Ҫак кунсенче Саха (Якут) Республикинче регионсем хушшинчи «Биир кун» телекурав конкурс иртет. «Биир кун» тенине якут чӗлхинчен чӑвашла куҫарсан «Пӗр хӗвел айӗнче» тени пулать.

Чӑваш Енрен унта Вероника Пинеслу юрӑҫ хутшӑнать. Конкурса хутшӑнакан тӗрлӗ регионти этнопоп юрӑҫсенчен чи маттурине эпир, куракансем, палӑртма пултаратпӑр. Ҫӗнтерӳҫӗ ячӗ нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче иртекен гала-концертра паллӑ пулӗ.

Чӑваш хӗрӗ Вероника Пинеслу «Телейлӗх тӗнчи ҫумрах» (авторӗсем — Алина Тайпи тата Александр Быковский) юрра шӑрантарать. Уншӑн сасӑлас кӑмӑллисен 5577 номер ҫине «Шоу 3» тесе СМС ямалла.

Пӗлтӗрхи пуш уйӑхӗнче Вероника Пинеслу Казахстанра иртнӗ Навруз-байрама хутшӑннине эпир пӗлтернӗччӗ.

«Пӗлме кӑсӑк», — тесе хыпарланӑ Фейсбукра Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи Микулай Павловский чӑваш.

Тӗрлӗ телешоура тата ҫӗнӗ хыпарен кӑларӑмӗнче Чӗмпӗр хулинче пурӑнакан Диана Шурыгинӑпа Сергей Семенов хушшинче пулса иртнӗ пӑтӑрмах пирки вӗҫӗмех пӗлтерсе тӑчӗ.

«Семеновне курсанах: «Ку ача чӑваш евӗрлӗ... Вӑл чӑваш мар-ши?» — текен шухӑш ҫуралнӑччӗ. Туйӑмсем улталамарӗҫ: пӗрле ӗҫлекен хӗрарӑм каласа панӑ тӑрӑх, Сергейӑн амӑшӗ — чӑваш, вӗсем пӗчӗккӗ чух Ҫӗнӗ Малыкла районӗнчи Новочеремшанск салинче пурӑнса пӗр-пӗрне лайӑх пӗлнӗ», — хыпарланӑ Микулай Павловский.

«Диана Шурыгини те, ун ашшӗ-амӑшӗ те вырӑс пекех курӑнса каймаҫҫӗ... Вӗсем те е мӑкшӑ, е чӑвашах пулма пултараҫҫӗ. Кӑна ҫирӗплетсе калаймастӑп», — вӗҫленӗ кӳршӗллӗ реионти йӑхташӑмӑр.

Нумаях пулмасть ҫӗршыври тата республикӑри хӑш-пӗр массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ҫӗре пусса йӑранласа тухмасан (вырӑсла ку сӑмах межевание тенине пӗлтерет) ӑна сутса-туянма, парнелеме тата ытти хӑш-пӗр ҫавӑн пек утӑма тума май килменни пирки хыпарланӑ. Росреестрӑн республикӑри управленийӗнче ку сӑмах тӗрӗс маррине ӗнентереҫҫӗ.

Виҫтермен ҫӗрпе хальлӗхе ирӗклӗнех хуҫаланма юрать. Федераци е регионсенчи саккунсенче ҫакӑнпа ҫыхӑ нимле чару та ҫук. Кун пирки Росреестрӑн Чӑваш Енри управленийӗн ертӳҫи Екатерина Карпеева шантарсах калать.

Апла пулин те кунта ҫӗре пусса йӑранласа тухни ҫынсемшӗн хӑйсемшӗн лайӑххине те палӑртмаллах. Чиккине саккунлӑ палӑртнӑ пурлӑхпа усӑ курнӑ чух кӳршӗ-аршӑпа тавлашу сиксе тухмӗ.

Нумай пулмасть Тӗп банк 200 тата 2000 тенкӗллӗ хут укҫасене халӑха кӑларчӗ, вӗсем нумай пулмасть пирӗн тӑрӑха та ҫитрӗҫ. Ҫавах та ҫӗнӗ хут укҫа малтанхисенчен самай уйрӑлса тӑрать — хӑш-пӗр сутӑҫсем тата ахаль ҫынсем суя укҫа лекесрен шикленеҫҫӗ. Кӑна шута илсе «Гоззнак» смартфонсем валли ятарлӑ приложени кӑларӗ.

AppStore тата GooglePlay сервиссенче ӑна кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче уҫласа илме май пулӗ. Приложени ҫӗнӗ укҫасенчи кашни уйрӑмлӑхӗ пирки пӗлтерӗ. Ҫав вӑхӑтрах вӑл япӑх тунӑ суя укҫасене те палӑртма пултарӗ.

Аса илтеретпӗр, 200 тенкӗллӗ хут укҫа ҫинче Севастополь хулине сӑнланӑ, икӗ пинлӗххи ҫинче вара — Восточный (чӑв. Тухӑҫ) космодромпа Русский (чӑв. Вырӑс) утрав ҫине хывнӑ кӗпере.

Ашшӗ-амӑшне кирлӗ пулман, вӗсем пирки ним те паллӑ маррисен пепкисене малашне пенси тӳлеме пуҫлӗҫ.

Пӑрахнӑ ачасем иртнӗ ӗмӗрӗн ҫурринчен пуҫласа, 1956 ҫултанпах, социаллӑ тӳлевсӗр пурӑннӑ. Ырӑ ҫынсем е патшалӑх вӗсене пӑхнӑ-ха, ашшӗ-амӑшӗ ӑҫти тата кам пулни паллӑ мартан хайхи тӗпренчӗксем тӑлӑх шутланман, социаллӑ пенси те ҫавна май тивӗҫмен.

Раҫҫей шайӗнче саккун кӑларакансем иртнӗ ҫул вӗҫӗнче ку ыйтӑва татса пачӗҫ-пачӗҫех. Малашне ҫав ачасем хӑр тӑлӑхсемпе танах пенси илме пуҫлӗҫ. Саккун кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗнӗ. РФ Пенси фондӗнче ун валли укҫа пӑхса хӑварнӑ.

Уйӑхри социаллӑ пенси виҫи 10068 тенкӗ те 53 пуспа танлашӗ. Ӑна ача 18 ҫул тултариччен, куҫӑн уйрӑмра вӗренекен студент пулсан 23 ҫула ҫитичченех тӳлӗҫ.

Ашшӗ-амӑшӗ кам пулни паллӑ маррисем пирӗн республикӑра хальхи вӑхӑтра — 12-ӗн.

Пӗрремӗш телеканалпа кӑтартакан «Давай поженимся» (чӑв. Авланар-и?) телепередачӑн ӗнерхи кӑларӑмне чӑваш каччисем, 26 ҫулти йӗкӗрешсем, хутшӑнчӗҫ. Ял ятне калани уҫӑмлӑн илтӗнмерӗ те, ӑҫтанне ҫирӗплетсе калама йывӑртарах.

Кадр хыҫӗнчи сасӑ пӗлтернӗ тӑрӑх, укҫа ӗҫлесе илес тесе ачасем мӗн пӗчӗкрен ялта ӗҫленӗ. Вырӑсла пӗлменскерсем (каччӑсем пирки ҫапла каларӗҫ, хӑйсем те ҫавнах палӑртрӗҫ) виҫӗ ҫул каялла пӗчӗк мулпа ҫӗршывӑн тӗп хулине тухса кайнӑ. Халӗ вӗсем электроника сутакан интернет-лавккасен сетьне йӗркеленӗ, Люблино хулинче хваттер тара илсе пурӑнаҫҫӗ.

Каччӑсем хӑйсем пекех ялтан Мускава кайса пурнӑҫри вырӑнне унта тупма ӑнтӑлакан йӗкӗреш пикесене (вӗсем 21 ҫулта, Мускаври ют ҫӗршыв компанийӗнче тӗрлӗ должноҫре ӗҫлеҫҫӗ) суйларӗҫ: Дмитрий — Лизӑна, Денис — Вероникӑна.

Кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче суйлава хӑй тӗллӗн тухакансене йышӑнас тапхӑр вӗҫленнӗ. Тӗп суйлав комисси пӗлтернӗ тӑрӑх Раҫҫей Федерацийӗн президенчӗ пулма хӑй тӗллӗн тӑратнӑ 46 ҫынна йышӑннӑ. Саккӑр ҫынна регистрацилеме килӗшмен. Пӗри ют патшалӑх гражданӗ пулни паллӑ пулнӑ, теприн — судпа айӑпланнин вӑхӑчӗ тухманни. Ҫавӑн пекех тӗрлӗ партисенчен тепӗр 21 ҫынна тӑратнӑ.

Халь хӑй тӗллӗн тухнӑ кандидатсен 300 пин алӑ пусни пухмалла. Ҫав вӑхӑтрах пӗр тӑрӑхран 7500 ытла пухма юрамасть. Партисенчен тӑратнӑ ҫынсен суйлава хутшӑнма 100 пин пухмалла. Патшалӑх Думине лекнисене ку ӗҫрен хӑтӑрнӑ. Саккун тӑрӑх алӑ пуснисене суйлав комиссине кӑрлач уйӑхӗн вӗҫӗччен пырса памалла. Нарӑсӑн 10-мӗшӗнче вара пур хутсене те тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн суйлава хутшӑнма кама-кама ирӗк пани паллӑ пулӗ.

Владимир Путиншӑн алӑ пуснисене пирӗн хулара пухма пуҫланӑ. Тӗслӗхрен, Чӑваш халах сайчӗ унашкал кӗтессене МТВ-Центрта асӑрхарӗ.

Статистикӑна пӑхсан кӑҫалхи суйлава кандидатсене иртнӗ ҫулсенчисенчен ытларах тӑратнӑ. 2000 ҫулта 34 ҫын пулнӑ, 2004-мӗшӗнче — 11, 2008-мӗшӗнче — 13, 2012-мӗшӗнче — 14. Кӑҫалхинчен ытларах 1996 ҫулта ҫеҫ пулнӑ — ун чухне президент пулма 78 ҫын шухӑш тытнӑ.

Малалла...

РФ Президенчӗ Владимир Путин ҪҪХПИ ӗҫченӗсен штатне кӗскетесси пирки хушу кӑларнӑ. «Газета.Ру» пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейре тӳрех 10 пин ӗҫчене ӗҫрен кӑларнӑ.

ШӖМӗн 983-мӗш шалти хушӑвӗпе килӗшӳллӗн, ҪҪХПИ ӗҫченӗсен штатне ҫеҫ кӗскетнӗ. Ку кашни пиллӗкмӗш ӗҫчене пырса тивет, мӗншӗн тесен иртнӗ ҫулхи кӗркунне вӗсен йышӗ 55 пин ҫынна ҫитнӗ.

Кашни регионтах штата кӗскетӗҫ. Анчах ку машинӑсене регистрацилекен, водитель правине илессишӗн экзамен паракансемпе ӗҫлекенсене пырса тивмӗ. Штат расписанине пӑхса тухса пӳлӗмре ларакансене ҫул-йӗр ҫине ӗҫлеме яма пултарӗҫ.

Ӗҫрен кайнисен ШӖМӗн ытти подразделенине ӗҫе вырнаҫма май пулӗ.

Телекуравпа пыракан «Мужское\Женское» кӑларама каллех пирӗн ентеш лекнӗ. Шупашкарта пурӑнакан Анна Бабинян унта унччен те пулнӑ-ха. Раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче эфирта каллех ӑна курма май пулнӑ. Кӑларӑм иртсе каякан ҫула пӗтӗмлетнӗ, ҫулталӑк тӑршшӗпе шӑв-шав ҫӗкленӗ кӑларӑмсен сӑнарӗсене эфира чӗнсе вӗсен пурнӑҫӗ мӗнле улшӑнни пирки каласа кӑтартнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Анна Бабинян кӑларӑмра амӑшӗ унпа тискеррӗн хутшӑннине каласа кӑтартнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, ҫывӑх ҫынни ӑна хӗненӗ, хӗрӗ валли суя диагноз – олигофрени – тума хӑтланнӑ. Халӗ Анна урӑх ҫемьере пурӑнать, анчах амӑшӗ ӑна каялла тавӑрасшӑн-мӗн. Хӗрӗн пӗр куҫӗ пачах курма пӑрахнӑ, вӑл кӑларӑм ертӳҫисене операци енӗпе пулӑшма ыйтнӑ.

Раштавӑн 29-мӗшӗнче Анна кӑларамра амӑшӗ, аппӑшӗ тата пиччӗшӗ унран хӑпманни пирки куҫҫульленсех каланӑ. Нумаях пулмасть унӑн куҫне операци тунӑ. Ҫапах, тухтӑр каланӑ тӑрӑх, унӑн куҫӗ курма пуҫлас шанчӑк сахал.

Кӑларӑмпа Александр Амелин адвокат Аннӑна пулӑшма шантарнӑ.

Шупашкара вӗҫнӗ самолетӑн Чулхулара анса ларма тивнӗ. Кун пирки www.vgoroden.ru портал пӗлтерет.

Паян, раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Чулхулари Стригино аэропортра тӑватӑ самолет анса ларнӑ: «Мускав – Хусан», «Баку – Хусан», «Ҫӗнӗ Уренгой – Хусан», «Мускав – Шупашкар» рейссемпе вӗҫекенсем. Самолетсем мӗншӗн унта ӑнсӑртран аннин сӑлтавне хальлӗхе каламан.

Кӑшт маларах асӑннӑ аоэропортра «Надым – Мускав» рейспа вӗҫекен «тимӗр кайӑк» та анса ларнӑ. Халӗ вӑл унтан вӗҫсе хӑпарнӑ ӗнтӗ. Пресс-служба пӗлтернӗ тӑрӑх, аэропорт штатлӑ режимла ӗҫлет.