Ӗнер, утӑн 9-мӗшӗнче, республикӑра 4 ҫӗрте пушар тухнӑ. Аслатие пула Красноармейски районӗнчи Вӑрманкас ялӗнче 36 ҫулхи кил хуҫин сарайӗ хыпса илнӗ. Инкек кӑнтӑрла аслатиллӗ ҫумӑр вӑхӑтӗнче тухнӑ. Хыпса илнӗ сарайран ҫулӑм самантрах ытти кил таврашӗнчи ҫурт-йӗрсем ҫине куҫнӑ. Вутпа кӗрешекенсем пырса ҫитнӗ-ҫитмен пушара ҫулӑма кӳршӗри кил-ҫуртсем ҫине куҫма паман. Анчах та пурпӗрех кил хуҫин 50 пин тенкӗлӗх шырлӑх курма лекнӗ.
Тепӗр инкекӗ ҫак кунхинех 13:30 сехетсем тӗлнелле тухнӑ. Улатӑрти Пролетари урамӗнче 66 ҫулхи хӗрарӑмӑн уйрӑм кил ҫурчӗ хыпса илнӗ. Пушар кил хуҫине 200 пин тенкӗлех шырлӑх кӳнӗ. Ҫулӑм айӗнче кил-ҫурт тӑрри, кил-хуҫалӑх ҫурт-йӗресене, пурлӑх пӗтнӗ. Пушар тухнӑ сӑлтавне паянхи куна тӗпчесе пӗлмен-ха.
Ҫак кунхине каҫ-кӳлӗм еннелле Элӗк районӗнчи Шоркасы ялӗнчи сарай ҫунма пуҫланӑ. Сӑлтавӗ вара — кил-хуҫӑлӑхра усӑ курмалли техникӑпа асӑрхануллӑ пулманнинче. 62 ҫулхи кил хуҫи ҫурт-йӗр ҫумӗнче лупасая ӑсталанӑ чухне болгаркӑн хӗмӗ утӑ купине лекнӗ, ун хыҫҫӑн сарай та тивсе илнӗ. Вут-ҫулӑмпа кӗрешекенсем пушара сехетрен ҫеҫ сӳнтерме пултарнӑ — сарай тӑрри тӗпипех ҫунса кайнӑ, кӳршӗ ампар хӳми юрӑхсӑрланнӑ.
Тунтикун, утӑн 8-мӗшӗнче, Раҫҫейри халӑх ҫемье, юрату тата шанӑҫлӑх кунне паллӑ тунӑ. Ҫак уяв патшалӑх шайӗнче 2008 ҫулта кӑна ҫирӗпленнӗ пулин те ӑна паллӑ тӑвасси ҫынсем хушшинче анлӑ сарӑлнӑ.
Асӑннӑ ҫутӑ уяв кунне Улатӑрта хӑйне майлӑ паллӑ тӑвас тенӗ. Пӗрремӗш хут хулара «Ача кӳмисен парачӗ» мероприяти ирттернӗ. Ирхи хӗвеллӗ кунхине ҫамрӑк амӑшӗсемпе ашшӗсем хӑйсен пепкисемпе Турӑ Амӑшӗн Ивер иконин чиркӗве умне пуҫтарӑннӑ, вӗсене унта чиркӳри аслӑ пуп, протоиерей Олег Востриков пил панӑ. Хыҫҫӑн ашшӗ-амӑшӗсем ҫурату ҫуртне ҫул тытнӑ. Вӗсене унта учрежденин медицина ӗҫченӗсем кӗтсе илнӗ. Ҫамрӑк ашшӗпе амӑшсем тухтӑрсене вӗсен пысӑк мухтавлӑ ӗҫӗшӗн тав сӑмахӗсем каланӑ, вӗсен ӗҫе пӗлтерӗшлӗ пулнине палӑртса хӑварнӑ.
Уява пухӑнакансене Улатӑрти район пульницин аслӑ тухтӑрӗ Юрий Боголюбов, хула канашлӑвӗн депутачӗ, Улатӑрти тӗпленнӗ вулавӑш системин директорӗ Ирина Благовидова тата чиркӳри аслӑ пуп, протоиерей Олег Востриков Ҫемье, юрату тата шанӑҫлӑх кунӗ ячӗпе саламланӑ.
Ӗнер, утӑн 8-мӗшӗнче, Улатӑрта 16:30 сехетре 30 минут хушши вӑйлӑ ҫил алхаснӑ, аслати кӗрленӗ пулнӑ. Ҫак ҫанталӑка пула 70 яхӑн йывӑҫ хуҫӑлнӑ, 73 ҫӗрте электричество линийӗ татӑлнӑ. Унсӑр пуҫне 21 кил-ҫуртпа нумай хваттерлӗ ҫуртсем шырлӑх курнӑ. Ҫутӑсӑр 5 пин ҫын тӑрса юлнӑ, газсӑр вара — икӗ уйрӑм ҫурт. Паянхи куна специалистсем 80 метр газ проводне улӑштармалли ҫинчен палӑртаҫҫӗ. Вӑйлӑ ҫиле пула хӑш-пӗр кил-ҫурт тӑррисем те юрӑхсӑрланнӑ.
Улатӑр администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх инкеке сирес тӗлӗшпе паянхи куна Улатӑрта 9 бригада ӗҫлет, ӗҫе пӗтӗмӗшле утӑн 10-мӗшӗнче вӗҫлеме палӑртнӑ.
Ҫак уйӑхӑн 1-мӗшӗнче «Раҫҫей 10» конкурсӑн черетлӗ тапхӑрӗ пуҫланнӑ. Ку вӑл ҫӗршыври чи паллӑ вунӑ вырӑна палӑртассишӗн сасӑлав пуҫланнине пӗлтерет. Чӑваш Ен мультиамедиа конкурса тӑхӑр объекта тӑратнӑччӗ. Вӗсенчен пӗри, Улатӑрти Ҫветтуй Троицки мӑнастирӗн колокольни Атӑлҫи федераци округӗпе чи паллӑ вунӑ вырӑн шутне кӗнӗ.
Пирӗн республикӑри ҫав колокольня Раҫҫейре епле вырӑн йышӑнасси пирӗнтен, сасӑлакансенчен, килет. Уншӑн хӑйӗн сассине парас текенсен http://10russia.ru сайта кӗмелле. Е 1880 номер ҫине хӑвӑр суйланӑ объект номерне кӑтартса та СМС яма пулать. Улатӑрти колокольня номерӗ — 19. Хальхинче виҫӗ вырӑншӑн харӑс так сасӑлама пулать иккен. СМС хакӗ 3 тенкӗ те 54 пусран ытла маррине пӗлтереҫҫӗ. Ку вӑл, эпир ӑнланнӑ тӑрӑх, епле компанирен килет. Кунне темиҫе хут та СМС шӑрҫалама юрать.
Иккӗмӗш тур авӑнӑн 1-мӗшӗчченхи 12 сехетчен пырать. Ун вӑхӑтӗнче 80 объекта суйласа илеҫҫӗ. Ҫавсем финала тухӗҫ те. Ҫӗнтерӳҫӗсен миниатюрисем Мускав облаҫӗнчи «Раҫҫей» паркра вырӑн тупӗҫ.
Аслисем кашни шӑпӑрлана паракан «Ӳссен эсӗ кам пулан?» ыйтӑва ылмаштарса каланине эсир ӑнлантӑр пулӗ. Улатӑрти 2-мӗш колонире ларакан хӗрарӑмсемпе ҫак темӑпа нумаях пулмасть ӗҫсӗрлӗх службин ӗҫченӗсем калаҫнӑ. Тӗрмере ларакансемшӗн ку ҫӗнӗ мероприяти мар-мӗн-ха. Ирӗке тухсан ҫӗнӗ пурнӑҫа хӑнӑхтарас тӗллевпе ун пек калаҫӑва тӑтӑшах йӗркелеҫҫӗ иккен.
Айӑплав вӑхӑчӗ иртнӗ хыҫҫӑн ӗҫе вырнаҫма пулӑшас тӗллевпе хӗрарӑмсене хальхи вӑхӑтра кирлӗ профессисем пирки каласа кӑтартнӑ. Резюме мӗнле шӑрҫаламаллинчен тытӑнса пӗр-пӗр организацие кайсан епле тытмалли таранах вӗрентнӗ. Ӗҫ шыранӑ чух халӗ радио-телевиденири, ҫавӑн пекех Тӗнче тетелӗнчи информаципе те усӑ курма пулассине пӗлтернӗ. Ӗҫпе тивӗҫтерекен центрсем тӗрлӗ профессие — сутуҫӑна, парикмахера, ҫӗвӗҫе, повара тата ыттине вӗрентни пирки те уҫӑмлатса панӑ.
Патшалӑхӑн пӗрлӗхлӗ экзаменне тытассипе 100 балл пухнисен йышӗ Чӑваш Енре икӗ хут ытларах ӳснӗ-мӗн. Тепӗр лайӑх кӑтарту шутӗнче — иккӗ илекенсен шучӗ чакни. Кун пирки Regnum информаци агентстви республикӑн Вӗренӳ министерстви пӗлтернине шута илсе хыпарлать.
Шкул пӗтерекенсем кӑҫал 14 предметпа хӑйсен пӗлӗвне тӗрӗсленӗ. Пурин те тытмалли предметсемпе — вырӑс чӗлхипе тата математикӑпа — тӗрӗслев витӗр ӑнӑҫлӑ тухнисен шучӗ, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, кӑҫал 1,47 процент ӳснӗ иккен. Тепӗр майлӑ каласан, экзамена хутшӑннисенчен 97,97 проценчӗ шкул сукмакне вун пӗр ҫул хушши ытахальтен такӑрлатманнине ӗнентерсе панӑ. Чи ӑслӑ ачасем Сӗнтӗрвӑрри районӗнче тата Ҫӗмӗрле хулинче теме юрать-тӗр, мӗншӗн тесен унта чи пӗчӗк балран пӗчӗкрех илекен пулман. Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменӗ тӑрӑх хакласан, вырӑс чӗлхине тата математикӑна Улатӑр районӗпе хулинче тата Ҫӗмӗрле районӗнче начартарах ӑшӑ хывни сисӗнет.
«Алатырь» ятлӑ суту-илӳпе ҫыханман православилле ыркӑмӑллӑх фончӗ пуҫарӑвӗпе Улатӑр хулине кӗнӗ вырӑнта ҫӗнӗ стеллӑна хута янӑ. Проектне хула администрацийӗн хула тӑвӑмӗ тата ҫутҫанталӑкпа усӑ курасси пайӗнче тунӑ пулнӑ. Ҫӗнӗ стелла ӗлӗкхи карман евӗр пулӗ. Ку Улатӑрӑн историлле вырӑнне кӑтартса парӗ.
Паянхи куна ҫак ӗҫре никӗсне хывнӑ, карманӑн хӳмисемпе турулӑн кладкине тунӑ, хайлавлӑ мар чулпа хӳмесене витсе тухнӑ, тӑррине вырнаҫтарнӑ, унсӑр пуҫне тата электромонтаж ӗҫӗсене тунӑ.
Ҫитес кунсенче ҫӗнӗ стелла таврашӗнчи лаптӑка илемлетӗҫ, урапасене лартса хӑвармалли ятарлӑ вырӑна хута ярӗҫ.
Ҫӗнӗ стеллӑпа киленме Улатӑр ҫыннисемпе хӑнисем хула 461-мӗш ҫулхи ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ чухне пултараҫҫӗ. Ӗҫсене ҫав кунччен — ҫурлан 3-мӗшччен — вӗҫлеме планланӑ.
Ҫӗртмен 19-мӗшӗнче Улатӑрта тӗлентермӗш ӗҫ-пуҫ пулса иртнӗ иккен. Ҫулпа пыракан «Газель» маркӑллӑ маршруткӑн сасартӑк хыҫалти алӑкӗ уҫӑлса кайнӑ, унтан кӗҫӗн ҫулхи ача тухса ӳкнӗ пулнӑ. Турра шӗкӗр, микроавтобус хӑвӑрт пыман, ҫавӑнпа та ӑнсӑртран ҫул ҫине персе аннӑ ача сусӑрланман. Шӑпӑрлан ҫухалман, хӑйӗнпе мӗн пулса иртнине тавҫӑрса илсен хӑварт кӑна автобуса хуса ҫитсе ним пулманла транспорт ҫине кӗрсе ларнӑ.
Ҫак ӗҫ-пуҫ пӗр енчен кулӑшла та пуль, анчах теприхинче унашкалли синкерлӗн те вӗҫленме пултарӗ.
Чӑваш Енӗн энерги тупӑшӗпе тивӗҫтерекен компанийӗн пресс-службин ертӳҫи Ирина Романова пӗлтернӗ тӑрӑх вӗсен компанийӗ республикӑра пӗчӗккӗн энергишӗн ҫӗнӗ майпа тӳллемелли май патне куҫма тытӑннӑ имӗш. Ҫапла вара халӑхӑн абонемент кӗнекипе тӳлес йӑлана пӑрахӑҫлама лекет. Малашне электричество энергийӗшӗн ятарлӑ штрих-кодлӑ квитанципе тӳлемелле пулӗ.
Ҫӗнӗ квитанци форминче пайӑр счёт номерне, расчетлӑ тапхӑр кӑтартӑвне, тарифне, куҫарнӑ суммӑна, парӑма, ҫӗнӗрен шутланӑ кӑтартусене палӑртнӑ. Тӳлекенӗн вара «Тӳлев тапхӑрӗшӗн шутланӑ пӗтӗмӗшле сумма» (выр. «Итого к оплате за расчетный период») графапа укҫа кӑларса хума тивӗ.
— Ҫӗнӗ хурмӑ халӑха самай ҫӑмӑллӑх кӳрет. Малашне энергипе усӑ кураканӑн миҫӗ тенкӗ тӳлемеллине хӑйӗн шутлас хуйхӑ пулмӗ, квитанцине те ҫырса тултарма мар пулӗ. Абонемент кӗнекипе усӑ курнине илес пулсан малашне чӗретре те тӑмалла мар пулӗ. Тӳлемелли ятарлӑ йыхрава тӳлевсӗрех киле илсе ҫитерӗҫ. Йӑнӑшпа тепӗр ҫын вырӑнне тӳлессе ярасси те тӳлеве ҫухатасси те сайрарах малашне тӗл пулӗҫ, — пӗлтерет Чӑваш Енӗн энергипе тивӗҫтерекен компанийӗн пурнӑҫа кӗртекен директорӗ Александр Гончаров.
Ӗнер, каҫхи 11 сехет те 15 минутра, Улатӑр хули шывсӑр тӑрса юлнӑ. Сӑлтавӗ — канализаци коллекторӗнче инкек пулнине кура ӗҫмелли шыв вӑхӑтлӑха чарса лартни. Ҫапла майпа 8 пине яхӑн ҫурта шыв пыма пӑрахнӑ. Ҫав шутра социаллӑ пӗлтерӗшлӗ объектсем те пур иккен. Хула мэрийӗ ӗнетернине шута илсен больницӑсенче, ача ҫуртӗнче, ҫул ҫитменнисен социаллӑ реабилитаци центрӗнче, ача сачӗсенче, социаллӑ сфера учрежденийӗсенче ҫапах та ӗҫмелли шывсӑр лартман иккен.
Сӑмах май, инкеке пӗтерме май килнӗ. Хула ҫыннисене ӗҫмелли шывпа тивӗҫтерме пуҫланӑ.
+12.3 °C