https://25.mukcbs.org/yunym-kraevedam сӑнӳкерчӗкӗ

Чӗмпӗрте «От пиктограммы до буквы» (чӑв. Пиктограммӑран пуҫласа саспалли таран) чӑваш ҫырулӑхӗпе ӗҫ тетрадьне чысланӑ.

Ӗҫ тетрадьне чӑваш ҫырулӑхне йӗркеленӗренпе 150 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ӑна тӑвас тесе Чӗмпӗрти тӗп вулавӑш тытӑмӗпе асӑннӑ хулари культура управленийӗ пулӑшнипе ҫине тӑнӑ.

Чӗмпӗрти ҫав культура учрежденийӗ «Смотрю и вижу» (чӑв. Пӑхатӑп тата куратӑп) ярӑмпа 11-мӗш кӑларӑм кун ҫути кӑтартнӑ. 11-мӗшне, ав, чӑваш ҫырулӑхне халалланӑ.

Ӗҫ тетрачӗпе Б.В. Аржанцев ячӗллӗ 25-мӗш ача-пӑча вулавӑшӗн сайтӗнчи «Рабочие тетаради» ярӑмра паллашма пулать.

Чӑваш наци конгресӗ вырнаҫнӑ ҫуртра ӗҫлекен «Ҫӑлкуҫ» кафере ҫулсерен Сурхурине палӑртаҫҫӗ. Ку йӑлана, Тимӗр Тяпкин пуҫарса янӑскере, кӑҫал та пӑрахӑҫламан. Тимӗр Акташ пӗлтернӗ тӑрӑх, «Ҫӑлкуҫ» кафене чылайӑн пухӑннӑ. Вӗсем калаҫусем ирттернӗ, чӑваш юррисене шӑрантарнӑ, халӑхӑн кӗвви-ҫеммине итленӗ.

Сӗтелсем уйрӑмах чӑваш апачӗпе пуян пулнӑ — кунта чӑваш сӑри те, шӑрттан та, йӑвача та вырӑн тупнӑ. Хӑнасене шӳрпепе сӑйланӑ. Тимӗр Тяпкин каласа панӑ тӑрӑх ӑна хатӗрленӗ повар — узбек (аса илтерер: «Ҫӑлкуҫ» кафен хуҫи улшӑннӑ). Шӳрпене узбексем те пӗҫереҫҫӗ, ӑна «шурпа» теҫҫӗ.

Уява Тимӗр Тяпкин уҫнӑ. Сӑмах калакансен йышӗнче Ваттисен Канашӗн председателӗ Николай Адёр пулнӑ. Вӑл чӑваш орфографийӗн ыйтӑвне ҫӗкленӗ. Ҫавӑн пекех хӑйсен ҫитӗнӗвӗ пирки Николай Балтаевӑн ывӑлӗсем каласа панӑ. Аттил хальхи вӑхӑтра Питӗрти академире вӗрентет иккен, унӑн арӑмӗ ятарласах чӑвашла вӗреннӗ. Асаматӑн та ҫитӗнӗвӗсем сахал мар. Чехире ӗҫлесе пурӑнать пулин те ӑна ҫавах тӑван ене туртать. Нумай пулмасть унӑн пӗр ӗҫӗ Дубайра пӗрремӗш вырӑна тивӗҫни пирки те вӑл каласа панӑ.

Инстаграмри @iurakashkar страницӑран илнӗ сӑнӳкерчӗк

Иртсе каякан ҫулталӑкӑн юлашки кунӗсенчен пӗринче, раштав уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Елчӗк районӗнчи Лаш Таяпа ялӗнче этнокультура кӗтесне уҫнӑ. Ку хыпара Инстаграмра Юрий Кашкӑр пӗлтернӗ.

Вӑл хыпарланӑ тӑрӑх, тӑван ял ятне вырӑнтисем рунӑ ҫырулӑхӗпе тата чӑвашла ҫырса хунӑ. «Ку – пуҫламӑшӗ кӑна-ха», – тесе пӗтӗмлетнӗ ялти хастар. Хыпара вӑл «#лащтаяба, #кашкорсе, #волчьелогово,#руны, #юрийкашкӑр,#сувары, #патриоты, #наследие» хештегсемпе палӑртнӑ.

Сӑмах май каласан, Юрий Петухов (Кашкӑр) – чӑваш эстрада юрӑҫи.

Иркутск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен тӗнче тетелӗнчи страницинчен илнӗ сӑнӳкерчӗк

Иркутск облаҫӗнчи Залари районӗнчи Тагна ялӗнче чӑваш культурипе паллаштараҫҫӗ. Унти чӑвашсем Ҫӗнӗ ҫул вӑхӑтӗнчи канмалли кунсене хӑйсем патӗнче савӑк ирттерме сӗнеҫҫӗ. Хӑнасем валли йӑхташӑмӑрсем пӗр кунлӑх программа хатӗрленӗ.

Хӑнасене Танга чӑвашӗсем кӑрлач уйӑхӗн 3-мӗшӗнче йышӑнма тытӑннӑ, пӗр кунлӑх турпа пыракансене кӑрлач уйӑхӗн 8-мӗшӗ таран кӗтӗҫ.

Тагна ялӗнчи Кану ҫуртӗнчи ятарлӑ программа 11 сехетре Хӗл Мучипе Юрпике кӗтсе илнинчен пуҫӑнать. «Тасалу» йӑлине кӑтартнӑ хыҫҫӑн чӑваш апат-ҫимӗҫӗпе сӑйлӗҫ. Кайран чӑваш теприне тӗрлеме вӗрентӗҫ, унтан Ҫутҫанталӑк тата Ҫар госпиталӗн музейӗсене илсе кайӗҫ.

Антонина Андреева архивӗнчи сӑнӳкерчӗксем

«Эп сирӗнпе, пин-пин чӑваш!» видеороликсен регионсем хушшинчи конкурсне хутшӑннӑ аякри чӑваш музея кӗнеке парнеленӗ. Ку хыпара Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейӗн ертӳҫи Антонина Андреева Фейсбукра пӗлтернӗ.

Конкурса хутшӑннӑ ҫав ҫын – Пенза облаҫӗнчи Ҫӑрттанлӑ районӗнчи Илим Ту ялӗнчи Михаил Васильев. Вӑл Курак Йӑванӗн «Асатте», «Ҫуркунне», «Хӗллехи ир» сӑввисене вуланӑ.

Антонина Андреева хыпарланӑ тӑрӑх, «Пензӑран Мускава ӗҫлеме ҫӳрекенскер Курак Йӑванӗн чӑвашла кӗнекине репринт мелӗпе Наци библиотекинче ҫӗнӗрен кӑларнӑ. Пӗр экземплярне Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейне парнеленӗ».

Антонина Андреева калашле, кашниех чӑваш ҫыравҫисен эткерлӗхне хӑйне май упраса халӑх хушшинче сарма пултарать.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енӗн Культура министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Елена Еньккан «Повествование о чувашах» кӗнеки пичетленсе тухнӑ.

«Пирӗн халӑхӑмӑрӑн историйӗ пуян. Халӗ пире «чӑвашсем» теҫҫӗ. Ӗлӗк-авал вара пире урӑх ятсемпе (этнонимсемпе) пӗлнӗ», – тесе ҫырнӑ хыпарта.

Чӑваш кӗнеке издательствинче пичетленсе тухнӑ кӗнеке Елена Еньккан – хушса пуянлатнӑ виҫҫӗмӗш кӑларӑмӗ.

Кӗнеке рецензенчӗ – филологи наукисен докторӗ Н.И. Егоров, редакторӗ – В.Н. Алексеев, художникӗ – Е.В. Александрова.

Елена Енькка чӑвашсен историйӗпе паллаштарнӑ. Халӑхӑмӑр утса тухнӑ кун-ҫула, вӑл пурӑннӑ вырӑнсене картта ҫинче кӑтартса панӑ. Автор чӑваш чӗлхи ҫинчен те нумай ҫырса кӑтартнӑ.

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

Мӗн-ха вӑл ийе?..

Ийе чӑмланӑ, тени пур. Ачана пӗччен хӑварсан ийе вӑрлама пултарать, тенӗ тата ӗлӗк. Ийе тенине кашни чӑвашах илтнӗ-ха ӗнтӗ. Акӑ, Н. И. Ашмарин словарӗнче те Ийе пирки виҫӗ страница ҫырнӑ. «Ийе мунчара пурӑнать... Ийе чӑмлать... Ийе тытсан, выльӑх-чӗрлӗх хутланса ӳкет, ӑҫта выльӑх-чӗрлӗхӗн пуҫне те ҫавӑрса лартать...»

Ийе шывра пурӑннине калани те пур. Хӑшпӗр чухне ӑна шыврипе те, вутӑшпа та пӑтраштаратпӑр, хӗрт-сурт пек те куратпӑр. Пӗр ҫӗрте вӑл арҫын, ытларах вара хӗрарӑм пек курӑнать.

«Ийе шывран тухрӗ те ылтӑн турапа ҫӳҫне турама тытӑнчӗ. Кайран каллех шыва чӑмрӗ. Тепре тухсан вара «ман тура ӑҫта?» тесе кӑшкӑрашма тытӑнчӗ», — каласа кӑтартатчӗ ман асанне Ӑста-Наҫтук. Вӑлах тата темле Хветут ийе турине килне илсе таврӑннине, ийе вара ҫӗрле ун ҫурчӗ тавра йӗре-йӗре ҫӳренине, «турана пар!

Малалла...

chrio.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ Республикӑри халӑх пултарулӑхӗн центрӗпе пӗрле пулса кӑҫал шкул ачисемпе ҫамрӑксем валли тӗрлӗ конкурспа фестиваль ирттерӗ.

Пултарулӑх ӑмӑртӑвне йӗркеленин тӗллевӗ — чӑваш культурипе, тӗррипе кӑсӑклантарасси, ачасене халӑх культурипе, ӑс-хакӑлпа шухӑш-кӑмӑл пуянлӑхӗпе паллаштарасси.

Килес ҫул «Сӗм авалхи уявсем» регионсем хушшинчи конкурсӗ, «Ҫӗр пин тӗрӗ ҫӗршывӗнче» республика конкурсӗ, «Пӗчӗк ҫеҫ путене» тата «Наци тӗрри − халӑх мӑнаҫлӑхӗ» фестивальсем иртмелле.

Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑвашсен „Канаш“ хаҫачӗпе облаҫри чӑвашсен наципе культура автономийӗ ҫумӗнчи Чӗмпӗр Ен ҫыравҫисен «Шевле» литература пӗрлешӗвӗн «Атӑл юрри» илемлӗ литературӑпа публицистика альманахӗ кун ҫути курчӗ. Обществӑлла редколлеги 5 (7) номере Ҫӗнӗ чӑваш алфавитне 150 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ҫак кунсенче хулари 17-мӗш номерлӗ наци вулавӑшӗнче унӑн хаклавӗ те иртрӗ.

Ҫӗнӗ кӑларӑм 122 страницӑран, «Поэзи», «Проза», «Ҫамрӑк хунав», «Публицистика», «Таврапӗлӳ», «Юрӑ-кӗвӗ» пайсенчен тӑрать. Альманаха вырӑнти 27 ҫыравҫӑн илемлӗ хайлавӗсем кӗнӗ.

„Атӑл юррин“ историйӗ пысӑк. Унӑн пӗрремӗш номерӗ 1920 ҫултах тухнӑ, иккӗмӗшӗ – 1921 ҫулта. Кун хыҫҫӑн ӗҫ чарӑнса ларнӑ. Чӗмпӗр облаҫӗнче наци политикин ҫӗнӗ хумӗ ялкӑшма тытӑнсан, чӑваш ҫыравҫисем „Шевле“ литература пӗрлешӗвне пухӑнсан, 2000 ҫулта тин 3-мӗш номерӗ кун ҫути курма пултарчӗ. Редакторӗ В.Ф. Ромашкин. Ҫӗнӗ ӗмӗрте вӑл — пӗрремӗш. Ҫавӑнпа номерӗ те иккӗллӗ ҫырӑнать — 1(3). 2012 ҫулта шевлеҫӗсемпе хаҫат редакцийӗ тепӗр номер кӑларчӗ — 2 (4). Редакторӗ Н.Н. Ларионов. 2019 ҫултанпа „Атӑл юрри“ кашни ҫулах — виҫӗ номер (3 (5), 4 (6), 5 (7) — вулакан патне ҫитрӗ.

Малалла...

Инстаграмри @minobr_21 сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви «Ҫӗнӗ ҫула – чӑваш апачӗпе» флешмоб пуҫарнӑ.

Унта кирек кам та хутшӑнма пултарать. Чи кирли — тӑван халӑхӑмӑрӑн наци апатне хатӗрлемелле те ҫавна видеоролик ҫине куҫарса тӗнче тетеленчи халӑх ушкӑнӗсене #ОбразованиеЧувашии, #ВкусноЧувашское, #ВНовыйгодсчувашскимблюдом хештэгсемпе вырнаҫтарса тухмалла.

Сӑмах май, апата мӗнле тата мӗнрен хатӗрленине пӗлтермелле.

Флешмоб кӑҫалхи раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗччен пырӗ. Мӗн хатӗрлесси пирки пуҫ ватма халӗ шӑпах вӑхӑт.