Ҫак кунсенче Молдавинче Чӑваш киновӗн кунӗсем иртеҫҫӗ. «Асам ахрӑмӗ» фестиваль ҫурла уйӑхӗн 25-мӗшӗнче пуҫланнӑ, вӑл ҫак уйӑхӑн 28-мӗшӗччен пырӗ.
Фестивале «Сохранение, изучение и развитие чувашского языка» (чӑв. Чӑваш чӗлхине упрасси, тӗпчесси тата аталантарасси) ҫумпрограммӑпа килӗшӳллӗн йӗркеленӗ.
«Чӑвашкинора» пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑваш наци фильмӗсене Раҫҫей тулашӗнче 1927 ҫултанпа та кӑтартман.
Фестивале Гагаузи автономийӗнче уҫнӑ. Асӑннӑ тӑрӑхри Копчак ялӗнче ҫак кунсенче Тӗрӗк ҫамрӑкӗсен кунӗсем иртеҫҫӗ. Унта Раҫҫейри, Болгарири, Румынири, Голландинчи, Боснипе Герцеговинӑри, Ҫурҫӗр Македонири, Германири, Финляндинчи, Афганистанри, Иракри, Сиринчи, Кипрти, Казахстанри, Узбекистанри, Туркменистанри, Азербайджанри тата Турцинчи ҫамрӑксем пухӑннӑ.
Канаш районӗнчи хаҫатра ӗҫлекен Артемий Мясников журналиста «ТикТокра» аван пӗлеҫҫӗ. Халӗ унӑн — 89,5 пин подписчик. Цифра кунсерен ӳсет тесе пӗлтерет «Чувашинформ.рф» сайт. Артемий ку эрнере вырнаҫтарнӑ видеоролика ҫынсем 6,1 миллион хутчен пӑхнӑ.
Артем сюжетлӑ роликсем вырнаҫтарма кӑмӑллать. Чылай чухне юлташӗсемпе пӗрле ӳкерет. Унӑн видеороликӗсене хамӑр тӑрӑхри ҫынсем ҫеҫ мар, Казахстанри, Беларуҫри, Украинӑри тусӗсем те пӑхаҫҫӗ. Комментари ҫыракансем хушшинче Индонезири, Африкӑри, араб тата Ази ҫӗршывӗсенчи ҫынсем пур.
Хӑйӗн страниципе пӗрлех Артем «TikTok» хаҫат редакцийӗн аккаунтне те тытса пырать.
Пуш уйӑхӗн ытларах чухне пирӗн патра хӗлле шутланать. Халӗ те ав питех ӑшӑтмасть. Ку таранччен вӑтамран 7 градус сивӗ тӑнӑ. Хальлӗхе юр та нумай — 63 сантиметр ҫӳллӗш. Ытти чухнехинчен 20 сантиметр ытларах.
Тунтикунран ӑшӑтма тытӑнать, кӑштах юр ҫӑвать. Юнкунран хӗвел те тухӗ. Кӑнтӑрла 5 градус таранах ӑшӑ пулать.
Ӗнер улатӑрсем тин ҫунӑ юр сарӑ тӗслӗ пулнине асӑрханӑ. Ҫил вӑйлӑ пулнӑран хӑйӑр вӗҫет. Каспи ҫывӑхӗнче юр ҫук, унта тусан, хӑйӑр вӗҫет. Ҫавӑнпа Улатӑрта та сарӑ тӗслӗ юр ҫунӑ.
Кӑҫал ҫуркунне Аҫтӑрхан облаҫӗнчен тата Казахстанран хӑйӑр вӗҫсе килме пултарать.
Казахстанри Нур-Султанра пурӑнакан Ержан Батешов нумай пулмасть Олег Николаев патне ҫыру янӑ — вӑл Чӑваш Республикинчи влаҫ органӗсен сайчӗсене икӗ патшалӑх чӗлхипе — чӑвашла тата вырӑсла — хатӗрлесе пыма чӗнсе каланӑ. «Чӑваш Республики Пуҫлӑхӗн официаллӑ сайтне икӗ патшалӑх чӗлхипе те туманни питӗ ӑнланмалла мар пулӑм», — тесе пӗлтернӗ Ержан Батешов. Хӑйӗн ҫырӑвӗнче вӑл Пушкӑртстанпа Тутарстанран тӗслӗх илме сӗннӗ — вӗсен официаллӑ влаҫ органӗсен сайчӗсем икӗ чӗлхеллӗ, вырӑслисӗр пуҫне вырӑнти халӑхӑн патшалӑх чӗлхипе те тулса пыраҫҫӗ.
Чӑваш Республики Пуҫлӑхӗн Администрацийӗ хуравланӑ тӑрӑх Влаҫ органӗсен сайчӗн чӑвашла версийӗ пур (gov.cap.ru/chuv адреспа вырнаҫнӑскер пирки сӑмах пырать), вӑл имӗш, 2011 ҫултанпа ӗҫлет. Ытти сайтсемпе усӑ курас тесен вара Яндекс.Куҫаруҫӑ урлӑ хатӗрленӗ хӑй тӗллӗн куҫарнӑ вариантпа усӑ курма сӗннӗ.
Ержан Батешов ҫавӑн пекех Сарӑту облаҫӗнче те казах чӗлхине тӗрев пама (унта казахсем йышлӑ пурӑнакан вырӑнсем пур) сӗннӗ, анчах унти тӳре-шара та казах чӗлхине пулӑшма килӗшмен.
Чӑваш Ени ял хуҫалӑх предприятийӗсем севок сухан туса илессипе ҫине тӑраҫҫӗ.
Ку культурӑна ӳстерме пулӑхлӑ хура тӑпра кирлӗ. Ҫавӑнпа севок туса илессипе республикӑн кӑнтӑр енче: Елчӗк, Патӑрьел, Комсомольски районӗсенче — тӑрӑшаҫҫӗ. Раҫҫейре туса илекен севокран 68,8 проценчӗ — Чӑваш Ен аграрийӗсен тӳпи. Ҫакӑн пек ӗнентерет республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви.
Ял хуҫалӑх предприятийӗсем хӑйсен продукцине ют регионсене ҫеҫ мар, чикӗ леш енне те ӑсатаҫҫӗ. Чӑваш суханне пӗлтӗр Беларуҫ Республикинче, Казахстанра, Молдавинче туяннӑ. Пурӗ 87,46 пин америка долларӗлӗх.
Ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Чӑваш Енри паллӑ тӗрӗ ӑсти Мария Симакова пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Кун пирки паян Геннадий Иванов-Орков ӳнерҫӗ Фейсбукра пӗлтернӗ.
Мария Васильевна 1934 ҫулхи раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Апашра ҫуралнӑ. Ҫичӗ класс вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн колхозра, Шупашкарти стройкӑсенче ӗҫленӗ. 1955—1959 ҫулсенче мӑшӑрӗпе Казахстанра ҫерем ватнӑ ҫӗрте тӑрӑшнӑ. Тӑван тӑрӑха таврӑнса геологи разведкинче 1965 ҫулччен тимленӗ. Унтан вӑл «Паха тӗрӗ» хапрӑка ӗҫе вырнаҫнӑ. Шӑпах ҫавӑнта ентешӗмӗр хӑйӗн Турӑ панӑ пултарулӑхне туллин кӑтартма пултарнӑ. Унран, Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ художникӗнчен, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗнчен, РСФСР халӑх ӑстинчен, ыттисем вӗреннӗ.
Чӑваш Енре туса илнӗ агропромышленность отраслӗнче туса илнӗ продукцие ют ҫӗршыва иртнӗ ҫул ӑсатни планпа пӑхса хӑварнинчен 30 процент иртнӗ. Пӗтӗмпе 34,8 миллион долларлӑх сутнӑ.
Пӗлтӗр Чӑваш Енри чӑх-чӑх хапрӑкӗсем чӑх урине Китая ӑсатма тытӑннӑ. Пӗлтӗр тата органика йӗтӗнне пуҫласа Европӑна ӑсатнӑ.
Ют ҫӗршыва пылак апат-ҫимӗҫ, ҫу культури, севок-сухан, хӑмла, ҫӗрулми, кофе тата чей, хуратул сутнӑ.
Чӑваш Енри продукцие 37 ҫӗршыва сутнӑ. Тӗп импортерсем: Китай, Беларуҫ, Германи, Украина, Казахстан тата Польша.
Паян М. Акмулла ячӗллӗ Пушкӑртстанри патшалӑх педагогика университетӗнче «Выдающиеся просветители Евразии» (чӑв. Евразин чаплӑ ҫыннисем) кӗнекене инҫет ҫыхӑну мелӗпе хӑтланӑ. Кӑларӑма Пушкӑртстанри патшалӑх педагогика университечӗ тата Л.Н. Гумилев ячӗллӗ Евразири наци университечӗ тӑрӑшнипе пухса хатӗрленӗ. Кӗнеке содержанине ятӗнченех ӑнланма пулать. Сумлӑ кӑларӑма «Иван Яковлев» статья та кӗнӗ. Унӑн авторӗ — Виталий Орлов, истори ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, Мускаври Патшалӑх администрированийӗн институчӗн ӑслӑлӑх енӗпе ӗҫлекен проректорӗ, социаллӑ-гуманитари тата естествӑллӑ дисциплинӑсен кафедрин профессорӗ.
Хӑтлава кӑларӑмӑн авторӗсемпе редакторӗсем, ҫавӑн пекех Раҫҫейри, Румынири, Казахстанри, Кӑркӑстанри тата ытти ҫӗршыври ӑсчахсем хутшӑннӑ. Ҫав йышра Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче филологи енӗпе чӗлхе пӗлӗвӗ секцийӗнче ӑслӑлӑх ӗҫченӗ пулса тӑрӑшакан Александр Кузнецов хутшӑннӑ.
Чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Ай, мӑнтарӑн ҫил-тӑманӗ» камит кӑтартӗҫ.
Пьеса авторӗ — Игорь Муренко. Унӑн ҫак пьесине 1997 ҫулта «Современная драматургия» журналта пичетленӗ. Камите Раҫҫейри, Литвари тата СНГ ҫӗршывӗсенчи 87 театрта лартнӑ. Спектакльсем Узбекистанри, Казахстанри, Болгаринчи, Францинчи фестивальсенче ҫӗнтернӗ. Игорь Муренко — Ҫӗнҫӗпӗрти паллӑ журналист.
Чӑваш сцени ҫинче пьесӑна Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Валерий Карпов лартнӑ. Унта юрату историйӗпе паллаштарнӑ. Камитре харкашу та пур, мирлешӳ те.
Чӑваш студенчӗсем Казахстанри курава хутшӑннӑ. «Art-yurta» пӗтӗм тӗнчери онлайн курав-конкурса Атюбинскри К. Жубанов ячӗллӗ университетӑн 85 ҫулхи юбилейне халалланӑ.
Курава Казахстанри, Туркменистанри, Венгрири тата Раҫҫейри аслӑ шкулсенчи 200 ытла студент хутшӑннӑ. Шупашкарти И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн технологипе экономика факультечӗн ҫамрӑксем те куравра палӑрнӑ. II степеньлӗ диплома Мария Семенова тата Дарья Михеева тивӗҫнӗ, конкурса хутшӑнни ҫинчен калакан дипломпа Рената Яруллинӑна хавхалантарнӑ.
+12.5 °C