15 ҫул — шӑп ҫавӑн чухлӗ Чӑваш халӑх сайчӗ сирӗнпе пӗрле. Паян, авӑнӑн 7-мӗшӗнче эпир хамӑр ҫак пӗчӗк юбилея палӑртатпӑр. Шел те, кӑшӑлвируса пула ӑна анлӑн палӑртма май пулмӗ. Ҫавах та ҫак вӑхӑт хушшинче эпир мӗн-мӗн тума ӗлкӗрнине, тата хамӑр плансем пирки каласа парас тетпӗр.

Ҫитӗнӳсем

15 ҫул хушшинче Чӑваш халӑх сайчӗ сахал мар ӗҫлерӗ. 2017 ҫултанпа эпир МИХ шайӗнче тӑрӑшатпӑр пулин те унччен чӑвашлӑха тӗнче тетелӗнче тӗрлӗ енлӗ аталанма пулӑшакан портал пек ӗҫлесеччӗ. Пӗлтӗр, ав, «Чӑваш халӑх сайтӗнчен» тепӗр пай уйӑртӑмӑр — Чӑваш чӗлхи лабораторине. Анчах ку вӑл пӗтӗмпех пирӗн сайтпа, Чӑваш халӑх сайчӗпе, ҫыхӑннӑ. Ҫавна май ҫитӗнӗвӗсем те хамӑрӑнах.

Чи малтанах ача-пӑчасем хушшинче ирттернӗ литература конкурсӗсене асӑнмалла. Вӗсене эпир ҫичӗ хут ирттертӗмӗр. Республикӑри ачасем те хутшӑнчӗҫ, тулашрисем те. Чи лайӑх хайлавӗсене вара кӗнекен те кӑлартӑмӑр. Ҫапла май виҫӗ кӗнеке кун ҫути курчӗ. Вӗсен тиражӗсем пысӑках мар пулин те ачасемшӗн ҫав-ҫавах савӑнӑҫ пулчӗҫ тесе шутлатпӑр (Инесса Шашкинӑна, ав, профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлӗхне те нумай пулмасть йышӑнчӗҫ).

Малалла...

Шупашкарта пурӑнакан 34 ҫулти Ирина Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Давай поженимся» (чӑв. Атя пӗрлешер) шоуна хутшӑннӑ. Вӑл ӳкерӗннӗ кӑларӑма ӗнер кӑтартрӗҫ.

Ирина Сергей Бодров актера вӑл вилнӗ пулсан та юратса пурӑннине пӗлтерчӗ. Маларах хӑй те режиссер пулас тесе театр режиссерӗ пулма вӗреннӗ тесе ӗнентерчӗ. Унсӑр пуҫне илем конкурсӗсемпе кӑсӑкланнӑ, кондитера, видеооператора, визажиста т.ыт.те вӗреннӗ. Кӑларӑм ертӳҫисенчен пӗри Роза Сябитова тӗрлӗ курса ҫӳресе мӗншӗн укҫа тӑкакланинчен тӗлӗнчӗ. Ирина халӗ тӗрлӗ ӗҫ тӑвакан пулса Мускавра тӑрӑшать.

Кӑларӑма Шупашкар хӗрӗ 26 ҫулти каччӑпа паллашма пынӑ. Удмурт Республикинче ҫуралнӑ, Краснодарта пропискӑра тӑракан, Мускавра ӗҫлекен 26 ҫулти каччӑ урӑх хӗре суйларӗ.

Шупашкарта пурӑнакан Семен Солодянкин «СТС» телеканалпа пыракан «Русские не смеются» (чӑв. Вырӑссем кулмаҫҫӗ) кӑларӑмра ӳкерӗннӗ. Унта хутшӑнассишӗн вӑл темиҫе хут та заявка ӑсатнӑ.

Семен патне утӑ уйӑхӗнче шӑнкӑравланӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн ҫамрӑк арҫын хӑйӗн ҫинчен видеоролик ӳкерсе ярса панӑ. Кайран ӑна шоун тӳри пулма йыхравланӑ. Кӑларӑма Сергей Светлаков, Михаил Галустян тата Александр Незлобин ертсе пыраҫҫӗ.

Шоу валли виҫӗ сехете яхӑн ӳкернӗ. Семен ӳкерӗннӗ кӑларӑм авӑн уйӑхӗн вӗҫӗнче эфира тухӗ. Телекӑларӑмра ҫӗнтерекенсем 1 миллион тенке тивӗҫеҫҫӗ.

«Россия 2» (чӑв. Раҫҫей 2) телеканалпа «Чӑваш Ен» патшалӑхӑн телерадиокомпанийӗ кӑтартакан «Вести. Интервью» (чӑв. Хыпарсем. Интервью) кӑларӑмра, Алексей Енейкин тележурналист калашле, «чӑваш халӑх пуласлӑхӗшӗн чун-чӗререн ҫунакан чӑн-чӑн чӑваш» Тимӗр Тяпкин пулнӑ.

Журналистпа чӑваш хастарӗ «тӗлӗнсе пымалла хӑвӑрт аталанса пыракан тӗнчере чӑвашлӑха упраса хӑварасси» пирки калаҫнӑ. «Пӗтӗмӗшле илсен, лару-тӑру япӑх мар», — тесе хакланӑ Тимӗр Тяпкин.

Тимӗр Тяпкин ашшӗ-амӑшӗ ачисемпе чӑвашла калаҫманни пирки пӑшӑрханать. Общество организацийӗсен ҫирӗпрех ыйтмалла тесе те шухӑшлать вӑл. «Чӗлхене упраса хӑварасси пирӗн тивӗҫ. Чи малтан вӑл килтен пуҫланать», — тенӗ хайӗн ачисене чӑвашла калаҫма вӗрентекен Тимӗр Тяпкин.

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 75 ҫул ҫитнине халалласа тӗпе хурса «Советская Чувашия» хаҫат «Этот день мы приближали, как могли» (чӑв. Ҫак куна эпир май килнӗ таран ҫывхартнӑ) викторина ирттерессине эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: пултарулӑх ӑмӑртӑвӗн авторӗ тата йӗркелӳҫи — журналист, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Александр Вражкин.

Республика историйӗпе шкул ачисенчен пуҫласа 80 ҫулхи ватӑсеп таранах кӑсӑкланни палӑрнӑ. Пуринчен чӑтӑмли тесе хаҫатҫӑсем Вӑрнар районӗнче пурӑнакан Роза Алексеева пенсионер тесе пӗлтернӗ. Вӑл хаҫат подшивкисене тӗплӗн тишкернӗ. Конкурсра пурӗ 18 ҫӗнтерӳҫӗ пулнӑ. Ҫав шутра пӗр тӑван Архиповсем те, Юрийпе Наталия, пур.

«Хыпар» издательство ҫуртӗнче ӗнер Мускаври специалист семинар ирттернӗ. Ӑсталӑх сехетне «IMHO» компанин (вӑл Рунетра реклама сутассипе рынокра хӑйӗн шанчӑклӑ вырӑнне тупнӑ) суту-илӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Ольга Антонова килсе ҫитнӗ.

Мускаври специалист хаҫатсене, сайта тата тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсене реклама илӗртмелли вӑрттӑнлӑхсене уҫӑмлатнӑ. Журналистсемпе реклама менеджерӗсем ҫӗннине, кӑсӑклине нумай пӗлме пултарнӑ. Вӗсем хӑйсене кӑсӑклантаракан ыйтусене те уҫӑмлатнӑ.

Ольга Антонова – чӑваш хӗрӗ. Патӑрьел районӗнче ҫуралнӑскер темиҫе ҫул каяллах Мускавра тӗпленнӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Чӑваш патшалӑх университетӗнче журналистика факультетӗнче вӗреннӗ.

Чӑваш пӗрремӗш хаҫатне, «Хыпара», кун ҫути кӑтартнӑранпа 2021 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 21-мӗшӗнче 115 ҫул ҫитет. Ӑна чӑвашсен пӗрремӗш профессорӗ, сумлӑ ӑсчах, Николай Никольский Хусан хулинче кӑларма тытӑннӑ. Паллӑ кун умӗн «Хыпар» издательство ҫурчӗ «Аудиохаҫат» сасӑ проекчӗ пуҫарнӑ.

Наци медиахолдингӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Хыпар» издательство ҫурчӗн ҫӗнӗ проектне самана таппин юхӑмне шута илсе хатӗрленӗ. Хальхи саманара вӑхӑт нихҫанхинчен хаклӑ. Юратнӑ хаҫатсемпе тӗплӗн паллашма ӗлкӗреймесен те тӗнче тетелне ватти-вӗтти таран кӗрет.

Наци медиахолдингӗ «Хыпар» издательство ҫурчӗн кӑларӑмӗсенче пичетленнӗ чи лайӑх материалсене суйласа илсе аудиоверси формата куҫарма палӑртать.

Чӑваш Енри Галина Карпова «ТНТ» телеканалӑн «Перезагрузка» кӑларӑмӗнче ӳкерӗннӗ. Вӑл хутшӑннӑ кӑларӑма ыран, ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, 11 сехетре кӑтартӗҫ.

Асӑннӑ кӑларӑма пурнӑҫра тӗрлӗ терт-нуша курнӑ хӗрсем хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсем хӑйсен пурнӑҫӗнчи йывӑрлӑх пирки куҫҫуль витӗр каласа кӑтартаҫҫӗ. Хитреленсен пурнӑҫ та илемленессе шанаканскерсемпе стилистсем, косметологсем, вижажистсем, пластика хирургӗсем ҫеҫ мар, психологсем те ӗҫлеҫҫӗ. Хитреленнипе пӗрлех пикесене телейлӗ пулма вӗрентеҫҫӗ. Хӗрсемпе психологсем пӗр уйӑх ӗҫлеҫҫӗ, ӑшра шӗкӗ евӗр кӑшлаканнине ҫиеле кӑларма, япӑххине манса талпӑнма, ҫӗнӗлле шухӑшлама, малалла ӑнтӑлма хӑнӑхтараҫҫӗ вӗсем.

«ОРТ» телеканал Патӑрьелте пулса репортаж хатӗрленӗ.

Патӑрьелте икӗ гектара яхӑн ҫӗре таса мар шывсем вараланӑ. Шурлӑх шӑрши кӗнине вырӑнтисем йӑлари хытӑ каяш шывӗ юхса тӑнипе ӑнлантараҫҫӗ. Канализаци шывӗ тасатмалли сооруженирен юхать иккен. Таса мар шыв ҫутҫанталӑка вараланин сӑлтавне ОТР корреспонденчӗ Марина Рябцева шыранӑ.

Патӑрьелти Дина Ванина каланӑ тӑрӑх, унӑн килӗнчи ҫӑлкуҫри шыв каллех вараланнӑ. Вӑл шӑварма ҫеҫ юрӑхлӑ. Еҫмелли шыва лавккара туянма тивет. Ялта централизациленӗ шыв пӑрӑхӗ ҫукран ҫынсем ҫӑлтан шыв ӑсса пурӑнаҫҫӗ.

Тасатмалли сооружени йӗркеллӗ ӗҫлеменни пирки вырӑнтисем администрацие те, Роспотребнадзорпа прокуратурӑна та ҫырнӑ. Сӑмаха ӗнентерме сӑн ӳкерчӗксемпе видеосем янӑ. Анчах тӳре-шара укҫа ҫук тесе калать-мӗн.

Чӑваш Енри журналист, Владимир Зырянов, вилнӗ. Хурлӑхлӑ хыпара Чӑваш патшалӑх аграри университетӗн ректорӗн халӑхпа тата МИХсемпе ҫыхӑну тытас енӗпе ӗҫлекен пулӑшуҫи Надежда Осипова Фейсбукра пӗлтернӗ. Надежда Осипова Владимир Зыряновпа Чӑваш Енри Журналистсен союзӗнче 5 ҫул пӗр пӳлӗмре туслӑ ӗҫленине аса илнӗ.

Владимир Зырянов Пермь хулинче ҫуралнӑ. Унта ачалӑхӗпе яшлӑхӗ иртнӗ. Шкулта тата профтехучилищӗре вӗреннӗ, 1977 ҫулта Пермьри патшалӑх университетӗнчи филологи факультетӗнче пӗлӳ илнӗ. 1979 ҫултанпа Ҫӗнӗ Шупашкарта тӗпленнӗ. Унта вӑл арӑмӗн ашшӗ-амӑшӗпе патне пуҫласа килнӗ. Хула килӗшнине кура юлнӑ, «Химпром» предприятин хаҫатӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ. «Чебоксарские новости», «Советская Чувашия» хаҫатсенче те тимленӗ.