Пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев ҫынсен ыйӑвӗсене тӳрӗ эфирта хуравланӑ чухне Элӗк районӗнчи пӗр хӗрарӑм Мӑн Этмен плотини ишӗлме пуҫлани, «Испухан — Мӑн Ямаш» ҫул япӑхни пирки пӗлтернӗ.
Олег Николаев ҫирӗплетсе панӑ тӑрӑх, сметӑпа проект докуменчӗсене хатӗрлесе ҫитернӗ. Республика ертӳҫи ӗнентернӗ тӑрӑх, плотинӑна кӑҫал, ҫула ҫитес ҫул юсама палӑртнӑ.
Плотинӑсене тӗрӗслес ӗҫе республикӑра 2020 ҫултах пуҫланӑ-мӗн. Нумайӑшӗн хуҫи ҫук. Халӗ ҫав кӑлтӑка пӗтерессипе ҫине тӑраҫҫӗ.
Элӗк районӗнчи Ваҫкаҫырминче (халӗ ку яла Мӑн Ямаш теҫҫӗ) пурӑнакан каччӑ кирек мӗнле ҫулпа та ҫӳрекен гусеницӑллӑ транспорт хатӗрленӗ. Ӳлӗмрен ҫак енӗпе производство пуҫарма ӗмӗтленет вӑл.
Транспорта Шупашкарти Трактор музейӗн директорӗ Альберт Сергеев (вӑл хӑй те Элӗк районӗнчен) асӑрханӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн ӑна музея пама сӗннӗ. Каччӑ килӗшнӗ.
Алексей Зорин вӑтам шкултан вӗренсе тухсан машина тӑвакансен техникумӗнче вӗреннӗ. Техникӑпа вӑл ачаран кӑсӑкланнӑ. Кирек мӗнле ҫулпа ҫӳреме пултаракан пӗрремӗш транспорта 19 ҫулта тума тытӑннӑ. Ун чухне икӗ ҫул тӑрӑшнӑ. Хальхинче ҫулталӑкра вӗҫленӗ. Техникӑна пухма вӑл Ютубри ӑстасене кура хӑнӑхнӑ. Техникӑпа пушӑ вӑхӑтра аппаланнӑ. Пухса хатӗрлеме 150 пине яхӑн тенкӗ тухса кайнӑ.
Элӗк районӗнчи Мӑн Ямашра пурӑнакан 51 ҫулти арҫын ӗнер трактор айне пулса вилнӗ. Усал хыпар РФ Следстви комитечӗн республикӑри следстви управленине 15 сехет тӗлӗнче ҫитнӗ.
Асӑннӑ районти Яккушкӑнь ялӗ патӗнче иртсе пынӑ чух трактор урапа ҫулӗпе пынӑ чухне тухса кайнӑ. Ҫав самантра Т-25 тракторта ларса пынӑ ҫын кабинӑран тухса ӳкнӗ, техника тӳнсе кайса ун ҫине хӑпарса кайнӑ. Инкеке лекнӗ вӑйпитти ҫавӑнтах вилсе кайнӑ. Руле тытса пынӑ 46 ҫулти хытах суранланнӑ арҫынна пульницӑна илсе кайнӑ, халӗ ӑна тухтӑрсем пулӑшу кӳреҫҫӗ.
Элӗк районӗнчи вилӗмпе вӗҫленнӗ инкек пирки тӗпчевҫӗсем малалла ӗҫлеҫҫӗ. Пӑтӑрмах ҫын айӑпӗпе сиксе тухнӑ пулсан айӑплин тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарасси пирки те иккӗленмелле мар.
Элӗк районӗнче хальхи вӑхӑтра ял тӑрӑхӗсем хӑйсен иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗлне пӗтӗмлетеҫҫӗ, ҫысен умӗнче отчет тӑваҫҫӗ. Ӗнер ун пек пуху Шӗмшевӗшре иртнӗ. Унта райадминистраци пуҫлӑхӗ Александр Куликов ҫитнӗ. Курнӑҫӑва мӑн ямашсем, яккуушкӑньсем, шуркасси сурӑмсем, мӑн этменсем пухӑннӑ.
Шӗмшевӗш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Семенов хысна епле тулни, ача-пӑча ҫураласси, ҫул-йӗр хуҫалӑхӗ, ял хуҫалӑхӗ тата ытти пирки чарӑнса тӑнӑ. Прашкушкӑнь, Кивуй, Шӗмшевӗш ялӗсенче пурӑнакансем хӑйсем укҫа пухса урамра энергие перекетлекен прожекторсем вырнаҫтарнӑ. Кӑраклав, Пиҫенер Туктамӑш, Ишпарайккӑ, Туҫи Шӗмшевӗш ялӗсенче энергие перекетлекен лампӑсем вырнаҫтарнӑ. Ҫаксем ял тӑрӑхсен хыснине перекетлеме пулӑшаҫҫӗ.
Пӗлтӗр Мӑн Этмен ялӗ ҫывӑхӗнчи автоҫул ҫинче машинӑсем ҫаврӑнмалли вырӑна, Элеккӗнушкӑнь патӗнчи ҫынсене лартмалли лаптӑка юсанӑ. Мӑн Ямаш патӗнче ҫула юсанине те пухура асӑнса хӑварнӑ. Кунсӑр пуҫне ҫак ялти вӑтам шкулта шӑпӑрлансем валли 20 вырӑнлӑх ушкӑн уҫнӑ. Унти тепӗр паллӑ пулӑм — фельдшерпа акушер пункчӗ уҫни. Шӗмшевӗшри информаципе культура ҫуртне республика хыснинчен 400 пин тенкӗ укҫа уйӑрса панӑ та, унпа оборудовани ҫӗнетнӗ, сцена ҫине тухмалли тумтир ҫӗлеттернӗ.
Элӗк районӗнче «Асамлӑ тӗрӗ тӗнчи — 2014» конкурсӑн район шайӗнчи тапхӑрне пӗтӗмлетнӗ. Чӑваш тӗррине упраса хӑварас, ӑна аталантарас теллевпе ирттернӗскерӗн теми — чӑваш эрешӗ тата унӑн пӗлтерӗшӗ.
Элӗк районӗнчи ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑхӗн центрне 50 ытла ӗҫ килнӗ. «Алӗҫ пултарулӑхӗ» (тӗрӗ, йывӑҫ ҫинче ӳкересси) номинацире Мӑн Ямаш шкулӗнчи Диана Андреева 1-мӗш вырӑна тивӗҫнӗ. Карачура шкулӗнчи Дмитрий Титов тата Александр Филиппов 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑнсене йышӑннӑ. «Живопиҫ» номинацире Тени шкулӗнче вӗренекен Юлия Капитонова 1-мӗш пулнӑ. Ҫав шкултиех Анастасия Васильева 3-мӗш вырӑн ҫӗнсе илнӗ. Ураскилт шкулӗнчи Александр Калмыков 2-мӗш пулнӑ.
«Сӑвӑсем» номинацире Чӑваш Сурӑм шкулӗнчи Ольга Егорова ҫӗнтернӗ. Юнтапа шкулӗнче вӗренекен Аделина Степанова 2-мӗш, Тени шкулӗнчи Ольга Жесткова 3-мӗш вырӑна тивӗҫнӗ.
«Сочинени» номинацире Элӗкри И.Я.Яковлев ячӗллӗ шкулти Эльвира Путерова ҫӗнтернӗ.
Пулла ҫӳреме юратакана нимле ҫанталӑка та пӑхса тӑмӗ-ха. Элӗксем ҫапах та пӑр катса пулӑ тытассипе ӑмӑртма шут тытнӑ. Кӑҫалхипе иккӗмӗш хут ирттерекен ӑмӑртӑва кӑҫал пӗлтӗрхинчен икӗ хут пысӑкрах йышпа пухӑннӑ иккен.
Пулӑҫсем ирхи ҫиччӗрех пуҫтарӑннӑ. Кӑҫал пулӑ питӗ кутӑнлашать, вӑлтана йӑпӑр-япӑр ҫакланмасть те Ассакасси ялӗ патӗнчи пӗвере тытса пӑхас тенӗ.
Тупӑшмалла пулӑ тытнӑ чух пӗлтӗр ҫанталӑк вӑйлӑ ҫилпе тата юр ҫунипе кансӗрленӗ. Кӑҫал пуш уйӑхне пӑхмасӑрах ҫумӑр лӳшкеме пуҫланӑ. Ҫӗнтерес туйӑмпа пынӑ ҫынна ҫав хӑраттӑр-и вара!
Пулӑҫсем тӑватӑ номинацире: «Чи нумай тытни», «Чи хӑвӑрт пулӑ», «Чи пысӑк пулӑ», «Чи пысӑк шӑтӑк» ятлисенче, тупӑшнӑ. «Чи хӑвӑрт пулӑ» текенни пуринчен малтан ҫаклатмаллине пӗлтернӗ. Ҫакна тума «Хӗлхем» спорт шкулӗнче директор ҫумӗ пулса тӑрӑшакан Сергей Леонтьева ӑннӑ. Уйӑрса панӑ вӑхӑтра — виҫӗ сехет ҫурӑ хушшинче — Мӑн Ямаш шкулти вӑй-хал культурине вӗрентекен Евгений Назаров вӑлтине пуринчен ытла пулӑ ҫакланнӑ. Чи пысӑк пулӑ спорт шкулӗн директорне Валерий Сергеева ҫакланнӑ.
Пӗтемӗшле вӑтам пӗлӳ паракан учрежденийӗсенче пултаруллӑ, вӗренӳре те мӗн пур ӑмӑрту-конкурсенче самай хастар, тӑрӑшуллӑ вӗренекенсене ҫулсерен Элӗк районӗн администраци пуҫлӑхӗн ятарлӑ стипендийӗпе тивӗҫтернӗ. Кӑҫал та ку йӑла пӑрахӑҫланман. Иртнӗ кунсенче Элӗк районӗн администраци пуҫлӑхӗ Куликов Александр Николаевич стипендиат ятне тивӗҫекенсен ятарлӑ хутне алӑ пуснӑ. Ҫапла вара 2013 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа 2014 ҫулхи нарӑсӑн 28-мӗшччен пӗтемӗшлӗ вӑтам пӗлӳ паракан учрежденийӗсенче ӑс пухакан 7 вӗренекен кашни уйӑхра ятарлӑ стипенди илсе тӑрӗҫ.
Стипендиатсен списокӗ:
◇ Запасова Ирина, 10 класс вӗренекенӗ («И.Я. Яковлев ячӗллӗ Элӗк вӑтам шкулӗ» МПВБУ);
◇ Иванова Кристина, 9 класс вӗренекенӗ («И.Я. Яковлев ячӗллӗ Элӗк вӑтам шкулӗ» МПВБУ);
◇ Романова Анастасия, 9 класс вӗренекенӗ («И.Я. Яковлев ячӗллӗ Элӗк вӑтам шкулӗ» МПВБУ);
◇ Герасимов Данил, 9 класс вӗренекенӗ («И.Я. Яковлев ячӗллӗ Элӗк вӑтам шкулӗ» МПВБУ);
◇ Ильдер Иван, 9 класс вӗренекенӗ («Мӑн Ямаш вӑтам шкулӗ» МПВБУ);
◇ Борисова Татьяна, 9 класс вӗренекенӗ («Б.
Элӗк районӗн официаллӑ сайчӗ районти юсанӑ ҫулсен калӑпӑшӗ ӳсни пирки пӗлтерет.
Ӗнер, ак, ятарлӑ комисси Никольски–Етӗрне–Калинин–Мӑн Ямаш ҫулне еплерех юсанине тӗрӗслесе тухрӗ. Ку ӗҫе «КапиталСтрой» ТМЯО тунӑ.
Ҫул кӑлтӑкӗсене чиперех юсаса тухнӑран комисси юсав ӗҫӗсене йышӑнма шутларӗ. Тӗрӗслевҫӗсем пӗтӗмпе ҫур ҫухрӑма яхӑн ҫула пӑхса тухрӗҫ — вӗсем палӑртнӑ тӑрӑх халь ун тӑрӑх машинсем чӑн та пӗр чӑрмавсӑр чупса ҫӳреме пултараҫҫӗ. Ку чӑн е суя пулнине, паллах, вӑл ҫулпа усӑ куракан водительсенчен ыйтмалла — вӗсен шухӑшӗ хальлӗхе паллӑ мар-ха.
Сивӗ... Сивӗ ҫанталӑк... Сивӗ ҫанталӑк ку ӑшӑ чӳк уйӑхне кӗтмен-ҫитмен пек килсе кӗчӗ, пӗр самантрах хӗл кунӗ тавралӑха хӑй аллине илчӗ. Хӑй ҫинчен асаилтерчӗ. Хӗл ҫитрӗ. Урамра та, календарьпе те. «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» литература ӑмӑртӑвӗн пӗтӗмлетӗвне тума та вӑхӑт ҫитрӗ. Унпа паллашнӑ май вӑл сире кӑшт та пулин ӑшӑтатех тесе шутлатпӑр. Сивӗ хӗл сивви те туйӑнмӗ...
Кӑҫалхи ӑмӑрту епле иртни самай пирӗн кӑмӑла кайрӗ. Малтанхисене вӗренӳ министерстви хутшӑнатчӗ пулсан, кӑҫалхи йӗркелӳҫӗсен шутӗнче вӗсем пулмарӗҫ. Вӗсене те ҫӑмӑлрах пулчӗ пулӗ, пире те ку самай ирӗк пачӗ. Вӗсем пӗлтернине кӗтмесӗр пӗтӗмлетӗве эпир паянах, раштавӑн пӗрремӗш кунӗнчех, пӗлтерме пултаратпӑр! Пурӗ 140 хайлав йышӑнтӑмӑр. Ытларах та ярса пачӗҫ ӗнтӗ, анчах та хӑшӗ-пӗрине, ӑмӑрту йӗрки-шывӗпе килӗшӳсӗр пулнӑран, йышӑнма май пулмарӗ. Чылайӑшӗ эпир фантастика конкурсне ирттерни ҫинчен манса кайнӑ пулас — пӗр чӗптӗм те пулин тупма май ҫуккӑччӗ. Эпир вӗсене йышӑнтӑмӑр, анчах та хайлавӗ темле чаплӑ пулсан та вырӑн памарӑмӑр.
+18.3 °C