Чӑваш Енре иртнӗ «Туслӑх хӗлхемӗ» фестиваль вӗҫленнӗ. Аса илтерер: ӑна Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерствипе Хӗрарӑмсен республикӑри канашӗ Тӑван чӗлхен пӗтӗм тӗнчери кунӗнче, нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, уҫнӑччӗ.
Халӗ «Туслӑх хӗлхемӗ» фестиваль ҫӗнтерӳҫисене пӗтӗмлетнӗ. «Сӑмах илемӗ» номинацире Елчӗкри вӑтам шкулта вӗренекен Камилла Борисова ҫӗнтернӗ, «Чӑваш вӑййи» номинацире — Патӑрьел районӗнчи Хирти Пикшикри «Мерчен» фольклор ушкӑнӗ, «Чӑваш ташши» номинацире — Шупашкар районӗнчи Тренккассинчи «Сияние» хореографи ушкӑнӗ, «Янра чӑваш юрри» номинацире — Хӗрлӗ Чутайӗнчи вӑтам шкулти Софья Эзенкина тата Йӗпреҫ районӗнчи Кӗлӗмкассинчи шкулта 3-мӗш класра вӗренекенсем.
Ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗпе И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ «Языковая ситуация в Чувашской Республике» (чӑв. Чӑваш Республикинчи чӗлхе лару-тӑрӑвӗ) ҫавра сӗтел ирттерӗҫ. Ӑна И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине тата Тӗп халӑхсен чӗлхисен пӗтӗм тӗнчери вунӑҫуллӑхне халаллӗҫ.
Ларӑвӑн модераторӗ — филологи наукисен докторӗ, ЧПУн вырӑс тата чӑваш филологийӗн тата журналистика факультечӗн деканӗ Алёна Иванова.
Ҫавра сӗтел вӑхӑтӗнче гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӗҫченӗсем: истори наукисен докторӗ Иван Бойко, филологи наукисен кандидачӗсем Артём Гаврилов тата Алевтина Долгова — тухса калаҫӗҫ.
Марина Карягина тележурналист, режиссёр, сценарист, сӑвӑҫ тата драматург Азербайджанра пулнӑ.
Унта вӑл «Патшалӑх Ертӳлӗхӗ ҫумӗнчи культура комитечӗ йыхравланипе» кайса килнӗ, «Бакура иртнӗ ҫӳллӗ шайри уявсене» хутшӑннӑ.
Марина Карягина халӑх тетелӗнчи ушкӑнсенчен пӗринче пӗлтернӗ тӑрӑх, пысӑк юбилей каҫӗсенче тухса калаҫнисӗр пуҫне хурӑнташлӑ халӑх ҫыравҫисемпе пӗр-пӗрин литературипе паллашнӑ, сӑвӑсем вуланӑ, кӗнеке презентацийӗсем ирттернӗ, Гейдар Алиев паркӗнче йывӑҫ лартнӑ.
«Каҫпи (Хасар) тинӗсӗ хӗрринчи эрнелӗх ӗҫлӗ ҫулҫӳрев тулли те пуян, усӑллӑ иртрӗ», — пӗтӗмлетнӗ нумай енлӗ ӑста.
Чӗмпӗр хулинче палӑка хӑтлама пуҫтарӑнӗҫ.
Виктор Аванмарт халӑх тетелӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, презентаци ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче иртӗ. Мероприяти 14 сехетре пуҫланӗ.
Ҫӗнӗ чӑваш алфавитне халалланӑ палӑк хӑтлавӗн программинче:
палӑк умӗнчи митинг тата унта чечек хуни, чӗннӗ хӑнасем тухса калаҫни, «Сӑрнай» халӑх вокал ансамблӗн номерӗсем, ӑсталӑх лаҫҫисем, пӗрремӗш букварь ҫинчен ролик кӑтартни, ача-пӑча ӳкерчӗксен конкурсӗн ҫӗнтерӳҫисене чыслани.
Хӑтлава Чӗмпӗрти чӑваш культурин центрӗ,
«В.И. Ленинӑн тӑван ҫӗршывӗ» музей-заповедник, Чӗмпӗрпе Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗ ирттереҫҫӗ.
Митинга хутшӑнас кӑмӑллисене «Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗ» музейра кӗтеҫҫӗ.
«Дуняша Style» фолк-ушкӑн 10 ҫулхине уявлать. Ҫавна май вӑл концерта йыхравлать. Уяв концерчӗ Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче иртӗ, вӑл 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Сцена ҫине ушкӑн солисчӗсем Анастасия Батюкова, Татьяна Попова тата Наталья Яконина тухӗҫ. Унсӑр пуҫне «Ҫеҫпӗл», «Ҫавал» ансамбльсен, «Nota «G» ташӑ ушкӑнӗн пултарулӑхӗпе киленме май килӗ.
Концертра «Мӗншен-ши?», «Атьӑр, хӗрсем, выляма», «Тӑван халӑх сасси», «Эх, чун!» тата ытти илемлӗ юрӑ янӑрӗ.
«Контактра» халӑх тетелӗнчи «Чӑваш чӗлхи — чӗкеҫ чӗлхи» пабликра «Халал пирӗн асӑмра» акци пуҫарнӑ.
Асӑннӑ ҫӑлкуҫра хыпарланӑ тӑрӑх, акцие «аслӑ Вӗрентекенӗмӗр Иван Яковлевӑн ырӑ сӑнарӗпе пархатарлӑ ӗҫӗ-хӗлне уҫса парас, «Чӑваш халӑхне» панӑ халал сӑмахӗсене ӑша хывма, ӑнланма, яланах асра тытма пулӑшас тӗллевпе» йӗркеленӗ. «Ан сӳнтӗр Аслӑ Вӗрентекенӗмӗр халалӗ!» — теҫҫӗ акцие пуҫарса янисем.
Халала пӗччен, ушкӑнпа е ҫемьепе вуламалла. Тӗрлӗ ролик туса, ӑсталӑх класӗсем кӑтартса, эссе, сӑвӑсем ҫырса #Халалпирӗнасӑмра хэштегпа палӑртса маларах асӑннӑ ушкӑна сӗнме пулать.
Шупашкарти 1-мӗш вӑтам шкул директорне Татьяна Николаевӑна чӑваш чӗлхине пурин те вӗренмелле тенишӗн сӑмах лекнӗ.
Иртнӗ эрнере ашшӗ-амӑшӗн онлайн-пухӑвӗ иртнӗ. Ҫавӑнта хутшӑннӑ шкул директорӗ РФ Ҫутӗҫ министерстви ҫӗнӗ профстандарт ҫирӗплетни пирки ӑнлантарса панӑ чухне «кӑҫалтан тӑван чӗлхене пурин те вӗренмелле, пирӗнпе сирӗн вӑл Чӑваш Республики, апла пулсан вырӑс чӗлхипе пӗрлех пирӗн патшалӑх чӗлхи чӑваш чӗлхи» тесе каланӑ иккен.
Ҫавӑн хыҫҫӑн Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви тӳрре тухнӑ май ачисем хӑш чӗлхене вӗренессине ашшӗ-амӑшӗ суйлать тесе уҫӑмлатнӑ. Унран та ытларах — Шупашкарти 1-мӗш вӑтам шкула асӑрхаттарни пирки хыпарланӑ. Кун пирки «Ҫыхӑнура» форумра ҫырса кӑтартнӑ.
Крымри тата Севастопольти чӑвашсем ҫинчен «Наш Крым» журналта каласа кӑтартнӑ. Кун пирки Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта пӗлтернӗ.
Асӑннӑ ҫӑлкуҫра хыпарланӑ тӑрӑх, общество организацийӗн ертӳҫи Руслан Самсонов хӑш-пӗр хастара ятран палӑртнӑ. Вӗсен йышӗнче — унӑн ҫумӗ Надежда Уварова, правлени членӗсем Светлана Данилова, Галина Коханевич.
Йӗпреҫ тӑрӑхӗнчи хӗрарӑмсем асӑннӑ тӑрӑха 40 ҫул каялла комсомол путёвкипе тухса кайнӑ та ҫав ҫурутрава тӗпленнӗ. Чӑваш Енрен куҫса кайнӑ Валентина Липинец, Ираида Устинова, Валентина Егорова, Раиса Наливайко, Любовь Тавлуй, Анна Тимофеева, Марина Громенко та тӑван халӑхӑмӑрӑн культурине сарассине хӑйсен тӳпине хываҫҫӗ. Вӗсем чӑвашла калаҫаҫҫӗ, наци уявӗсене палӑртаҫҫӗ.
Чӑваш фольклорне пухнӑ Иван Одюков ҫуралнӑранрпа 100 ҫул ҫитнине халалласа юпа уйӑхӗн 10-11-мӗшӗсенче конференци иртӗ. Ӑна Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ йӗркелет.
«Традиционный и современный фольклор народов Волго-Уралья» (чӑв. Атӑлпа Урал тӑрӑхӗнчи халӑхсен йӑлана кӗнӗ тата хальхи вӑхӑтри фольклорӗ) ят панӑ регионсем хушшинчи ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗнче секци ларӑвӗсем ӗҫлӗҫ тата «Чӑваш фольклорӗ» коллективпа ҫыракан монографие хатӗрлесси» ятпа ҫавра сӗтел иртӗ.
Иван Ильич Одюков — литература тӗпчевҫи, чӑваш фольклорне пухаканӗ. Филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ (1966), профессор (1987). 1923 ҫулхи авӑнӑн 27-мешӗнче Шупашкар районӗнчи Атӑльялта ҫуралнӑ. 1995 ҫулхи акан 16-мӗшӗнче Шупашкарта куҫне хупнӑ.
Пӗтӗм чӑвашсен «Акатуй» уявне ирттерме Федерацин национальноҫсен ӗҫӗн агентстви пулӑшӗ. Ҫакӑн пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев агенство ертӳҫипе Игорь Бариновпа тӗл пулсан калаҫса татӑлнӑ.
Мускавра йӗркелекен ҫӗршыв шайӗнчи Акатуй Халӑх хуҫалӑхӗн ҫитӗнӗвӗсен куравӗн тата Измайлов паркӗн территорийӗнче иртӗ. Ку уява чӑвашсем ҫурхи уй-хир ӗҫне вӗҫленӗ хыҫҫӑн уявланӑ. Ырӑ йӑла-йӗркене тӑван халӑхӑмӑр паян та тивӗҫлипе тытса пырать. Ӑна ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнче пурӑнакан йӑхташӑмӑрсем те ирттереҫҫӗ.
+10.3 °C