Ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Ирина Кузьминӑн «Тӗлӗнмелле япаласем-2» курав уҫӑлӗ.
Экспозицире 25 жанрлӑ ӗҫсем пулӗҫ. Вӗсене тӗлӗнмелле техникӑпа – ҫӑм акварельпе — тунӑ.
Ирина Кузьмина — Пӗтӗм тӗнчери XXIV куравпа хальхи ӳнер искусствин «Раҫҫей ӳнер эрни» конкурса хутшӑннӑ, Будапештра иртнӗ «Венгрири ӳнер эрни» конкурс ҫӗнтерӳҫи. Ирина Кузьмина Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче, Шупашкарти гуманитарипе экономика университечӗн филиалӗнчен вӗренсе тухнӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ куракансем валли «Петр Егоров – выдающийся зодчий» (чӑв. Петр Егоров — паллӑ зодчи) виртуаллӑ курав йӗркеленӗ. Ӑна архитектурӑра вырӑс классицизмне аталантарма пысӑк тӳпе хывнӑ чӑвашсен пӗрремӗш архитекторне халалланӑ.
Петр Егорова ячӗ А. Ринальди, А.Ф. Кокоринов, М.Ф. Казаков, Ж.Б.М. Валлен-Деламот, Ю.М. Фельтен, В.И. Баженов, Д. Кваренги, И.Е. Старов архитекторсемпе пӗр ретре тӑрать.
Виртуаллӑ курав темиҫӗ ярӑмпа йӗркеленӗ: «Биографи», «Пултарулӑхри эткерлӗх», «Пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ», «Ятне асра тытасси», «Литература».
Паян, ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх художество музейӗнче «Сӑрӑ/Шурӑ» скульптура, живопись тата графика куравӗсен вернисажӗ уҫӑлӗ. Курав Сергей Кадикинпа Петр Петров ӑстасен пултарулӑхӗпе паллаштарӗ. Вӗсем — пӗр мастерскойра ӗҫлесе пурӑннӑ ҫеҫ мар, чун-чӗрипе тата тӗнче туйӑмӗпе питӗ ҫывӑх туссем.
Музей директорӗ Геннадий Козлов пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ икӗ тус 1972 ҫулта И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика инстиутутӗнчен (халӗ — университет) вӗренсе тухнӑ. Ун хыҫҫӑн ӳнер пурнӑҫӗпе туллин пурӑнма тытӑннӑ. Канӑҫсӑр тӗнчен шалашулӑхӗ, ҫутҫанталӑкпа тӗнче аталанӑвӗ, этем пӗчченлӗхӗпе илем черченлӗхӗ пирки пуҫ ватакан икӗ ӑстан ӗҫӗсемпе паллашма куракансене кӑсӑк пуласса шанаҫҫӗ. Курав ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Чӑваш наци вулавӑшӗнчи Китай информаципе культура центрӗнче ҫӗнӗ курав уҫӑлнӑ. «Национальная кухня из Поднебесной» ят панӑскер Китай халӑх апат-ҫимӗҫӗпе паллаштарать.
Куравпа паллашнӑ Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «сӑн ӳкерчӗксенче тӳрех хӗрлӗ тӗс ытларах курӑнать. Чӑн та – ку ӑнӑҫу, ырӑлӑх палли иккен. Чӑвашсем салма ҫиеҫҫӗ пулсан, китайсем вӑрӑм лапша – вӑл мӗн чухлӗ вӑрӑмрах, ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах – вӑрӑм ӗмӗре пӗлтерет».
Китай ҫыннисем шыв ӗҫме юратаҫҫӗ иккен. Унта тӗрлӗ чир-чӗр сиксе тухсан вӗри шыв ӗҫме хушаҫҫӗ-мӗн.
Чӑваш Республикинчи Раҫҫей УФСИНӗн 2-мӗш юсантару колонийӗ айӑпа кӗнӗ хӗрарӑмсен пултарулӑхне аталантарасси ҫине пысӑк тимлӗх уйӑраҫҫӗ, сӑнарлӑ тата декоративлӑ прикладной пултарулӑхӗн куравӗсене тӑтӑшах ирттереҫҫӗ, чи лайӑх ӗҫсене тӗрлӗ регионта ирттерекен тата регионсен хушшинчи конкурссене хутшӑнма яраҫҫӗ. Учрежденире ирттерекен мероприятисене те анлӑх хутшӑнаҫҫӗ, тӗслӗхрен, пуш уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче «Весенняя капель» (чӑв. «Ҫурхи тумлам») картинӑсен курав-конкурсӗ иртнӗ.
Куравра ҫупа, акварельпе, акриллӑ сӑрӑсемпе ӳкернӗ пейзажсене, ҫавӑн пекех фольклор темипе ҫырнӑ зарисовкӑсене, пысӑках мар этюдсемпе картинӑсем — вӗсене хатӗрлеме уйӑха кая мар вӑй хунӑ — вырнаҫтарнӑ. Картинӑсем сюжетпа шухӑш-кӑмӑл енчен тӗрлӗрен.
Отрядсенче хӑйсен ӳнер ӑсталӑх лаҫҫисене тата пултарулӑх енӗпе ӗҫлемелли пӳлӗмӗсем хатӗрлеҫҫӗ, ҫамрӑк художниксем валли кӑларакан журналсем ҫырӑнса илеҫҫӗ, киҫтӗке е кӑранташа алла ҫирӗп тытакансем валли вара ӳнерпе ҫыхӑннӑ пӗчӗк мар кӗнеке ҫӳлӗкӗ те пур.
Пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, 16 сехетре, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче Владимир Агеев художникӑн юбилейлӑ куравӗ уҫӑлӗ. Вӑл графика тата живопись енӗпе нумай ӗҫленӗ. Ҫав ӳкерчӗксенче чӑваш халӑхӗн историне тата мифологине кӑтартса панӑ.
Владимир Агеев 1932 ҫулхи ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗк ялӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ. Унӑн педагогӗсем Н.К. Сверчков, В.М. Макаров, П.Г. Григорьев-Савушкин тата Е.Е. Бургулов пулнӑ. Художникӑн пултарулӑхне А. Дюрер, Э. Греко, П. Рубенс, Д. Веласкес художниксем пысӑк витӗм кӳни те сисӗнет.
Ӗнер Шупашкарта "Ҫӗрулми" курав пӗрремӗш кун ӗҫленӗ. Тӗнче тетелӗнчи тӗрлӗ ҫӑлкуҫ ҫынсем унта черет тӑрсах ҫак пахча ҫимӗҫе туянни пирки пӗлтерчӗҫ. Черечӗ самаях пысӑк пулнӑ.
Пӗр кунра куравра ҫынсем 35 тонна вӑрлӑх ҫӗрулми туяннӑ. Танлаштармашкӑн: иртнӗ ҫул икӗ кунра 35 тонна ҫимӗҫ сутнӑ.
Курав паян та ӗҫлет. Унта ирхи 10 сехетрен пуҫласа каҫхи 5 сехетчен ҫӗрулми туянма пулать.
Ҫынсем ҫӗрулми нумай туяннине кура курава ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче те ирттерме йышӑннӑ. Ӑна Шупашкарта кӑна мар, районсенче те йӗркелесшӗн.
Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейра паян «Деревья и мы» (чӑв. Йывӑҫ тата эпир) ятлӑ курав уҫӑлнӑ. Ӑна Вячеслав Еткер кӳлепеҫӗ 60 ҫул тултарнӑ ятпа йӗркеленӗ.
Кӑшӑлвирус чирӗ сарӑлнине шута илсе курава уҫнӑ уява чылайӑнах пухӑнман. Район администрацийӗ ячӗпе социаллӑ ыйтусемпе ӗҫлекен район пуҫлӑхӗн ҫумӗ Татьяна Иванова тухса калаҫрӗ. Вӑл скульптора Хисеп хучӗпе чысларӗ. Юбиляра саламлама пысӑк ушкӑн Чӑваш ӳнерҫисен ушкӑнӗнчен пынӑччӗ. Вӗсем Вячеслав Еткере кӗпе тӑхӑнтартрӗҫ, тӗрлӗ парнесем парнелерӗҫ. Тӑванӗсем те — ывӑлӗпе кинӗ тата мӑнукӗ 60 ҫул тултарнӑ ӳнерҫе ӑшӑ сӑмахсем каларӗҫ.
Вячеслав Еткер (Андреев) 1962 ҫулхи пушӑн 3-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Тимой ялӗнче ҫут тӗнчене килнӗ. Хальхи вӑхӑтра вӑл Ишлейре пурӑнать, кунтах унӑн ӗҫ лаҫҫи вырнаҫнӑ. 1989 ҫулта вӑл Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче пӗлӳ илнӗ, ӳнерпе графика факультетне пӗтернӗ.
Вячеслав Еткер ытларах енӗпе йывӑҫран касса кӳлепесем тӑвать. Вӑл хатӗрленӗ юпасем республикӑн тата Раҫҫейӗн чылай кӗтесӗсенче вырнаҫнӑ. Вячеслав Еткер тунӑ парк кӳлеписем ҫавӑн пекех Элӗкре, Красноармейскинче тата ытти район центрӗсенче тӑраҫҫӗ.
«Ҫӗршывӑмӑрӑн чапӗпе мухтавӗ — унӑн ҫыннисем». Ҫакӑн пек курава Шупашкар мэрийӗ йӗркеленӗ. Арбатра 36 стенд вырнаҫтарнӑ. Ун пеккисем тӗп хуламӑрӑн ытти вырӑнӗнче те пулмалла иккен. «Ҫӗршывӑмӑрӑн чапӗпе мухтавӗ» тесе пурӗ 120 ҫынна палӑртнӑ. Ҫав йышра леш тӗнчене уйрӑлса кайнӑ ятлӑ-сумлӑ культура ӗҫченӗсемпе ӑсчахсем те (сӑмахран, СССР халӑх артистки Вера Кузьмина. Е тата Константин Ивановпа Геннадий Айхи поэтсем, Никита Бичурин хӗвелтухӑҫ тӗпчевҫи, чӑваш ҫырулӑхне йӗркелесе янӑ Иван Яковлев) пур.
Ятлӑ-сумлисен йышне хальхи вӑхӑтри политиксене те кӗртнӗ. Тӗслӗхрен, Анатолий Аксаковпа Алла Салаевӑна.
«Ҫыхӑнура» форумра пӗлтернӗ тӑрӑх, стендсенче йӑнӑшсем те пур. Сӑмахран, Мая Костина парашютистка ятне «Майя» тесе ҫырнӑ. Анатолий Аксаковӑн ашшӗ ятӗнче пӗр «н» саспаллине сиктерсе хӑварнӑ, анчах ӑна кайран тӳрлетнӗ. Ҫак йӗркесен авторӗ вара ҫак ӳкерчӗке асӑрхарӗ. Те ӳкерсе илнӗ чух ӑнӑҫлах пулман, те «мухтавӗ» сӑмахра чӑннипех те йӑнӑш кайнӑ — «ӗ» саспаллин тӑрри курӑнмасть...
Чӑваш Енре ҫӗрулми туса илекенсен куравӗ ҫулсеренех иртет. Кӑҫал та ҫаплах пулӗ. «Ҫӗрулми-2022» ял хуҫалӑх куравӗ пуш уйӑхӗн 3-4-мӗшӗсенче Шупашкарти «Контур» суту-илӳпе курав центрӗн территорийӗнче иртӗ.
Унта хамӑр патра тата ют ҫӗршывсенче туса кӑларакан удобренисемпе, ҫӗрулмине хӳтӗлемелли хатӗрсемпе, ял хуҫалӑхӗнче кирлӗ ытти продукципе, вӑрлӑхлӑх ҫӗрулмин тӗрлӗ сорчӗпе паллаштарӗҫ. Курава Раҫҫейӗн 24 регионӗнчен тата Беларуҫ Республикинчен 90-а яхӑн компани килсе ҫитмелле.
+12.5 °C