Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» IV кинофестивальне хутшӑнас текенсем хайсен киноӗҫӗсене тӑратма пултараҫҫӗ. Чӑвашла фильмсене те, вырӑслисене те йышӑнаҫҫӗ. Вырӑслисен чӑвашла субтитр пулмалла, чӑвашлисен — вырӑсла. Кун пирки Чӑваш Енри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗ пӗлтерет.
Чӑваш киноӳнерне аталантарма пулӑшас тӗллевлӗ «Асам» кинофестивале чӳк уйӑхӗн 11-15-мӗшӗсенче ирттерӗҫ. Конкурса кӗске метрлӑ тата тулли метрлӑ фильмсене тӑратма юрать: илемлисене, документлисене, анимациллисене. Пултарулӑх ушкӑнӗсемпе пӗрлешӗвӗсене те, уйрӑм сутдисене те, культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсемпе кино ӗҫне кӑмӑллакансене те пӗр пек хапӑл пулӗҫ.
Чи пултаруллӑ тесе йышӑннӑ режиссерсене, операторсене, сценари авторӗсене кӑна мар, артистсене те хавхалантарӗҫ.
Нумаях пулмасть Мускаври «Эфир» арт-центрта кӗске метражлӑ темиҫе фильма кӑтартнӑ. Сумлӑ списока Елена Рябцева режиссерӑн «Юман» фильмӗ те лекнӗ.
Киноӗҫпе фильмра ӳкерӗннӗ Вероника Айги артист паллаштарнӑ. Вӑл — Геннадий Айхи хӗрӗ. Сӑмах май каласан, фильм валли кӗввине сӑвӑҫӑн ывӑлӗ Алексей хайланӑ.
Кӗске метражлӑ ӗҫе Муркаш районӗнче ӳкернӗ. Унта чӑваш сценин паллӑ ӑстисем Нина Яковлева, Иосиф Дмитриев та выляҫҫӗ. Елена Рябцева ӗҫне тӗрлӗ ҫӗршыв сцени ҫинчи фестивальсенче кӑтартма ӗлкӗрнӗ.
«Эфир» арт-центрти кинокурава Раҫҫейӗн халӑх артисчӗ Юрий Назаров тата Горький ячӗлле Мускаври художество академи театрӗн художество ертӳҫин ҫумӗ Захар Прилепин писатель, филолог, публицист та хутшӑннӑ.
Германире «Чӑваш чӗлхи» фильм ӳкереҫҫӗ. Ҫакӑн пирки Фейсбукра Виктор Чугаров режиссер хыпарлани тӑрӑх пӗлтӗмӗр.
Эпир Виктор Чугаровпа ҫыхӑнса фильм тӗллевӗпе кӑсӑклантӑмӑр. Акӑ епле хуравларӗ вӑл пире: «Фильм ӳкересси — маншӑн ӗҫ мар. Вӑл — манӑн чун киленӗҫӗ. Ӑна ӳкернӗ май эпӗ чунтан киленетӗп, пултарулӑха аталантаратӑп».
Виктор Чугаров фильмӗнчи сӑнарсем — чӑвашла пӗлекен ҫынсем. Нимӗҫсем-и вӗсем е урӑх наци ҫыннисем-и — пӗрех.
Кайран ҫав фильма пӑхни пӗр ачан чунӗнче те пулин чӑваш чӗлхи вӗренес кӑмӑл ҫуратасса тем пекех шанать Виктор Чугаров.
Ҫитес уйӑхра Виктор Парижра пурӑнакан, чӑвашла калаҫакан ҫынсене шырама пуҫласшӑн. Вӗсене те вӑл фильмра сӑнарласшӑн. Пуш уйӑхӗнче Шупашкарта ӳкерме ӗмӗтленет.
Кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче Берлинта чӑвашсен тӗлпулӑвӗ иртӗ.
Кӗҫех Чӑваш автономийӗ йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитет. Ҫавна май «Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗ кӑҫал республика пирки фильмсем ӳкерме палӑртнӑ.
Хальлӗхе пӗлтернӗ тӑрӑх, фильмсене республикӑри паллӑ ҫынсем пирки ӳкерӗҫ: СССР летчик-космонавчӗ, Совет Союзӗн икӗ хут Паттӑрӗ Андриян Николаев, Никита Бичурин востоковед, чӑваш поэзийӗн классикӗ Ҫеҫпӗл Мишши, Пӗрремӗш тӗнче вӑрҫине тата Граждан вӑрҫине хутшӑннӑ Василий Чапаев ҫинчен. Кунсӑр пуҫне списока Шупашкар йӗркеленнӗренпе 550 ҫул ҫитнине халалланӑ фильмсене, чӑваш халӑхӗн историйӗпе культури ҫинчен ӳкернӗ картинӑна кӗртнӗ. Списокра пӗтӗмпе — 17 документлӑ фильм.
Анчах республика ҫыннисен вӗсенчен 10-шне кӑна суйламалла. Сасӑлав киностудин сайтӗнче пырать. Вӑл кӑрлач уйӑхӗн 15-мӗшӗччен пулӗ.
Раштав уйӑхӗн 17-мӗшӗнче «Иван Яковлев ҫамрӑксен чӗринче» документлӑ фильма хӑтлӗҫ. Вӑл Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче 16 сехетре пуҫланӗ.
Фильма ӳкерессипе «Чӑвашкино» патшалӑхӑн киностудийӗ тата электрон документацийӗн архивӗ» хысна учрежденийӗ нумай ҫине тӑчӗ. «И.Я. Яковлев чӑваш халӑх чӗринче» республикӑри мероприятисен ярӑмне (ӑна Чӑваш Енӗн Культура министерстви хатӗрленӗ) пӑхӑнса ирттернӗ ӗҫ пулчӗ вӑл.
Фильма кӑҫалхи ака-авӑн уйӑхӗсенче ӳкернӗ. Ҫавна май Тутарстанри Теччӗ районӗнчи Кӑнна Кушкинче, Чӗмпӗр, Мускав, Шупашкар хулисенче, Шупашкар тата Елчӗк районӗсене ҫитнӗ.
Тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ ҫын ҫинчен, сӑмах май, халиччен чӑвашла документлӑ фильм ӳкермен-ха.
Мускавра пурӑнакан чӑваш кинорежиссерӗн Елена Рябцеван ӗҫне — «Юман» кӗске метражлӑ фильма — Иерусалимри виҫҫӗмӗш кинофестивальте кӑтартӗҫ. Кинофорум чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче уҫӑлӗ те раштав уйӑхӗн 6-мӗшӗнче хупӑнӗ.
Кинофестивалӗн пӗрремӗш кунхине, чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, 15 сехетре «Юман» фильма «Чӑвашкино» ҫуртӗнче кӑтартӗҫ. Кун пирки ҫак йӗркесен авторне Елена Рябцева режиссер пӗлтерчӗ.
Фестивалӗн малтанхи кунӗнче кӑтартакан «Юмана» харӑсах темиҫе ҫӗршывра: Палестинӑра, Ливанта, Иорданире, Ливинче, Алжирта — пӗр вӑхӑтра курма май килӗ.
Кинофорума Шупашкарта уҫни «Общество дружбы и сотрудничества между народами Чувашии и Палестины» (чӑв. Чӑваш Енпе Палестина халӑхӗсем хушшинче килӗштерсе ӗҫлекен общество) (ертӳҫи — Аль-Балауи Бассам Фатхи право докторӗ) ҫине тӑнипе ҫыхӑннӑ.
Иерусалимри фестивалӗн ытти кунӗнче Ливанта, Египтра, Тунисра, Мароккӑра, Алжирта, Оманта, Иракра, Суданта, Ливинче, ҫавӑн пекех Раҫҫейри икӗ регионта — Мари Элпа Пушкӑртстанра — ӳкернӗ ӗҫсене кӑтартӗҫ.
Чӑваш Енре наци чӗлхине упрассипе ҫыхӑннӑ фильм ӳкересшӗн. Ҫавна май аукцион ирттересси пирки те пӗлтернӗ. Саккас параканӗ – Чӑвашфильм. Фильмӑн малтанхи ячӗ - "Наследие" (чӑв. "Еткерлӗх").
Фильма ӳкерме федераци тата республика хыснисенчен укҫа-тенкӗ уйӑрӗҫ. Килӗшӗвӗн малтанхи хакӗ – 2 183 344 тенкӗ. Электронлӑ аукцион чӳк уйӑхӗн 6-мӗшӗнче иртӗ.
Аукционра ҫӗнтерекенӗн фильма раштавӑн 10-мӗшӗччен ӳкерсе пӗтермелле. Унӑн хронометражӗ 30 минутран сахал мар, анчах 40 минутран ытларах мар пулмалла.
Елена Рябцеван «Юман» фильмӗ Сербири куракана хӑратнӑ. Ҫакӑн пирки ТАСС информаци агентстви асӑннӑ ҫӗршывӑн кураканӗ пӗлтернӗ тӑрӑх хыпарланӑ.
Ҫак йӗркесен авторӗ пӗлнӗ тӑрӑх, Сербинче кӗске метрлӑ фильмсен MikroFAF IX фестивалӗ пырать. Вӑл юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, юнкун, уҫӑлнӑ. Виҫӗ кунлӑх фестивале йӗркелекенсем чӑн е символла кӗлеткене, чикке, решеткесемпе сӑнчӑра, этем ирӗклӗхе туртӑннине кӑтартас тенӗ.
Елена Рябцеван «Юман» фильмне кинофестивалӗн тӗп программи вӑхӑтӗнче кӑтартнӑ. Сербири куракансенчен пӗри, Белграда Ядранка, ТАСС корреспондентне Павел Бушуева «Юман» фильмри мистика хӑратнипе чӗтретнине пӗлтернӗ.
Кӗске метражлӑ ӗҫсен фестивалӗ ыран, юпа уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, хупӑнмалла. Кинофильмсене виҫӗ номинацире хаклӗҫ.
«Чӑвашфильм» пӗрремӗш наци киностудийӗ каллех ҫӗнӗ фильм ӳкерме хатӗрленет. Вӑл «80-мӗш ҫулсенчи дискотека» ятлӑ пулӗ.
Юрий Спиридоновӑн киностудийӗ актерсене суйласси пирки пӗлтернӗ. Пӗрремӗш кастинг авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче иртнӗ.
Юрий Спиридонов ҫӗнӗ кинопроект пирки ҫапла каланӑ: «Фильм перестройка вӑхӑтӗнчи пирӗн лайӑх тапхӑр пирки каласа кӑтартӗ. Мӗнле туслашни, мӗн пирки ӗмӗтленни, мӗнле кӗвӗ итлени пирки, радиопа тата телевизорпа мӗн пыни, мӗнле тумланни, мӗн патне талпӑнни, эпир тата пирӗн атте-анне хулари хӑш савутсемпе хапрӑксенче ӗҫлени ҫинчен».
Чӑвашкиновне йӗркелесе янӑ Иаким Максимов-Кошкинскин пултарулӑхӗпе пурнӑҫӗ пирки фильм ӳкересшӗн. Малтанлӑха ӑна «Священная роща» чувашского кинематографа» (чӑв. «Чӑваш кинематографӗн «Сӑваплӑ рашчи») ят панӑ. Ятарласа аукцион ирттереҫҫӗ. Заказчикӗ – «Чӑвашкино».
Фильма ӳкермешкӗн федераци хыснинчен 2,7 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ, республика хыснинчен 1 миллион тенкӗ парӗҫ. Фильм 45 минута пырӗ. Унта Иаким Максимов-Кошкинский тата унӑн мӑшӑрӗ Тани Юн пирки каласа кӑтартӗҫ.
Палӑртмалла: Иаким Максимов-Кошкинский 1930 ҫулта ӳкернӗ «Священная роща» фильм «Чӑвашкиновӗн» юлашки пулнӑ темелле. Ҫав ҫулах кӗркунне киностуди Атӑл тӑрӑхӗнчи республикӑсенчи тата обаҫсенчи киностудисене пӗрлештерекен «Востоккино» йышне кӗнӗ.
+12.5 °C