина Артемьева, Светлана Мурайкина, Лидия Кубашина, Надежда Колесникова, Наталья Селезнева, Зоя Ефремова, Валентина Семенова, Нина Пӑрчӑкан пултарулӑхӗпе паллашма пулать.
Сӑвӑ кӗнекине Лидия Филиппова тата Светлана Гордеева пухса хатӗрленӗ. Кӗнекене кун ҫути кӑтартма Александр Самакин, Юрий Зорин, Юрий Тарасов укҫа уйӑрса пулӑшнӑ.
Ӗнер республикӑн Наци вулавӑшӗнче «Литературная Чувашия: книга года 2022» (чӑв. Литературӑллӑ Чӑваш Ен: 2022 ҫулхи кӗнеке) фестиваль-конкурс ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ.
Ӑна вулавӑш Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен союзӗпе, Чӑваш кӗнеке издательствипе, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗпе пӗрле ирттернӗ.
«Чи лайӑх ӑслӑлӑх кӗнеки» номинацире Геннадий Николаевӑн «Мир волжской деревни во второй половине XIX – начале XX века» кӗнеки ҫӗнтернӗ, тӑван тӑрӑх ҫинчен ҫырнӑ чи лайӑх кӗнеке — Антонина Мордвинован «Будущее не спешило ко мне... Художник Анатолий Миттов», илемлӗ прозӑпа ҫырнисенчен — Георгий Фёдоровӑн «Ай, мӑнтарӑн хир мулкачи», поэзирен — Марина Карягинӑн харӑсах икӗ кӗнеки: «Вӑхӑт тараси» тата «Урӑх ӑру = Другое поколение = A different generation», ачасемпе ҫамрӑксем валли ҫырнисенчен — Людмила Смолинан «Шӑпӑрлан» тата Дмитрий Моисеевӑн «Ют пахчари хӑмла ҫырли», чи нумай вуланӑ кӗнеке — Алевтина Дмитриеван «Кая юлнӑ каҫару сӑмахӗ», хитре илемлетнӗ кӗнеке — Наталия Орлова художество редакторӗ пулса хитрелетнӗ «Балерина Надежда Павлова». Вӗренӳ пособийӗсенчен чи лайӑххине палӑртман.
Чӑваш Республикин Наци библиотеки централизациленӗ майпа кӑҫал 6 млн тенкӗлӗх 11 пине яхӑн экземпляр кӗнеке туяннӑ, вӗсенче 82 библиотекӑна валеҫсе тухнӑ.
Ҫӗнӗ кӑларӑмсем ялти 50 библиотекӑна, хулари 25 вулавӑша, ҫавӑн пекех Улатӑрти, Канашри, Куславккари, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Ҫӗмӗрлери, Шупашкарти тӗп вулавӑшсене тата Чӑваш Енӗн Наци библиотекине лекнӗ.
Вулавӑшсен кӗнеке фончӗ ҫапла майпа тӗрлӗ отрасль литературипе, словарьсемпе тата энциклопедисемпе, илемлӗ литературӑпа пуянланнӑ.
Чӑваш Республикин Ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗ Ижевск хулинче Наци ача-пӑча литературин регионсем хушшинчи кунне ирттерӗ.
«Народы дружат книгами. Халӑх туслӑхӗ – кӗнекере. Книга пыр калыкъёс эшъясько» ят панӑ мероприяти Удмрут Республикин тӗп хулинче ыран, ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, иртӗ. Унта библиотека ӗсченӗсем, писательсем, художник-иллюстраторсем, кӗнеке кӑларакансем хутшӑнмалла. Вӗсем наци ача-пӑча литературине сарас ыйтӑва сӳтсе явӗҫ.
Чӑваш патшалӑх ҫамӑксен театрӗ кӑҫал та тӗрлӗ фестивале ҫитӗ.
Утӑ тата авӑн уйӑхӗсенче коллектива Иркутскра иртекен II Пӗтӗм тӗнчери «Байкальский талисман» (чӑв. Байкал талисманӗ) тата Саранскра пухӑнакан Раҫҫейри наци театрӗсен «Театральная осень» (чӑв.~~ Театр кӗрӗ~~) фестивальне йыхравланӑ.
Чӳк уйӑхӗнче ҫамрӑксен театрӗнче Регионсем хушшинчи ҫамрӑксен наци театрӗсен VII «СеспельФЕСТ» («Волжские сказки») фестивалӗ пулӗ.
Хальхи вӑхӑтра театр хӑйӗн 90 ҫулхи юбилейне халалласа кӗнеке кӑларассипе ӗҫлет.
+12.5 °C