Шупашкар хули Японири Нагасаки тата Китайри Аньхой провинцийӗнчи Хэфэй хулипе ҫывӑхланма ӗмӗтленет. Хуласем хӑш енӗпе тачӑ килӗштерсе ӗҫлесси хальлӗхе паллӑ мар. Анчах ку ыйтӑва ӗнер Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн президиумӗнче хускатнӑ.

Маларах Шупашкар Беларуҫ Республикинчи Гродно, Венгринчи Эгер, Намибинчи Рунду, Кубӑри Санта-Клара хулисемпе юнташланнӑ.

Ҫакна та аса илтерер, Шупашкарта Республика кунӗнче кӑҫал чӑвашла тата вырӑсла кӑна мар, Китай чӗлхипе саламлама Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушнӑччӗ. Шупашкара ун чух Китайран пысӑк делегаци килнӗччӗ. Китай Халӑх Республикинчи Аньхой провинцийӗнчи пултарулӑх ушкӑнӗ те пирӗн патра хӑнара пулнӑччӗ. Вӗсем Республика кунне халалланӑ мероприятисене хутшӑннӑччӗ.

Ҫӗмӗрлери савут ӗҫченӗ Игорь Сафонов

Ҫӗмӗрлери ятарлӑ автомобильсен савутӗнчи рабочисене пысӑк йышпа ӗҫрен кӑларса яраҫҫӗ. Предприяти ертӳҫисем ку факта хирӗҫлеҫҫӗ-мӗн. Вӗсем штата оптимизаци сӑмах хыҫне пӗркенсе чакараҫҫӗ иккен. Ҫав вӑхӑтрах ҫынсене вӗсем хӑйсен ирӗкӗпе ӗҫрен пӑрахма ыйттарса заявлени ҫырма хистеҫҫӗ. Ун пеккисене ӗҫрен пӑрахма тивнишӗн пособи те тӳлемеҫҫӗ. Кӑмӑлпа ҫырма килӗшменнисене хӗсӗрлеҫҫӗ тесе «Правда ПФО» интернет-хаҫатра ҫырнӑ.

«Заявлени ҫырма хирӗҫлерӗм», — каласа кӑтартнӑ савут ӗҫченӗ Игорь Сафонов. «Анчах мана ӗҫлемелле мар услови туса пачӗҫ. Халӗ манӑн — ҫӑхавҫӑ репутацийӗ. Урӑх предприятие вырнаҫма май ҫук», — ӑнлантарнӑ Ҫӗмӗрлери ятарлӑ автомобильсен савутӗнче ӗҫленӗ ҫав этем. Ҫав вӑхӑтрах ӗҫпе тивӗҫтерекен центр савутран ҫынсене кӑларса янине пӗлет-мӗн.

Етӗрнери спирт савучӗ

Етӗрнери спирт савучӗ, унччен 7 ҫул хушши ахаль ларнӑскер, ҫӗнӗрен ӗҫлеме пуҫланӑ. Нумай пулмасть унта Иван Моторин премьер-министр та пырса кайнӑ.

Хуҫалӑх ӗҫченӗсем хӑнана каласа панӑ тӑрӑх савут хӑйӗн ӗҫне пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнчех пуҫланӑ, анчах малтанах унти оборудованипе кӑлтӑксем сахал мар сиксе тухнӑ. Тултаракан аппаратӑн операторӗ Николай Платонова ӗненес пулсан хальхи вӑхӑтра пур станок ӗҫне те йӗркеленӗ, вӗсем чӑхӑмламасӑр ӗҫлеҫҫӗ. Тавар кӑларас енӗпе те малтанхи калӑпӑш таран ӳснӗ.

Андрей Егоров директор пӗлтернӗ тӑрӑх хуҫалӑха ҫӗнӗрен ӗслеттерсе янӑ хыҫҫӑн кӗленчесен дизайнне улӑштарнӑ, анчах рецептурине малтанхинех хӑварнӑ. Паянхи кун спирт савучӗ пурӗ 12 тӗс ҫутӑ эрех кӑларать. Ӑна республикӑра тата ун тулашӗнче сутаҫҫӗ.

Сӑмах май, хӑйӗн спиртне (унпа вӗсем маларах мухтанатчӗҫ) Етӗрнери савут кӑлармӗ. Ку саккуна хирӗҫлет имӗш — пӗр вырӑнтах спирт та водка та кӑларма юрамасть.

Шупашкар хула администрацийӗ Раҫҫейӗн Перекет банкӗнчен кредит илӗ. Аса илтерер, иртнӗ уйӑх ҫурринче патшалӑх закупкисен сайтӗнче кивҫен илессипе ҫыхӑннӑ пӗлтерӳсем вырнаҫтарнӑччӗ. Вӗсенчен пӗрне — Шупашкар хули, теприне — Чӑваш Республики. Вӗсем иккӗшӗ те хӑйсен хыснин дефицитне кредит илсе тултарас шухӑшлине эпир ун чух ҫырса кӑтартнӑччӗ. Республика 2 млрд тенке 365 кунлӑха ҫулталӑкра 11,5 процентлӑ ставкӑпа илесшӗн, Шупашкар хула администрацийӗ — 1,11 миллиард тенке 730 кунлӑха 10,34 процентлӑ ставкӑпа тенӗччӗ эпир ун чух.

Халӗ Шупашкар хули кредита Перекет банкӗнчен илме йышӑннӑ. Кредит учрежденийӗ ӑна 8,65% ставкӑпа пама килӗшнӗ. Аукционта ку ставкӑна администраци малтанласа 10,34 процент тесе кӑтартнӑччӗ.

Чӑваш Енре 100 пин ҫын пуҫне панкрута тухнисем — 100 ҫын. Ҫавсем малтан потребитель кредичӗ илнӗ, кайран тупӑш шайӗ хӗсӗннине пула панкрута тухнӑ.

Панкрута тухнӑ граждансен ҫавӑн чухлӗ хисепӗ самантра пухӑнмӑн. Статистикӑнӑ йӗркелекенсем 2015 ҫулхи юпа уйӑхӗнчен тытӑнса кӑҫалхи иртнӗ уйӑхчченхи тапхӑра тишкернӗ. Панкрута тухрисене ҫак тапхӑрта 100 пин ҫын пуҫне 41 граждан тесе шутласа кӑларнӑ. Ку кӑтартупа пирӗн республика ҫӗршыври регионсем хушшинче 4-мӗш вырӑн йышӑннӑ.

Панкрута тухнӑ уйрӑм ҫынсен тата уйрӑм усламҫӑсен хисепӗпе Вологда облаҫӗ (унта 100 ҫын пуҫне 83 панкрут), Рязань облаҫӗ (55 панкрут) тата Новосибирск облаҫӗ (42 панкрут) палӑраҫҫӗ.

Сӑмӑх май, РФ Патшалӑх Думине Чӑваш Енрен суйланнӑ Олег Николаев депутат ку факт ҫынсен пурнӑҫ шайӗ чакнипе ҫыхӑннӑ тесе шухӑшлать.

Чыслав саманчӗ

Ӗнер Республика кунне халалласа ирттернӗ мероприятисен шутӗнче «Бизнес-Ӑнӑҫу» премипе чысланине те палӑртмалла. Ун пеккине Раҫҫейре пуҫласа йӗркелемеҫҫӗ-ха. Анчах Шупашкаршӑн ку пулӑм — пуҫласа.

Конкурса хутшӑннисене тӗрлӗ номинаципе палӑртнӑ. «Ылтӑн медаль» комплекчӗсем пурӗ ҫиччӗ пулнӑ. «Экспорта каякан чи лайӑх проект» номинацире Никита Пыхтенко (Шупашкарти «Гален» компани) Раҫҫейӗн экспорт центрӗ чысланӑ. Ытти номинацире палӑрнисенчен «Чи лайӑх интернет-проект» — Владимир Лидерманӑн (Шупашкарти «ИНСОЦ» компани), «Чи лайӑх производство проекчӗ» — Татьяна Максимован (Мускаври «ТРЕЛАКС» компани), «Чи лайӑх ял хуҫалӑх проекчӗ» — Патӑрьел районӗнчи Решит Санзяпов фермер. Кӳкеҫри «Энергия» компанири Татьяна Трофимована «Халӑх усламҫи» номинацире чысланӑ. Вӑл Мускаври пӗр банкра чылай ҫул ӗҫленӗ хыҫҫӑн пӗчӗк ачапа ларнӑ чухне перчетке кӑларма тытӑннӑ. 14 станок туяннинче пуҫӑннӑскер паян 160 станокпа паян уйӑхсерен 1 миллиона яхӑн перчетке кӑлараҫҫӗ.

«Август» ертӳҫисем

Ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хутӑш препаратсен «Август» фирмин тӗп директорӗпе Александр Усковпа тата «Август» фирмӑн Вӑрнарти филиалӗн пуҫлӑхӗпе Владимир Свешниковпа ӗҫлӗ тӗлпулу ирттернӗ. Калаҫӑва ЧР Правительствин Пуҫлӑхӗн ҫумӗ — финанс министрӗ Светлана Енилина, ЧР экономика министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Инна Антонова хутшӑннӑ.

Александр Усков пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр савут тупӑш шайне 20 млрд тенкӗрен ирттернине пӗлтернӗ. Раҫҫейре тавар пӗтӗмпе 15 млрд тенкӗлӗх сутӑннӑ. Чӑваш Енри филиал кӑрлач-пуш уйӑхӗсенче 483,7 млн тенкӗлӗх тупӑш илнӗ. Савутра ӗҫлекенсем уйӑхне 34 пин ытла укҫа илеҫҫӗ. Чӑваш Енре вырнаҫнӑ филиалта хальхи вӑхӑтри технологисем вӑй илсе пыраҫҫӗ. Ертӳҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, «ҫакӑ та производствӑн калӑпӑшне ӳстерме пулӑшать».

«Чӑвашавтотранс» предприятире ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗччен ҫу уйӑхӗнчи ӗҫ укҫине парса татмалла. «Резерв ун валли пур. Уявсенче предприяти сахал мар тупӑш пуҫтарнӑ. Кулленхи ӗҫ халӑха вӑхӑтра ӗҫ укҫипе тивӗҫтерме май парать», — тенӗ паян Чӑваш Енӗн Правительство пайташӗсемпе иртнӗ канашлура республикӑн транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Владимир Иванов.

Аса илтерер, шалупа пысӑк парӑма кӗрсе кайнӑ предприяти ӗҫ укҫине тӳлес тесе банкран кредит илнӗччӗ. Укҫа ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче предприяти счечӗ ҫине куҫнӑччӗ, ҫынсене вара ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче куҫарса панӑччӗ. Шалу тӳлемесен предприяти ӗҫченӗсем, пурӗ 140 ҫын, ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче забастовкӑна тухассипе хӑратнӑччӗ.

Ҫак кунсенче Питӗрте Пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗ иртет. Унта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та кайнӑ. Паян вӑл «Монохуласем – бизнеса аталанса пымалли ҫӗнӗ вырӑнсем» ятпа иртнӗ канашлӑва хутшӑннӑ.

Пирӗн республикӑра пӗтӗмпе 5 монохула: Канаш, Сӗнтӗрвӑрри, Улатӑр, Ҫӗмӗрле тата Ҫӗнӗ Шупашкар.

РФ Правительствин ятарлӑ программипе килӗшӳллӗн Улатӑрпа Ҫӗнӗ Шупашкара федераци хыснинчен патшалӑх пулӑшӑвӗ тивӗҫнӗ. Улатӑра аталанма 566 млн тенкӗ куҫарнӑ. Унта хут хапрӑкне модернизациленнӗ, ятарлӑ кӗпе-тумтир ӗҫлекен «Лекс-Фэшн» ҫӗнӗ предприяти хута кайнӑ. Халӑх валли 400 ытла ҫӗнӗ ӗҫ вырӑнӗ йӗркеленнӗ. ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх,

Ҫӗнӗ Шупашкарта та лару-тӑру аванах улшӑннӑ, федераци хыснинчен вӗсене 2 350 миллиард уйӑрнӑ.

Паян, ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Мускавра Европа бизнесӗн пӗрлешӗвӗнче Чӑваш Республикин хӑтлавӗ иртнӗ.

Унта пирӗн регион Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин, Правительство Ертӳҫин ҫумӗ – экономика министрӗ Владимир Аврелькин хутшӑннӑ. Вӗсем Европа бизнесӗн пӗрлешӗвӗн пайташӗсемпе ӗҫлӗ тӗлпулу ирттернӗ. Калаҫӑва Европа бизнесӗн ассоциацийӗн Правленийӗн ертӳҫи Томас Штерцель, Европа бизнесӗн ассоциацийӗн генеральнӑй директорӗ Франк Шауфф, Европа бизнесӗн ассоциацийӗн директор ӗҫӗсене пурнӑҫлакан Руслан Кокарев, Раҫҫейри RocaGrup генеральнӑй директорӗ Антонио Линарес, Европа бизнесӗн ассоциацийӗнче регионсене аталантарассипе тимлекен директор Ольга Медиа Да Силва хутшӑннӑ. Ертӳҫӗсем Чӑваш Енре пуласлӑхлӑ проектсене пурнӑҫа кӗртессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ.