Шупашкарти Ленин район судне республикӑн ҫутҫанталӑк министрӗ Иван Исаев тата ведомствӑн пай пуҫлӑхӗ Геннадий Мусабиров тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫ ярса панӑ. Кун пирки Раҫҫейӗн Тӗп прокуратури ӗнер хыпарлани тӑрӑх «Интерфакс-Поволжье» информаци агентстви пӗлтерет.
Следстви шухӑшланӑ тӑрӑх, 2011 ҫулта Г. Мусабиров хатӗрленӗ, И. Исаев ҫирӗплетнӗ хутсемпе йывӑҫ саккуна пӑсса каснӑ. Патшалӑха ҫапла майпа 280 миллион тенке яхӑн сӑтӑр кӳнӗ пулать.
Кунсӑр пуҫне 2011 ҫулта И. Исаев приказӗпе «Чӑваш вӑрман хуҫалӑхӗ» патшалӑхӑн унитарлӑ предприятийӗнчен 15 миллион тенкӗ ытлалӑх пурлӑха саккунлӑ мар майпа туртса илнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Асӑннӑ пурлӑх шутӗнче тӗрлӗ техника, складсем, гаражсем тата ытти кӗрет имӗш. Ҫапла туни предприятие панкрута тухасси патне ҫитернӗ пулать.
Ҫурлан 16-мӗшӗнчен тытӑнса юпан 1-мӗшӗччен пирӗн республикӑра хӑмӑр упа йышне шутланӑ. Ку ӗҫе сунар лаптӑкӗсемпе усӑ куракансемпе федераци пӗлтерӗшӗллӗ уйрӑмах сыхламалли ҫут ҫанталӑк территорийӗсен служби пурнӑҫланӑ.
Ҫак чӗрчун йышне ятарлӑ методикӑпа палӑртаҫҫӗ иккен. Меслетсенчен пӗрин шутӗнче малти ура лаппин виҫи тӑрӑх хакланине кӗртмелле.
Ҫапла вара хӑмӑр упа тӑватӑ муниципалитет территорийӗнче пурӑннине пӗтӗмлетнӗ. Ҫавсем пурте Йӑлӑма тата Сӑр тӑрӑхне кӗреҫҫӗ. Хӑмӑр упа шучӗ 12 пуҫ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан ҫак чӗрчун йышӗ 2 пуҫ чакнӑ. Тата вӗсем пурӑнакан вырӑн та сахалланӑ. Пӗлтӗр упа 5 муниципалитетра пурӑннӑ тӑк, халь тӑватӑ ҫӗрте кӑна юлнине каларӑмӑр ӗнтӗ.
Хӑмӑр упана тытма юрамасть, ӑна Чӑваш Енӗн Хӗрлӗ кӗнекине кӗртнӗ.
Ҫак уйӑхра «Вӑрман пуххи» республикӑри акцин черетлӗ тапхӑрӗ вӗҫленнӗ. Йӗркелӳҫӗсем каланӑ тӑрӑх, ӑна вӑрманти чӗр тавара пухас, вӑрмана упрас тата чӗртсе тӑратас тӗллевпе ирттернӗ.
Мероприятие йыхравласа шкул лесничествисем тата экологипе биологи пӗрлешӗвӗсем пӗлтерӳсем хатӗрленӗ, ҫӑка вӑррипе йӗкел пуҫтарма чӗннӗ. Пуҫтарнине ачасем вырӑнти вӑрман хуҫалӑхӗсене панӑ.
«Вӑрман пуххи» акции вӑхӑтӗнче пуш уйӑхӗнче ҫӑка вӑррипе 8,2 килограмм, хыр йӗкелӗ 149 килограмм пухнӑ. Ун чухнехи акцие Куславкка, Ҫӗмӗрле тата Етӗрне районӗсенчи ачасем хутшӑннӑ.
Авӑн–юпа уйӑхӗсенче акцие хутшӑннисем юман йӗкелӗ 2299 килограмм пухе, туя вӑрри — 15 килограмм. Хальхинче Куславкка, Ҫӗмӗрле, Етӗрне районӗсенчи ачасемсӗр пуҫне Вӑрнар районӗнчи тата Шупашкарпа Ҫӗмӗрле хулинчисем те пухнӑ.
Акци пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутарти «Юманлӑх» шкул лесничестви (ертӳҫи — Лидия Краснова) ҫӗнтернӗ.
Ача-пӑча сывлӑхне ҫирӗплетекен уйлӑхсене тасатмалли сооруженисемпе тивӗҫтермелле. Кун пирки Чӑваш Енӗн премьер-министрӗ Иван Моторин ирттернӗ канашлура каланӑ.
Муркаш районӗнчи Шомикра кӑна 4 уйлӑх. Вӗсенчен пӗринче, «Лесная сказка» (чӑв. Вӑрман юмахӗ) текеннинче, кӑна пӗлтӗр тасатмалли сооружени хута янӑ. Талӑкра вӑл 50 кубла метр таса мар шыв тасатать. Ӑна тума 10 миллион тенкӗ ытла пӗтернӗ. Республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствин балансӗнчи «Алый парус» (чӑв. Кӗрен парӑс) уйлӑхӑн тата уйрӑм ҫыннӑн «Солнышко» (чӑв. Хӗвел) сывлӑх сиплев комплексӗн пухӑнмалли шӑтӑксем кӑна. «Березка» (чӑв. Хурӑн) ятлинче вӑл та ҫук.
Шомикре вырнаҫнӑ ача-пӑча уйлӑхӗсем патшалӑхӑн вӑрман фончӗн ҫӗрӗ ҫинче вырнаҫнӑ. Рекреаци зонинче комплекслӑ сооружени вырнаҫтарма юрамасть, пӗчӗккисем кӑна лартма май пур-мӗн.
Апла тӑк уйлӑхсен харпӑрлӑхҫисен хӑйсен тума тивет. Вӗсене тума 4 миллион тенкӗрен тытӑнса 8 миллион тенкӗ таран ларать иккен. Шупашкар хула влаҫӗсем ку ыйту пирки пуҫ ватаҫҫӗ. Проектпа смета документацийӗ валли 2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗнерхи каҫ тӗлне Чӑваш Енри вӑрман хуҫалӑхӗнче 4600 кубла метр йывӑҫ сиенленнӗ. Ку тӑкак 4 миллион та 830 пин тенкӗпе танлашать.
Пӑрлӑ ҫумӑр тата йӗпе юр ҫунӑран республикӑри тӑватӑ вӑрман хуҫалӑхӗ сиенленнӗ: Сӗнтӗрвӑрри, Сӑнав, Шупашкар, Етӗрне вӑрман хуҫалӑхӗ. Сӗнтӗрвӑрри тӑрӑхӗнче — Турханкасси тата Сӗнтӗрвӑрри вӑрманӗсем, Сӑнав тӑрӑхӗнче Сурӑм, Ильинка, Карачура вӑрманӗсем электричествӑсӑр тӑрса юлнӑ.
Халӗ ЧР Ҫутҫанталӑк министерствин учрежденийӗсем ҫак лару-тӑрӑва сирес тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ. Электролини районсене тухакан прачаксене пӑрланнӑ, ӳкнӗ туратсенчен тасатаҫҫӗ.
Атӑл леш енче те лару-тӑру кӑткӑс. Унти электролинисем ытларах вӑрмансем витӗр тухаҫҫӗ. Япӑх ҫанталӑка пула 4 ялта электричество пулман. «Чӑваш Ен» санатори, Октябрьски, Первомайски, Ҫурҫӗр поселокӗсенче электричество пулманнисӗр пуҫне шывпа тивӗҫтересси те япӑх ӗҫленӗ.
Авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен тытӑнса Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗк ял тӑрӑхӗнче тавралӑха тасатассипе уйӑхлӑх ирттерессине пӗлтернӗ. «Кӗркунне пуҫтарса хӑварсан ҫуркунне ҫӑмӑлтарах пулӗ», — теҫҫӗ вӑл тӑрӑхрисем.
Ӗнер аслӑ елчӗксем тавралӑха тирпейлеме тухнӑ. Унта вырӑнти ял тӑрӑхӗнче ӗҫлекенсем, культурӑра тӑрӑшакансем хутшӑннӑ. Вӗсем ҫӑва территорине пуҫтарнӑ. Шалтине кӑна мар, тулаш енчен те. Йӗри-тавралли ҫӳп-ҫапа пухса вӗсем тиесе кайнӑ. Ляпун вӑрманне такамсем йӑлари хытӑ каяша пырса тӑкнине пуҫтарса тасатнӑ.
Сӑнсем (6)
Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнчи канмалли кунсенче Кайӑксене сӑнамалли пӗтӗм тӗнчери кунсем иртнӗ. Акцие ҫынсем яланах йышлӑ хутшӑнаҫҫӗ-мӗн. Халиччен ҫунатлӑ туссемпе кӑсӑкланманнисем те ҫав вӑхӑтра кайӑксене хаваспах сӑнаҫҫӗ, вӗсен хисепне ҫырса пыраҫҫӗ.
Шӑмӑршӑ районӗнчи ачасен «Экоҫутӑ» экологи пӗрлешӗвӗ те акцие хутшӑннӑ. Вӗсен пуҫарӑвне вырӑнти «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ кӑмӑлтан йышӑннӑ. Бинокль тата фотоаппарат илсе ачасем шырава тухса кайнӑ.
Кайӑксене сӑнама 25 ача хутшӑннӑ. Аслисем ертсе пынипе вӗсем вӑрмана каякан ҫул ҫинче тата вӑрман хӗрринче вырнаҫнӑ. Миҫе кайӑк курнине вӗсем шутласа ҫырса пынӑ.
Вырсарникун, авӑнӑн 21-мӗшӗнче Екатерина ҫемйипе мари вӑрманне кӑмпа пуҫтарма кайнӑ. Темиҫе сехетрен вӗсем ҫуннӑ шӑршӑ туйнӑ. 8-ти Андрей ҫулӑм тухнине асӑрханӑ.
Ҫав кун ҫанталӑк ӑшӑ тӑнӑ. Ывӑлӗ пушар пирки пӗлтерсен аслисем ӑна сӳнтерме тытӑннӑ. Машинӑран 2 литр шыв, ҫулӑм сӳнтермелли хатӗр илсе килнӗ. Пушара икӗ сехете яхӑн сӳнтернӗ. Ҫак ӗҫе 4-ри Ксюша та хутшӑннӑ.
Пушара сӳнтерсен те вӗсем ҫаврӑнса утман. Вӗсем Таир кӳлӗ патне кайнӑ, шыв илсе килнӗ. Пушар тухнӑ вырӑна каллех таврӑннӑ. Ҫулӑм тӗппипех сӳннине ӗненсен ҫеҫ вӗсем киле кайнӑ.
Ҫав кун ҫемье карҫынкка тулли кӑмпа татнӑ кӑна мар, вӑрмана пушартан та хӑтарнӑ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнче 78 ҫулти кинемее шыраҫҫӗ. Вӑл вӑрмана кӑмпа татма кайнӑ та ҫухалнӑ.
Кислицина Идея Макаровна авӑнӑн 20-мӗшӗнче вӑрмана ҫул тытнӑ. Вӑл Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫатракасси ялӗ еннелле кайни паллӑ.
Официаллӑ информаци тӑрӑх, ватӑскер сӑрӑ кофта, хура шӑлавар тӑхӑннӑ, симӗс тутӑр ҫыхнӑ. Хӑйӗнпе пӗрле шурӑ пластик витре илнӗ. Идея Макаровна 150-155 сантиметр ҫӳллӗш, ҫӳҫне ҫутӑ сӑрланӑ, хӑй тулли кӗлеткеллӗ.
Кинемее курнӑ ҫынсене 8(927)998-93-94 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.
| АВН | 21 |
Кӗркуннехи вӑрманта ҫав тери хитре. Йӗри-тавра хӗрлӗ, сарӑ ҫулҫӑсем выртаҫҫӗ. Ҫул хӗрринчех ватӑ юман ӳсет. Йывӑҫ айӗнче — мӗн чӳхлӗ йӗкел! Эпир, Ҫӗнӗ Шупашкарти виҫҫӗмӗш шкулта виҫҫӗмӗш «г» класра вӗренекен ачасемпе, йӗкел пуҫтарма тухрӑмӑр. Тӗкӗрҫ ращщинче ӗҫлекенсем йӗкел пуҫтарма чӗнсе акци-конкурс иртереҫҫӗ. Ҫав конкурса хутшӑнса, лайӑх ҫанталӑкпа килленсе, эпир шӑматкунхи куна усӑллӑ ирттертӗмӗр тесе шутлаҫҫӗ ачасемпе вӗсен вӗрентекенӗ.
+13.3 °C