Хамӑр пурӑнакан ҫурта, урама, тӑван яла тасалӑхра, тирпейлӗхре тытмалла. Анчах хӑшӗ-пӗрин пирки «эгоист» теес килет. Унашкал ҫынсемшӗн пӳрте, картише тасалӑхра тытни те ҫителӗклӗ. Урамра, ҫывӑхри ҫырма-ҫатрара ӑпӑр-тапӑр йӑваланнине куҫ курмасть унӑн.

Тепӗр тесен, ҫавнашкал ҫынсемех варалаҫҫӗ пулӗ-ха. Нумаях пулмасть Сӗнтӗрварри районӗнчи Туппай Сӗмӗл ялӗнче пулса курма тӳр килчӗ. Питӗ илемлӗ вырӑнта вырнаҫнӑ ял. Сӑртлӑ вырӑн чӑннипех те куҫа илӗртет. Малтанах ялти урамсем тирпейлӗ пулнинчен, пӗр ҫӳп-ҫап та йӑваланманнинчен тӗлӗнтӗмӗр. «Питӗ таса, тирпейлесех тӑраҫҫӗ пулмалла», - шухӑшларӑмӑр эпир. Анчах кайсан-кайсан тарӑн ҫырма куҫ тӗлне пулчӗ. Унта вара ҫӳп-ҫап – купипех! Ав ӑҫта килсе тӑкаҫҫӗ ӑпӑр-тапӑра. Вырӑнти депутат ӗнентернӗ тӑрӑх, ҫав «свалка» кӑҫал ӳссе ларнӑ. Пӗлтӗр те ҫавнашкал ӳкерчӗк пулнӑ-ха, анчах ҫӳп-ҫапа пушарнӑй машини чӗнсе илсех ҫунтарнӑ. Кӑҫал каллех ҫав купа ӳссе ларнӑ. Чи тӗлӗнмелли – ялти ҫынсенчен нихӑшӗ те унта ҫӳп-ҫап килсе пӑрахнине йышӑнмасть. Пӗлӗтрен тӑкӑнать-шим вара? Ялти тарӑн ҫырмана кам ӑпар-тапӑр килсе петӗр ӗнтӗ?

Туппай Сӗмӗл ялӗнче ҫырма темиҫе те пур. Тепри куҫ тӗлне лекрӗ. Вӑт ӗненетӗр-и: унта та ҫавнашкал лару-тӑру хуҫаланать. Ҫынсем хӑйсем валли ҫӳп-ҫап пемелли вырӑн тупнӑ – ҫырма. Анчах ку таса та тирпейлӗ урамсене, яла илемсӗрлӗх кӳнине ӑнланаҫҫӗ-ши вӗсем? Тем тесен те, ҫапла хӑтланма юрамасть, ҫутҫанталӑка кӑштах та пулин хисеплемелле.

Тӗслӗхрен, пирӗн ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ ку тӗлӗшпе питӗ ҫирӗп. Урамра, ҫырма-ҫатрара, ҫул хӗрринче ҫӳп-ҫап выртнине курсанах пуҫтарма хушать. Яла ятарласа контейнер килсе лартрӗҫ. Халӗ ял ҫыннисем ҫӳп-ҫапа миххе тултарса унта кайса хураҫҫӗ, ятарлӑ машина килсе тиесе каять.

Ялта унашкал контейнер пулмаллах. Ҫынсем пур ҫӳп-ҫапа та ҫунтарса яраймаҫҫӗ вӗт. Ҫунманнисене ӑҫта та пулин вырнаҫтармалла-ҫке. Тен, Туппай Сӗмел ялӗнчи ҫынсем ҫавӑнпа ӑпӑр-тапӑра ҫырманалла сӗтӗреҫҫӗ? Ун пек каласа тӳрре кӑларма ҫук-ха вӗсене. Ҫырма-ҫатрара ҫунман ӑпар-тапӑр ҫеҫ мар, хут, хутаҫ таврашӗ те йӑваланса выртать. Октябрьски ял тӑрӑхӗн администрацийӗн ку ыйтӑва мӗнле те пулин татса памаллах, ҫырма-ҫатрана ҫӳп-ҫап ӑшне путма памалла мар.

#Сӗнтӗрвӑрри районӗ, #экологи, #каяш, #Туппай Сӗмӗл, #тирпейсӗрлӗх