1. Тĕнчери чи çамрăк профессор, ăна Ньютона та ирттерет тесе ххаклаççĕ, – Алия Сабур. Тĕлĕнмелел пултаруллĕ хĕрача 4 çулта университета вĕренме кĕнĕ. Шкул программине вăл 2 çултах ăша хывса пĕтернĕ. Кунне вăл темиçешер кĕнеке вулама пултарнă. Халĕ вăл – 25-ре, университетра ертсе пыракан преподаватель шутланать, «профессор» ячĕпе çÿрет.

2. Чи хаклă йытă ÿпли – виçĕ метр çÿллĕш, ăна хрантсус стилĕпе капăрлатнă. Ăна Тамми Кассис текен пуян хăйĕн юратнă чĕрчунĕсем валли пултăр тесе коттедж евĕрех ăсталанă. Хăй вара çав хĕрарăм çынсене пурăнмалли чи илемлĕ те хăтлă çурт-йĕр туса парассипе специалист шутланать иккен.

Малалла...

Çын мĕн тума пултарать? Хăш-пĕр япалана медиксем те, тĕпчевçĕсем те ăнлантарса параймаççĕ. Тĕлĕнмелле япаласем тума пултаракан çынсем пирĕн хушăмăртах пурăнаççĕ. Тĕнчере нумай вĕсем.

Эрешмен çын Джози Рэй Индире пурăнать. Вăл вертикаль сийпе куçса çÿреме пултарать. Джози çакна ача чухнех сиснĕ. Каярах вăл хăйĕн «пултарулăхне» аталантарма тăрăшнă, кунĕпе тренировкăсем ирттернĕ. Вăл скалолаз евĕр мар. Алли-ури ирĕклĕн хускалать.

Джулиано Строэ – тĕнчери чи вăйлă ача.

Малалла...

Тĕнчере тĕлĕнмелле, хăш чухне пуçа вырнаçмалла мар сăнÿкерчĕксем пулаççĕ. Вĕсемпе паллашар.

Марисан тытăмĕ.

2004 çулта Opportunity Марс çинче микроскоп пулăмĕсене асăрханă. 2012 çулта та хăйне евĕр сăн тунă. Унта йалтах лайăхрах курăннă-мĕн.

Хук утрав хĕрринчи тинĕсри темĕнле чĕрчуна ÿкерни.

Çакна чылайăшĕ фотошопра тунă тесе шухăшлать. Анчах Франци фотографĕ Роберт ле Серрек çак паллă мар чуна 1956 çултах ÿкернĕ.

Малалла...

Пукане евӗр Лючия

Гиннесс рекорчӗсен кӗнекипе килӗшӳллӗн тӗнчери чи ҫинҫе ҫын Лючия Сарате шутланать. Вӑл 19-мӗш ӗмӗрте Мексикӑра пурӑннӑ. Лючия 1863 ҫулта ҫуралнӑ, лилипути чирӗпе чирленӗ. 17 ҫулта вӑл 43 сантиметр ҫеҫ пулнӑ, йывӑрӑшӗ – 2,3 килограмм. Хӑшӗ-пӗри ӑна пукане вырӑнне йышӑннӑ. 12-ри ачана АПШри курава илсе килнӗ. Ҫапла вӑл палӑрнӑ, каярахпа ӑна цирка та чӗннӗ.

Лючия акробатика номерӗсене хатӗрленӗ. Вӑл сехетре 20 доллар ӗҫлесе илнӗ. Ку пысӑк укҫа пулнӑ. Каярахпа хӗр 5,9 килограмм тайнӑ.

Малалла...

Тӗнчен тӗрлӗ кӗтесӗнче тӗлӗнмелле йывӑҫем ӳсеҫҫӗ иккен.

10. Кӗленче евӗр йывӑҫ Намибире ӳсет. Вӑл Ҫӗр ҫинчи чи хӑрушшисенчен пӗри. Унӑн кӑштах кӑна сӗткенӗ те питӗ наркӑмӑшлӑ. Тахҫан бушменсем ӑна ухӑ вӗҫне сӗрсе усӑ курнӑ. Ята йывӑҫ калӑпӑшне кура панӑ. Вӑл ытларах чухне Намибири пушхирсенче ӳсет. Унӑн чечекӗ кӗрен е шурӑ тӗслӗ.

9. Вована йывӑҫ, унчченхи Секвойя, - АПШри Йосемит наци паркӗнче.

Малалла...

Ку чӗрчун питӗ интереслӗ. Вӑл кӗске, ҫӑра ҫӑмлӑскер. Тӗсӗ – хӑмӑртарах, сарӑрах. Хӳри ҫук.

Пӗчӗк ҫаврака пичӗ ҫинче – пысӑк куҫсем тата пӗчӗк хӑлхасем.

Малалла...

Гейрангер-фьорд – Норвегири фьордсенчен чи илемли, ҫынсем чи тӑтӑш пулаканни. Вӑл Суннмёре регионта вырнаҫнӑ. Тусем хушшипе 15 ҫухрӑма тӑсӑлать, Сторфьордӑн тӑсӑмӗ пулать. Унӑн чи пысӑк сарлакӑшӗ – 1,3 ҫухрӑм. Гейрангер-фьорда Гейрангелва юханшыв юхса кӗнӗ ҫӗрте Гейрангер ял вырнаҫнӑ. Ҫавӑнпа фьорд ҫак ята тивӗҫнӗ. Ялта 300 ҫын пурӑнать. 2005 ҫулта фьорд тата ун ҫывӑхӗнчи территорие ЮНЕСКО ҫутҫанталӑк еткерӗсен йышне кӗртнӗ. Ҫак статус вырӑнти влаҫа фьорд урлӑ электропередача линийӗсене тумашкӑн чӑрмантарать-мӗн.

Кунти хӑйне евӗр рельеф кайранхи пӑр тапхӑрӗнче пулса кайнӑ.

Малалла...

Рекордсен Гиннес кӗнекине кам кӑна кӗмен пулӗ? Ӑна тишкерме яланах кӑсӑклӑ. Уйрӑмах тӗлӗнмелле, хӑйне евӗр ӗҫсем тунӑ ҫынсем пирки пӗлме интереслӗ.

Нью-Йоркра FAO Schwarz куравра паллӑ кондитер Алэн Роби шӑккалатран чи пысӑк конструкци тунӑ. Вӑл – 6,1 метр ҫӳллӗш.

2009 ҫулхи нарӑсӑн 14-мӗшӗнче Винковси хулари поварсен ушкӑнӗ тӗнчери чи вӑрӑм кӑлпассие хатӗрленӗ. Вӑл – 530 метр тӑршшӗ.

11 ҫулти арҫын ача хӑйӗн ҫуралнӑ кунне пичӗ ҫине 43 шуй вырнаҫтарма ирӗк панӑ.

Малалла...

Ҫӗр ҫинчи илемлӗ вырӑнсем туристсене хӑйсем патне кӑчӑк туртаҫҫӗ. Шел те, илемлӗскерсем тӗрлӗ тӑрӑхра вырнаҫнӑ, ҫавӑнпа кашнине ҫитсе курмашкӑн пӗр ӗмӗр те ҫитес ҫук. Телее, вӗсемпе виртуаллӑ мелпе те пулин паллашма май пур.

Кайкос и Теркс утравсем Кариб тинӗсӗнче вырнӑҫнӑ. Кунта ҫулсерен килсе куракан ҫын питӗ нумай. Кайкос тата Теркс – океан тата пляж. Хӑйӑрлӑ пляжсем ҫинче киленме пулать, океанра коралл рифсем тата хумсем. Эппин, унта серфинг, дайвинг тата спортӑн шыври ытти тӗсӗ аван аталаннӑ.

Малалла...

Кашни тӑрӑх хӑйне май илемлӗ. Хӑш-пӗр вырӑн вара уйрӑмах тӗлӗнмелле.

Хаукадалур айлӑм

Вӑл Исландире вырнаҫнӑ. Гейзир, Строккюр гейзерсемпе палӑрса тӑрать. Гейзир тахҫан ҫӗре чӗтрентернӗ пулсан халӗ лӑпкӑ. Вӑл 5 кунра пӗр хут «вӑранать», унран тухакан шӗвек 60 метр ҫӳллӗшне ҫитет. Строккюр вара хастар-ха. Вӑл кашни 5 минутра «вӑранать». Шӗвек 20 метр ҫӳллӗшне ҫитет.

«Корлсбадск ҫӗр хӑвӑлӗ» наци паркӗ (АПШ)

Нью-Мехико штатри наци паркне геологсем 250 миллион ҫулта тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Малалла...