Сайта кӗр | Регистраци | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 +3.3 °C
Выльӑх-чӗрлӗх алла пӑхать.
[ваттисен сӑмахӗ]
 

Хыпарсем: Тутаркасси

Ял пурнӑҫӗ Тутаркассисем чечек лартаҫҫӗ
Тутаркассисем чечек лартаҫҫӗ

«Чечек ҫутҫанталӑкӑн пӗр пайӗ шутланать. Вӑл посёлокӑн пӗтӗмӗшле сӑнне уҫса парать», — тесе шухӑшлаҫҫӗ Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче.

Тутаркасси ял тӑрӑхӗн ӗҫченӗсем кӑна мар, вырӑнти культурӑпа кану учрежденийӗсенче, вулавӑшра ӗҫлекенсем тата асӑннӑ ялта пурӑнакансем те тӳре-шара шухӑшӗпе килӗшеҫҫӗ курӑнать. Нумаях пулмасть вӗсем пурте пӗрле пулса тата посёлокра пурӑнакансем посёлока хӑтлӑх кӗртме тухнӑ. Хальхинче вӗсем, кӗреҫе-витре алла илнӗскерсем, урамсенче чечек лартнӑ.

Культура ӗҫченӗсем, вулавӑшра ӗҫлекенсем тата ял тӑрӑхӗнче тӑрӑшакансем тем тӗрлине суйланӑ: цинипе кӑвак агератума, шупка хӗрлӗ тата ҫутӑ кӑвак петуни... Вӗсем кӗркунне пуличченех чечекре ларӗҫ, Тутаркассине хитре ҫеҫке айне тӑвӗҫ.

 

Ҫутҫанталӑк

Чӑваш Енре пирӗн республикӑра ырантан ҫанталӑк сулхӑнлатмалла. Каҫхине ӑшах тӑрать пулсан та кӑнтӑрлахи сывлӑш температури 22–27 градуспа танлашмалла. Ыран, юнкун, ҫумӑр та кӑнтӑрла ҫӑвассине пӗлтереҫҫӗ. Ҫӗртмен 5-мӗшӗнчен вара сывлӑш температури 22 градус ӑшӑран ытла хӑпармӗ. Канмалли кунсенче вара 15–20 градус кӑна пулӗ. Ун чух кӑштах ҫумӑр та ҫӑвасса пӗлтереҫҫӗ. Сулхӑн ҫанталӑк ҫитес тунтикунччен тытӑнса тӑма пултарать. Ҫанталӑк ҫапларах пулассине Гидрометцентрӑн пайӗн пуҫлӑхӗ Марина Китарьева пӗлтернӗ.

Ӗнер вара республикӑн ҫурҫӗр енчи тӑрӑхӗсенче — Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Тутаркасси енче — пӑр та ҫуса иртнӗ. Ҫумӑр ҫӑвассин нормине илсен, республикӑн ҫурҫӗр енчи районӗсенче кӑна вӑл ҫителӗклӗ ҫунӑ иккен. Патӑрьел районӗнче уйӑхри виҫен пӗрре-виҫҫӗмӗш пайӗ чухлӗ кӑна ҫунӑ.

Ҫуллахи уйӑхсенчи сывлӑш температурипе тата ҫумӑр ҫӑвассипе вӑл ытти ҫулхи вӑтам виҫе евӗрех пулмалла тесе шухӑшлаҫҫӗ синоптиксем.

 

Персона Егоров Пётр Егорович
Егоров Пётр Егорович

Ҫапларах пӗлтерет гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ. Чӑвашла энциклопеди пурри пирки пӗлетӗр пулӗ? Темиҫе ҫул каялла унӑн 4-мӗш томӗ пичетленсе тухнӑччӗ. Каярах институтра ҫав энцилопедийӗн электронлӑ вариантне йӗркеленӗ. Енчен те хут ҫинчи информацие ҫӗнетме тата улӑштарма хӗнтерех пулсан — электронлине институтра ҫӗнетсех тӑраҫҫӗ. Тӗрӗс информаци те пухма тӑрӑшаҫҫӗ.

Ҫак кунсенче Егоров Пётр Егоровичран ҫыру килнӗ иккен. Ватӑ генерал-майор — вӑл 102 ҫула кайнӑ — хӑй аллипе ҫырса хуравланӑ. Ҫырӑвӗнче вӑл хӑйӗн пирки ҫирӗплетекен фактсене илсе панӑ, кун-ҫулӗнчи паллӑ саманчӗсене уҫса панӑ. Ҫырупа институт сайтӗнче паллашма пулать.

Егоров Пётр Егорович 1913 ҫулхи утӑн 12-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ялӗнче ҫуралнӑ. 1933 ҫулта Балашовори авиаци шкулне вӗренсе пӗтернӗ. 1937–1941 ҫулсенче Амур облаҫӗнчи Свободный, Тында, ҫавӑн пекех Ҫӗнҫӗпӗрпе (выр. Новосибирск) Хабаровск хулисенчи аэропорчӗсенче вӗҫевҫӗ пулнӑ.

Малалла...

 

Культура Конкурса хутшӑннӑ купӑсҫӑсем
Конкурса хутшӑннӑ купӑсҫӑсем

Хут купӑс сасси кӳршӗ яла та илтӗнет. Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ялӗнчи халӑх ку инструмента питӗ килӗштерет. Унта нумаях пулмасть «Выля, хут купӑс, янра, такмак — 2014» конкурс иртнӗ. Купӑсҫӑсен ӑсталӑхне курма 100 ытла ҫын пухӑннӑ.

Конкурса Шупашкарти И.Васильев, Г.Якимов, Л.Захаров, Н.Андреев, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Вениамин Смелов, Шупашкар районӗнчи Николай Николаев тата Валерий Никитин хутшӑннӑ. Купӑсҫӑсем ҫӗнтерӳҫӗ ятне ҫӗнсе илессишӗн тупӑшнӑ. Пурте чунтан купӑс каланӑ, ҫынсене савӑнтарнӑ. Залри халӑх купӑсҫӑсемпе пӗрле юрланӑ. Хӑшӗ-пӗри чӑтса тӑрайман — ташша тухнӑ.

Купӑсҫӑсен ӑсталӑхне жюри хакланӑ. Николай Николаев ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ. «Хӑй тӗллӗн вӗреннӗ купӑсҫӑ» номинацире В.Смелов палӑрнӑ. И.Васильев «Купӑсҫӑ — виртуоз» номинацире ҫӗнтернӗ. Л.Захаров «Халӑх юррине чи лайӑх юрлакан» номинацире палӑрнӑ. Нина Федорова — «Такмак чи лайӑх калакан» ята тивӗҫнӗ.

 

Республикӑра

Шупашкар районӗнче Акатуя унчченхи ҫулсенче яланах Кӳкеҫ ҫывӑхӗнчи уҫланкӑра ирттерекенччӗ. Республика кунне Шупашкарта кӑна мар, пӗр-пӗр районта та уявланӑ йӑлапа-ши, Шупашкар районӗсем те ӑна халӗ пӗр-пӗр ял тӑрӑхӗнче йӗркелеме тытӑнчӗҫ. Республика кунӗпе танлаштарсан, икӗ ҫӗрлӗ иртмест вӑл — Акатуй валли суйланӑ ял тӑрӑхӗнче кӑна. Ҫавӑнпа та ку ҫӗнӗлӗхе хурлакансем те ҫук мар. Апла-и, капла-и, пӗлтӗр ӑна Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче ирттернӗччӗ, кӑҫал Ҫӗньял ял тӑрӑхне пуҫтарчӗҫ.

Шупашкареньсен Акатуйӗ ҫӗртмен 14-мӗшӗнче пулчӗ. Унта яланхиллех ял тӑрӑхӗсенчи ӑстасен куравне йӗркеленӗ, саламсем спорт вӑййисем, юрӑ-ташӑ пулнӑ. Тӑван района уявпа саламлама республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та пырса ҫитнӗ. Экономика кӑтартӑвӗ кӑҫал Шупашкар районӗнче пӗлтӗрхинчен пысӑкраххине палӑртнӑ вӑл. Аш-пӑш туса илесси, сӑмахран, 19 процент пысӑкланнӑ, сӗт — 4 процент. Пӗрчӗллисен лаптӑкне ҫулсерен ӳстерсе пыраҫҫӗ-мӗн.

Акатуя пухӑннисене «Раҫҫей–2014» автомобиль экспедицине хутшӑнакансем те саламланӑ.

Малалла...

 

Ял пурнӑҫӗ

Ҫӗнӗ Шупашкар хулине хӑпартма тытӑнсан, 1964 ҫулта «Химпром» предприятие хута яма пуҫласан санитари зонине кӗнӗ 13 ял Ҫӗр питӗнчен ҫухалнӑ. Халӑхӑн ирӗксӗрех урӑх ҫӗре куҫма тивнӗ. Тосинкасси ялне те ҫакнашкал шӑпа кӗтнӗ. Вӑл 1961 ҫулччен Сӗнтӗрвӑрри районне кӗнӗ.

«Шордан» ентешлӗх пуҫарнипе ҫак ял пулнӑ вырӑнта ял уявне паллӑ тунӑ. Кунта Ҫӗр питӗнчен ҫухалнӑ ытти ялсен ҫыннисем те хутшӑннӑ. Мероприятие Сӗнтӗрвӑрринчи культурӑпа туризм ҫурчӗн халӑх хорне чӗннӗ.

Ял уявӗнче ентешсем тӗл пулса калаҫнӑ, пӗрле асӑнмалӑх сӑн ӳкерӗннӗ, иртнине аса илнӗ…

Петров-Орловсен ҫемйин тӑванӗсем — Патшалӑх Канашӗнче ӗҫлекен Елена Беляева тата чӑваш хорӗн хормейстерӗ Роза Ракова — Тосинкасси ял пурнӑҫне аса илнӗ. Роза Ракова пиччӗшӗсемпе ҫуллахи каникула асламӑшӗ патӗнче ялта ирттернӗ. Кунти ачасемпе калаҫса вӑл чӑваш чӗлхине вӗреннӗ. Елена Беляева пиччӗшӗпе ҫак ялта ашшӗ-амӑшӗпе, асламӑшӗпе пурӑннӑ. Унтан вӗсен Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ялне куҫма тивнӗ.

Малалла...

 

Ҫурт-йӗр Строительство министрӗ Владимир Филиппов ҫурт-йӗр ыйтӑвӗпе канашлу ирттерет
Строительство министрӗ Владимир Филиппов ҫурт-йӗр ыйтӑвӗпе канашлу ирттерет

2014–2017-мӗш ҫулсенче республикӑри регион тата вырӑнти пӗлтерӗшлӗ ҫулсене юсама 4,7 миллиард тенкӗ ытла укҫа уйӑрмалла.

Хальхи вӑхӑтра Чӑваш Енри ялсенчен 98 проценчӗ патне асфальт сарнӑ е вак чулпа хытарнӑ ҫул пырать. Ҫапах та тумаллисем те пур. Кӑҫалхи пирки калас тӑк, программӑна Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Красноармейски, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗмӗрле, Елчӗк районӗсене кӗртнӗ. Строительство объекчӗсен шутӗнче — Вӑрмар районӗнчи «Ҫӳлти Кинчер–Вознесенкасси», асӑннӑ районти Пинер патне, Вӑрнар поселокӗнче Инженер урамӗнче, Йӗпреҫ районӗнчи Вутӑялта, Канаш районӗнчи Малти Ӑнтавӑшра, Красноармейски районӗнчи Яманакри Ҫамрӑксен тата Ҫӗнӗ урамсене ҫул тӑвасси кӗнӗ. Юлашкинчен асӑннӑ Яманакра кӗпер те туса парӗҫ.

Кунсӑр пуҫне Ҫӗмӗрле район территорийӗпе иртекен «Сӑр» республикӑри автоҫула, Тӑвай районӗнче «Аниш» автоҫул Соломинка юханшыв урлӑ иртнӗ ҫӗрте кӗпер юсамалла. Кӑҫал пурнӑҫламалли ӗҫ шутне Шупашкар тата Ҫӗмӗрле районӗсенче «Шупашкар–Сурски» автоҫулӑн пӗрер пайне, Шупашкар районӗнче «Вятка» ҫултан «Атӑл» ҫул патне тухакан вырӑна, «Никольски–Етӗрне–Калинино» ҫулӑн Етӗрне районӗнчи пайне, Кӳкеҫ–Тутаркасси–Ҫӗнӗ Шупашкар ҫула ҫутатасси те кӗрет.

Малалла...

 

Мемориал хӑми умӗнче
Мемориал хӑми умӗнче

Паян, ҫӗртмен 21-мӗшӗнче, Вӑрмар районӗнчи Энтрияль ял тӑрӑхне кӗрекен Ыхраҫырми (халь Шӑплат ялӗ) ялӗнче ҫуралнӑ чӑваш поэчӗн, прозаикӑн, тӑлмачӑн, литература критикӗн, ӑслӑлӑх ӗҫченӗн, публицистӑн Анатолий Тимофеевӑн-Ыхран пултарулӑхне, ӗҫ-хӗлне сума-суса ҫӗнӗ мемориал хӑми уҫӑлнӑ. Асӑну палӑкне Анатолий Ыхра пурӑннӑ ҫурт-йӗр вырӑнӗнче лартнӑ.

Паянхи митинга Шӑплат ялӑн ҫыннисем, поэтӑн тӑванӗсем, юлташӗсем пухӑннӑ. Мемориал хӑмине уҫнӑ ҫӗрте районти администрацин йӗркелӳ ӗҫне тытса пыракан пайӗн пуҫлӑхӗ Николай Павлов, культура, спорт тата архив ӗҫӗн пуҫлӑхӗ Ирина Дмитриева, Энтрияль тата Арапуҫ ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсем — Игорь Яковлевпа Александр Агеев килсе ҫитнӗ. Митингра Анатолий Ыхра пурнӑҫӗпе-пултарулӑхӗ ҫинчен нумай сӑмах хускатнӑ. Ӑшӑ сӑмахсемпе поэта аппӑшӗ — Альбина Сухан, арӑмӗ Дина Тимофеевна тата ывӑлӗ Атнер аса илнӗ. Мемориал хӑми патне асӑнма пуҫтарӑннӑ ҫынсем валли Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ИКЦ ҫумӗнчи «Санар» фолькор ансамблӗ пултарулӑх концертне кӑтартнӑ.

Малалла...

 

Ҫапла-ҫапла. Агрономсем е ял хуҫалӑхӗнче тӑрмашакан ытти ӑстасем мар, алӑра хутпа ручка, диктофонпа камера тытакансем. Пресс-тур ят панӑ мероприятие ыран республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви ирттерет.

Ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ҫурхи пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене акса пӗтерчӗҫ ӗнтӗ. Массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче тӑрӑшакансене хресчен яваплӑ тапхӑрта епле тӑрӑшнине каласа кӑтартма тӗллев лартнӑ май Шупашкар районӗнчи «Атлашевский» кооператива (вӑл Тутаркасси ҫуммӑн вырнаҫнӑ) илсе кайӗҫ. Калем ӑстисем калча пахалӑхне хаклӗҫ, ял хуҫалӑхӗнче усӑ куракан меслетсемпе паллашӗҫ.

 

Ҫу кунӗсем ав, кӗҫех таврара «хуҫаланма» тытӑнчӗҫ. Хӗл ытамӗнчен хӑтӑлса, ҫутҫанталӑк ҫӗнӗ ем-ешӗл симӗс тум тумланма тытӑнчӗ те. Ҫурхи кунсемпе пӗрлӗх уйсенче хӗрӳ ӗҫ тапхӑрӗ пуҫланать.

Хӗвеллӗ, ӑшӑ кунсене пула ҫурхи ака-суха ӗҫӗ кӑҫал темиҫе кун маларах пуҫланнӑ. Асӑннӑ ӗҫӗ чи малтанах Елчӗк, Патӑрьел, Улатӑр тата Вӑрнар районӗсем хастаррӑн пуҫарӑннӑ.

Иртнӗ ҫулпа танлаштарсан ку вӑхӑталла пӗлтӗр 7 пин гектар акнӑ пулсан, кӑҫал вара 20 пине ҫитнӗ.

Ака-суха ӗҫне паянхи куна республикӑри пур район та тытӑннӑ. Апла пулин те Чӑваш Республикин ял-хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов ака-суха ӗҫӗн хӗрӳ тапхӑрӗ тин кӑна ҫӗнӗ вӑйсем илме тытӑнни ҫинчен каласа хӑварать.

Ял-хуҫалӑх пуҫлӑхӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх кӑҫал 570 пин гектар акса лартма паллӑртса хунӑ.

Унсӑр пуҫне тата Шупашкар районӗн Тутаркасси ялӗ ҫумӗнчи чӑх-чӗп фабрикине ҫӗнетме, Ҫӗрпӳ районӗнче ҫӗнӗ ферма хута яма ятарлӑ проектсем хатӗрленеҫҫӗ.

Малалла...

 

Страницӑсем: 1, 2, 3, [4], 5
Orphus

Баннерсем

Шутлавҫӑсем

0 Хурал кӗтесӗ (чат)

Ҫанталӑк

Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (29.03.2024 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 0 - -2 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.

Гороскоп

СурӑхВӑкӑрЙӗкӗрешРакАрӑсланХӗрТарасаСкорпионУхӑҫӑТу качакиШывтӑканПулӑсем
Сурӑх: Мухтанмалли пур, анчах ăнăçусемпе мухтанма ан тăрăшăр. Сирĕн вăй пухма, ăна кăтартма тивĕ, тĕллевсене çĕнсе илес тесен тăрăшмалла. Ку эрнере ĕç ăшнех путатăр, яваплăх ÿссех пырĕ. Çынсенчен тимлĕх кăна ыйтса лартмалла мар, вĕсемшĕн те мĕн те пулин тумалла. Канмалли кунсене çемьепе, тăвансемпе ирттерĕр.

Пуш, 28

1915
109
Дедушкин Николай Степанович, чӑваш критикӗ, литература тӗпчевҫи ҫуралнӑ.
1983
41
Шамбулина Алина Валерьевна, чӑваш тележурналисчӗ ҫуралнӑ.
Пулӑм хуш...Пулӑм хуш...

Ыйтӑм

Чӑваш йӑли тӑрӑх хӑнана пынӑ арҫынна камӑн ӑсатмалла?
хӑни ҫулне ахаль те пӗлет, ӑсатмасӑр та
кил-йышри арҫын
ӑсатма тухни — ҫылӑх, юрамасть
пӗтӗм кил-йышпа тухаҫҫӗ
хуҫа арӑмӗ
хӑнана ӑсатма никам та тухмасть
хуть те кам тухсан та
хуҫа тарҫи
хуҫин ҫитӗннӗ ачисем
хуҫа хӑй